Η Αλταγόρα μού έμαθε να ερμηνεύω τα όνειρα. Κι ενώ μου μιλούσε πρόσεξα δύο γαλανά σημάδια στα χέρια της.
«Ποιος σου το έκανε αυτό;» Κι εκείνη είπε, «Μία γυναίκα που ζει μαζί μου». Όπου έλυσε τον κορσέ της και είδα ουλές στην πλάτη της. Κι ενώ ντυνόταν ξανά προσεκτικά, μου εξήγησε πώς να ερμηνεύω τους εφιάλτες και να προλέγω το μέλλον με κομμάτια ξύλου.
Και την ρώτησα ξανά,
«Ποιος είμαι;»
Κι έπειτα,
«Γιατί είμαι εδώ;»
Κι εκείνη γέλασε, έσκασε στα γέλια.
*
XXV
Τώρα η ακολουθία κουβαλά πλακάτ: «Θωμάς για πρόεδρος», «Θεσσαλία», «Πονθαρία». Όλοι τους φοράνε μαύρα ρούχα και μαύρα καπέλα, με ροζ γαρίφαλα να ξεπροβάλλουν από τις κομβιοδόχες τους. Στο πλακάτ της Θεσσαλίας υπάρχουν οι λέξεις, «λίκνο τής…» Το υπόλοιπο είναι δυσανάγνωστο. Αυτό το πλακάτ το κραδαίνει μια γυναίκα, φανερά έγκυος, και το μέτωπό της στολίζει μία μίτρα όπου υπάρχει η επιγραφή «γητεία». Κάτω από το παράθυρό μου ένας άντρας λέει στον συνοδό του ότι αυτή η γυναίκα είναι που τον έχει γητεύσει με το ξόρκι της κομβιοδόχης, και πως θα υποφέρει για το υπόλοιπο της ζωής του από κατακράτηση ούρων. Την κοιτάζω ξανά και παρατηρώ ένα έμβλημα –έναν βάτραχο– στο στήθος της, από όπου συνάγω πως έχει συμφωνήσει με τον διάβολο προκειμένου να μπορεί να ρίχνει κακόβουλα ξόρκια και κατάρες. Ήδη μπορώ να δω την άλλη άκρη του πλακάτ: «Θεσσαλία, λίκνο της μαγείας».
Αίφνης άνθη, σελίδες από έναν τηλεφωνικό κατάλογο και σημαίες όλων των χωρών λούζουν τους περαστικούς. Κάποια από αυτά είναι έγχρωμα.
Μία μικρή σύναξη ιερέων ψάλλει έναν ύμνο σε σκοπό ροκ εν ρολ• γελάνε και προσπαθούν να χτυπήσουν τις σημαίες που πέφτουν. Τότε έρχονται γυμνόστηθες γυναίκες στολισμένες με διάφορα σύμβολα μαύρης μαγείας. Τις ακολουθούν ορισμένοι κουφοί άντρες που πετούν κομφετί και σερπαντίνες. Ένας από αυτούς κουβαλάει ένα γιγαντιαίο ραδιόφωνο, κολλημένο στο αυτί του, και στριγκλίζει δυνατά.
Παρακάτω, ακούω κάποιους που τραγουδάνε λυπητερά:
Μ’ ένα φύλλο τού φτιάξαν κοστούμι
Αυτού του κοντοπίθαρου, Θε μου!
Του κοντοπίθαρου·
Μ’ ένα φύλλο τού φτιάξαν κοστούμι
Αυτού του κοντοπίθαρου,
Του μικροσκοπικού!
Κάτω από το παράθυρό μου κάποιος σχολιάζει, «Αυτή είναι η γυναίκα του στρατηγού».
*
XXVIII
Η Λις μπήκε μέσα φορώντας ένα γαλάζιο φόρεμα. Οπότε πήγα και κρύφτηκα πίσω από την ντουλάπα και φόρεσα το κίτρινο κοστούμι μου.
Την ρώτησα αν θα μπορούσα να τοποθετήσω το ένα χέρι μου στον αυχένα της όταν της μίλησα και το άλλο στα μαλλιά της. Κι εκείνη είπε «Ναι».
Αφού τα στήθη της ήταν γυμνά έστρωσα ρόδα λευκά στον κόρφο της όμως παρατήρησα ότι όπως όλα τα άνθη μύριζαν άσχημα. Οπότε την ρώτησα αν θα προτιμούσε να με κοιτάζει να ζωγραφίζω έναν τράγο στον τοίχο. Χαμογέλασε και χαμογέλασα.
Πήγα στον τοίχο για να της ζωγραφίσω έναν τράγο. Αλλά ήταν ένα πράσινο άλογο που πήρε μορφή κάτω από τα δάχτυλά μου. Κι εκείνη χαμογέλασε. Κι εγώ δεν χαμογέλασα, όμως αργότερα χαμογέλασα.
Έπειτα ζωγράφισα ένα γαλάζιο ψάρι, έπειτα ένα κόκκινο κόκορα. Και την ρώτησα μήπως θα μπορούσα να τοποθετήσω το ένα χέρι μου στον αυχένα της όταν της μίλησα και το άλλο στα μαλλιά της. Είπε «Ναι».
Είπε «Ναι» ή χαμογέλασε ή παρέμεινε σιωπηλή. Κι όσο για μένα, της μίλησα με το ένα χέρι στα μαλλιά της και το άλλο στον αυχένα.
***
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Fernando Arrabal γεννήθηκε το 1932 στην Μελίγια της Ισπανίας, ενώ από το 1955 ζει στο Παρίσι. Υπήρξε μέλος της ομάδας των Υπερρεαλιστών υπό τον André Breton, και το 1962 ίδρυσε το Κίνημα του Πανικού από κοινού με τους Alejandro Jodorowsky και Roland Topor. Έγραψε ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο και πλήθος θεατρικών έργων για τα οποία είναι κυρίως γνωστός.
Τα τρία κεφάλαια που παρουσιάζονται παραπάνω προέρχονται από το μυθιστόρημά του «Η κηδεία της σαρδέλας» (L’enterrement de la sardine, 1961). Ο τίτλος του έργου αποτελεί αναφορά στην εθιμική παρέλαση με την οποία κλείνει το καρναβάλι στην Ισπανία ανήμερα της Τετάρτης των Τεφρών, όμως εκ παραλλήλου αποτελεί αναφορά και στον ομότιτλο πίνακα του Francisco Goya (π. 1812-1819), αγαπημένου ζωγράφου και εν όλω ενός εκ των σημείων αναφοράς του Arrabal. Βεβαίως όμως ακόμα και οι αναφορές αυτές διαβάζονται πλαγίως ως σαρκαστικές, εφόσον τα καρναβαλικά έθιμα με όλο τον πρωτογενή και καθαρτήριο χαρακτήρα τους έρχονται σε αντίθεση με τη ζωή του πρωταγωνιστή του βιβλίου, με τη μοναξιά, τη σχιζοειδή του σχέση με τα πράγματα και την ανοιακή του ματιά απέναντι στον κόσμο, τις ανθρώπινες σχέσεις κι εντέλει τη συντελούμενη γιορτή.
Οι κινήσεις του Arrabal μέσα στην ίδια την ιστορία του φαντάζουν καρκινικές, όπως ανοίγονται στην (κυριολεκτικώς νοούμενη) διαστροφή της σταθερότητας (διάβαζε: της «πραγματικότητας») των μυητικών σημαινόντων, έτσι που τίποτε δεν απομένει ασφαλές ακόμα και όταν τα πάντα παραμένουν ακέραια. Άλλωστε ποιος μπορεί να κηδέψει το παρελθόν, ποιος μπορεί να κηδέψει την ενδότερη θηριότητά του, όταν –ως απόκληρος– αποδεικνύεται ήδη κατά κάποιον τρόπο νεκρός – πολλώ δε μάλλον όταν βρίσκεται εγκλωβισμένος σ’ ένα φροϋδικό Καθαρτήριο;
Έτσι λοιπόν ο Arrabal ξεδιπλώνει την καρναβαλική του ιδιοφυΐα, ανατέμνοντας την τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας και κατακτώντας τα όρια του σαρκασμού, πιστός ακόλουθος του Πανός.
