Οι πρόσφατες καταγγελίες για κλοπή προσωπικών δεδομένων χρηστών του FB με έκαναν να σκεφτώ πάλι και πάλι κάποιες συνέπειες από τη λειτουργία του στη ζωή μας, ιδίως αρνητικές.
Καταρχάς, να ομολογήσω ότι κι εγώ είμαι θιασώτης του, δεν ξέρω πόσο φανατικός, αλλά οπωσδήποτε , έστω και για λίγα κλικαρίσματα, θαμώνας καθημερινός. Άλλωστε και να μη θέλω μια μέρα να κλικάρω, δεν μ’ αφήνουν οι φίλοι που «ζητάνε εκδρομή».
Και δεν είναι ανάγκη ασφαλώς να πω πόσο κυρίαρχο έγινε στη ζωή μας , στη ζωή όλου του κόσμου. Άλλαξε άρδην την επικοινωνία σε όλα τα επίπεδα: καθημερινό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό, επιστημονικό, ερωτικό κ.ά. Έτσι, ο χρήστης μπορεί να αποκτήσει ένα κοινωνικό προφίλ, κοινωνική δικτύωση, καινούργιες εμπειρίες, ευκαιρίες για φλερτ, για ψυχαγωγία κ.ά.
Δίπλα όμως σ’ αυτά, επειδή rien n’ est parfait , πρέπει να υπολογίσουμε και τις αρνητικές του συνέπειες, όπως π.χ. την απώλεια χρόνου, την έκθεση προσωπικών δεδομένων, την εξάρτηση που μας δημιουργεί, την αυταπάτη ότι έχουμε πολλούς φίλους και δείχνουμε με τις αναρτήσεις μας ότι είμαστε super cool, τον εθισμό στο διαδικτυακό ψέμα, όταν παραλλάσσουμε την πραγματικότητα του εαυτού μας (π.χ. ψεύτικες φωτογραφίες ), για να φανούμε καλύτεροι. Τη συμβολή μας στην «άνοδο της ασημαντότητας» κάνοντας like σε ανόητες αναρτήσεις, και κυρίως την εικονική πραγματικότητα, που δημιουργεί το FB, η οποία μας απομακρύνει από την πραγματική ζωή και μας αποπροσανατολίζει χειρότερα και από την τηλεόραση.
Αυτό κυρίως το τελευταίο μεγεθύνει τα κοινωνικά προβλήματα, αφού αυτά βρίσκονται στην πραγματικότητα, ενώ εμείς κόβουμε βόλτες στον παράδεισο του εικονικού θεού μας. Πιστοί στη λατρεία αυτού του θεού απομακρυνόμαστε από τις κοινωνικές ομάδες, από τις συλλογικότητες , οι οποίες, αυτές και μόνον αυτές, μπορούν να λύσουν τα προβλήματα. Έτσι αλλοτριωνόμαστε κοινωνικά και πολιτικά. Κι όσοι συνειδητοποιούν αυτή την κατάσταση, εθισμένοι, εξαρτημένοι και πολλαπλά παθητικοποιημένοι από την εικονική πραγματικότητα, είναι ανήμποροι πια να αντιδράσουν ως υπεύθυνοι πολίτες. Κάθονται τότε με τις πιζάμες τους μπροστά στην οθόνη του γοητευτικού υπολογιστή τους και αντιδρούν γράφοντας, πού αλλού, στο FB. Διαμαρτύρονται, εκφράζουν την αγανάκτησή τους για τα προβλήματα, «ομνύουν», φασκελώνουν τους «υπευθύνους», εκτονώνονται, ξεθυμαίνουν! Αυτό είναι το θέμα του μικρού αυτού κειμένου: η ψυχολογική εκτόνωση που προσφέρει το FB και οι συνέπειές της στο άτομο και στο κοινωνικό σύνολο.
Πρόσφατα, συνέλαβα τον εαυτό μου ν’ αγανακτεί με τον ίδιο τον εαυτό μου και οπωσδήποτε με τo κοινωνικό μας σύστημα , την τηλεόραση, τον αστικό τρόπο ζωής, που μας καθιστά ανήμπορους ηθικά και κοινωνικά. Και καλά ως εδώ! Δίκιο έχω, είπα! Αγανακτισμένος λοιπόν έγραψα αυθόρμητα και στα γρήγορα, είναι αλήθεια, ένα ποίημα που σατιρίζει τον εαυτό μου, κι αμέσως … το ανάρτησα στο FB . Να ξεθυμάνω, βρε αδερφέ μου, και να διώξω τις τύψεις μου για την αδράνειά μου, να πω ότι κάτι έκανα! Θα το διαβάσουν και καμιά εικοσαριά φίλοι του φέις και θα μου κάνουν like!!! Θα δείξω την αντίδρασή μου. Όχι, δηλαδή να πούμε, δεν συμφωνούμε!
Όσο ψηλά όμως κι αν βρίσκεται ο εαυτός μου στην κλίμακα της εγωιστικής μου ιεραρχίας, θα οδηγηθεί, ποιητικά τουλάχιστον, στη δικαιοσύνη. Αντιγράφω το ποίημα:
ΟΧΙ ΠΟΙΗΜΑ, ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΜΟΝΟ
Μια λέξη , μια πράξη αληθινή στη ζωή μου να βρω
δεν το μπορώ και διαρκώς λάθη μόνο επί λαθών συσσωρεύω.
Δεν τόλμησα δηλαδή ποτέ μου να πω π.χ. ότι είμαι «αριστερός»
και να πάω μόνος μου , ας πούμε, να …φυλακιστώ
για να ξεπληρώσω την ευθύνη τόσων και τόσων λαθών.
Μια νύχτα του Γενάρη να πάω με τους άστεγους να κοιμηθώ,
να κατεβώ στο Σύνταγμα έχοντας στα χέρια μου
μιαν αγκαλιά τριαντάφυλλα να τα μοιράσω
στους ματατζήδες που μας χτυπούν στις πορείες
(Γιατί ο καθένας μας δίνει ό,τι έχει).
Να ενδιαφερθώ αληθινά για τα παιδιά που πνίγονται
καθημερινά στη Μεσόγειο ξεσκεπάζοντας την υποκρισία
των Αρχών και να μη ξεθυμαίνω
γράφοντας για όλα αυτά ποιήματα στο FB.
Μ’ άλλα λόγια τελικά είμαι βυθισμένος στο ψέμα
και τη μετριότητα. Κι αν σας ζητώ να με συγχωρέσετε γι’ αυτό
είναι μόνο γι’ αυτές μου τις λέξεις εδώ, πιστεύω, τις αληθινές!
Ή μήπως κι αυτές….συγχωρέστε με.
Στο ποίημα τίποτε σωστό δεν βρίσκω στον εαυτό μου που τον σατιρίζω κιόλας σαρκαστικά. Και ρίχνω βολές και στο εξουσιαστικό σύστημα που μας καταπιέζει κι αδιαφορεί, κυρίως για τους αδύναμους. Κι ως εδώ αυτά που λέω βέβαια για τον εαυτό μου, τις αρχές και τις εξουσίες είναι αληθινά. Ύστερα, όμως, από τέτοιες σκέψεις και ομολογίες θα έπρεπε στην πραγματική μου ζωή να δραστηριοποιηθώ ,να ενταχτώ σε συλλογικότητες, να σκεφτώ τους πραγματικούς και αποτελεσματικούς τρόπους αντίδρασης σ’ αυτή την αλλοτρίωση, ατομική και κοινωνικοπολιτική. Καμιά δικαιολογία! Έχω και γνώση και πείρα από κοινωνικούς αγώνες. Στο παρελθόν μάλιστα , ω ναι, στο παρελθόν έφαγα και ξύλο στις πορείες.
Όμως αντ’ αυτών το πρώτο που έκανα ήταν …ωιμέ! να το αναρτήσω στο FB! Και το μπαλόνι ξεφούσκωσε! Θα κάνω κάτι άλλο παραπέρα? Γιατί, αν δεν προβώ σε άλλες πιο θετικές ενέργειες, πράγματι θα «είμαι βυθισμένος στο ψέμα», οι λέξεις μου δεν θα είναι αληθινές και δεν πρέπει να με «συγχωρέσετε». Κι αφού την ΟΜΟΛΟΓΙΑ μου αυτή την ανάρτησα στο Φατσοβιβλίο, χωρίς να αναλαμβάνω δραστικά και ουσιαστικά την κοινωνική μου ευθύνη, αυτή η ομολογία δεν είναι ειλικρινής. Τουτέστιν μπλοφάρω. Και με τα ψέματα ποίημα δεν γράφεται. Αυτό το ΠΟΙΗΜΑ δηλαδή δεν είναι ποίημα? Ναι είναι, στο βαθμό που μέσα σ’ αυτό εκφράζω ειλικρινά τη διαίσθησή μου ότι θα παραμείνω στα λόγια, αφού κιόλας… φεισμπουκικά ένιωσα ήδη μια κάθαρση, εκτόνωση να πούμε καλύτερα, με τα likes των φίλων μου.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω, προς αποφυγήν πάσης παρεξηγήσεως, ότι καταρχήν τη δική μου στάση σατιρίζει το παραπάνω ποίημα. Μήπως όμως αποτελεί και ένα σχήμα: «μέρους αντί του όλου» (pars pro toto), που οδηγεί από το ένα στα πολλά και από το επιμέρους στο καθολικό? Αυτό θα το κρίνουν οι αναγνώστες, χρήστες του FB, που μακάρι να μη συμφωνήσουν μαζί μου.
