Δεν ξέρω τι είναι καλύτερο: να πλαστογραφούμε τις υπογραφές των ένδοξων αρχαίων ποιητών ή να αποσιωπούμε την μεταγραφή; Από το ένα άκρο στο άλλο. Πας να δεις την Εκάβη τού Ευριπίδη (παραδείγματος χάριν, λέω τώρα!!!) και κάποιος κύριος έχει μεταφράσει όπως-όπως («ό,τι τού φανεί τού Λωλο-Στεφανή») ό,τι μπορεί ΚΑΙ Ό,ΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ έχει μετασκευάσει από τα σουηδικά, τα ρώσικα, τα ουκρανικά, τα κινέζικα, τα σουαχίλι) αλλά πάνω-πάνω, στη «μαρκίζα», στη φίρμα πουλιέται (μοσχοπουλιέται) Ευριπίδης.
Πας (στη Μικρά Επίδαυρο) να δεις Χωμενίδη και βλέπεις (χιουμοριστικώς) διασκευασμένον τον «Ίωνα» του Ευριπίδη!!! Μα πρέπει να το γράφει απέξω το καταναλώσιμο προϊόν (πάνω από το Barcode!!!).
Τέλος πάντων, το έγραφε στο Δελτίο Τύπου κι όσοι στραβοί… αναβλέψατε!!!
Καλό το εργάκι, καλύτερο από τα άλλα που είδαμε φέτος στο γραφικό λιμανάκι τής Παλαιάς Επιδαύρου. «Το μη χείρον βέλτιστον». Τουλάχιστον αυτό είχε και μια δραματουργική επεξεργασία από την παλαιόθεν φίλη μου Ειρήνη Μουντράκη, που αν μη τι άλλο έχει τριφτεί με τα θεατρικά κείμενα.
Οι άλλες/οι άλλοι/τα άλλα, τα προηγούμενα, αλλά εξίσου πληρωθέντα, γιατί δεν είχαν βάλει έναν έμπειρο θεατράνθρωπο να χτενίσει τις ακαθαρσίες τους;
Εδώ το χωμενιδικό χιούμορ επερίσσεψε. Γιατί δεν μεταφέρεται αυτή η παράσταση στο Δελφινάριο να παίζεται μέχρι τέλος Οκτωβρίου (λόγω αβροχιάς ένεκα η κλιματική αλλαγή);
Κατά τα άλλα, περιήλθα σε βαριές σκέψεις και θλιβερούς συλλογισμούς: σε ποιους απευθύνεται αυτό το εργάκι; Στα παιδιά ή στα εγγόνια των «Τεμπέληδων τής εύφορης κοιλάδας» (για να θυμηθούμε μια εύστοχη ταινία του Νίκου Παναγιωτόπουλου – 1978);
Η παραισθητική ευδαιμονία, ο υπερκαταναλωτισμός τής «Κοινωνίας τής Αφθονίας» (κατά Μαρκούζε), ο εφησυχασμός των παιδιών και των εγγονιών των ευημερούντων τής δεκαετίας 1980 και 1990, έφτασε έως εμάς ως απόνερα χαβαλέ, clubbing, καθυστερημένης σεξουαλικής επανάστασης, ωχαδερφισμού, αδόκητων και αδόκιμων πλέον πειραματισμών με τη γλώσσα και με το αποστειρωμένο σώμα, βεβαίως.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που χρήζει κοινωνιολογικής προσεγγίσεως, έτσι όπως αντικατοπτρίζεται μέσα στην «Τέχνη» (και δη την θεατρική) τού μεταβατικού καιρού μας. Τόση ανάλαφρη κατάθλιψη, τόσο χαζογελαστή μελαγχολία μέχρι και τον Καρυωτάκη θα απόδιωχνε. Είμαστε λοιπόν τόσο τραγελαφικοί ως πραγματικότητα; Με ένα έγχρωμο χημικό στο χέρι, με λαμέ καρναβαλίστικα φορέματα και μακιγιάζ, άμουσοι, φωνασκούντες μέσα σε εκκωφαντική μουσική, περιγελώντες, ειρωνευόμενοι κι ελαφρώς (όσο πατάει η γάτα) αυτοσαρκαζόμενοι (μη θίξουμε και τα κακώς κείμενα)… Τι θα γράψουν οι μέλλουσες γενιές για εμάς; Πως ήμασταν τόσο θλιμμένοι που μεταμφιεστήκαμε σε χαζοχαρούμενους κλόουν, τόσο προβλέψιμοι και τόσο τυποποιημένοι!!!
Εξαιρετικός ο Γεράσιμος Γενατάς στον τσιρκολάνικο ρόλο του, που ξέρει πάντα να τον υπερβαίνει με γνήσιο σκηνικό τάλαντο. Είναι μεγάλος παντόμιμος, αντάξιος των μεγάλων προκατόχων του στους σκοτεινούς μεσαιωνικούς αιώνες που προηγήθηκαν. Και τώρα έναν τεχνολογικό οχετό ζούμε: σαν άνθρωποι των σπηλαίων με τάμπλετ θορυβούμε, αλαλάζουμε, περιγελούμε…
Καλά όλα/όλες/όλοι… Διασκεδάσαμε για άλλη μια φορά και φύγαμε σκεφτικοί. Το βάρος μας θα το απαλείψουν οι καιροί κι οι αρχαίες πέτρες δεν θα το καταγράψουν μήτε ως κουρνιαχτό. Κι η Ποίηση, η Ποίηση βρε παιδιά, απούσα από τα αρχαία μας θέατρα. Λυπάμαι. Ενθυμούμαι καλύτερες ποιητικές σκηνικές εκστάσεις. Το προνόμιο τής βιωμένης ηλικίας. Αλλά και η μνήμη θα σβήσει μαζί μ’ εμάς. «Κανείς δεν τους θυμάται πια. ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ!!!» (Γιώργος Σεφέρης).
Και πώς να αντέξεις τόση θλίψη, πώς να σύρεις μέχρι θανάτου τόση παρακμή;
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασιολόγος και κριτικός
INFO από το Δελτίο Τύπου:
ΤΑΚΗΣ ΤΖΑΜΑΡΓΙΑΣ
Γίνεται δέντρο το πουλί;
του Χρήστου Χωμενίδη
ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
4 – 5 Αυγούστου
Την παράσταση Γίνεται δέντρο το πουλί;, εμπνευσμένη από το έργο του Χρήστου Χωμενίδη, παρουσιάζει ο σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου στις 4 και 5 Αυγούστου.
Στο πλαίσιο του Κύκλου Contemporary Ancients του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, ο Τάκης Τζαμαργιάς μεταφέρει στη σκηνή το πρωτότυπο κείμενο του γνωστού συγγραφέα, που εκκινώντας από τον Ίωνα του Ευριπίδη, έχει γράψει ένα έργο για μερικά από τα πιο θεμελιώδη, διαχρονικά ζητήματα: τις ρίζες κάθε ανθρώπου, την εξουσία, τον έρωτα, τον πόθο.
Στην παράσταση συμμετέχει ένα καστ σπουδαίων Ελληνίδων και Ελλήνων ηθοποιών: Γεράσιμος Γεννατάς, Ευγενία Δημητροπούλου, Λένα Δροσάκη, Στέλιος Ιακωβίδης, Γωγώ Μπρέμπου, Δημήτρης Φουρλής.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Δύο τόποι, δύο κόσμοι: από τη μια οι Δελφοί ως ουτοπία της μυθικής εποχής στο σήμερα, κοντά στο χιονοδρομικό και τις ταβέρνες της Αράχωβας. Από την άλλη η Αθήνα με τη φαυλότητά και την πολιτική της διαφθορά. Ανάμεσά τους ένα παιδί έκθετο, ένα ζευγάρι άτεκνο, μια τυχαία συνάντηση και όλα θα μπορούσαν να διορθωθούν.
Στη σημερινή ιλιγγιώδη εποχή, στον αγώνα με τη φύση και την κοινωνία ο Ίων του Χωμενίδη, επιλέγει τη μοναχική και υγιή πάλη με τη φύση, τις χαρές της και τα γλέντια της, τον έρωτα, κι αρνείται τη φθορά της εμπλοκής στα κοινά.
Ο Τάκης Τζαμαργιάς εμπνέεται από το έργο του Χρήστου Χωμενίδη και δημιουργεί στα αναθήματα του Μαντείου των Δελφών μια παράσταση ευφορικά γλυκόπικρη, που ισορροπεί το κωμικό με το δραματικό, το ανάλαφρο με το σκωπτικό.
Με τα λόγια του Τάκη Τζαμαργιά
Ο σκηνοθέτης της παράστασης μιλάει για το κείμενο που έγραψε ο Χρήστος Χωμενίδης αλλά και το πώς μπορούν να μεταφερθούν τα περιεχόμενα του αρχαίου δράματος στη σύγχρονη εποχή:
«Η εν εξελίξει παράστασή μας διερευνά και αποκαλύπτει στην εμπνευσμένη από τον Ίωνα του Ευριπίδη τραγικωμωδία του Χ. Α. Χωμενίδη Γίνεται Δέντρο Το Πουλί; πώς οι ρίζες κάθε ανθρώπου, πόσο καθοριστικές για την ύπαρξή του είναι, ιδιαίτερα για κάποιον νέο που μεγάλωσε ως έκθετος. Από την άλλη όμως, όσο σημαντικές κι απαραίτητες είναι αυτές οι ρίζες και η αναζήτησή τους, γίνονται θηλειά ανελεύθερης ζωής, όταν προορίζονται για τη διαιώνιση μιας φθαρμένης εξουσίας. Πώς η πολιτική και θρησκευτική εξουσία, συμπλέουν στη διάδοση ψευδών ειδήσεων, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα τους.
Η παράστασή μας προσπαθεί να φωτίσει τις αναζητήσεις αυτών των αξιών, χωρίς καθόλου να σκιάζει τον ανάλαφρο τόνο του γλεντιού που θέτει εξαρχής ο συγγραφέας με το έργο του. Οι θεατές της Μικρής Επιδαύρου δεν ξέρουμε αν «θα φύγουν ξέχειλοι από λαχτάρα να πιουν, να φάνε, να βουτήξουν γυμνοί στη θάλασσα ή στο κρεβάτι», όπως ορίζει ο Χωμενίδης, αλλά σίγουρα θα φύγουν χαρούμενοι και λυτρωμένοι από την υπέρβαση των ορίων του ήρωα για τη διεκδίκηση της ατομικής του ελευθερίας.
Το αναλλοίωτο περιεχόμενο του αρχαίου δράματος δεσπόζει για εμάς, πριν από και μετά από εμάς».
Ο Τάκης Τζαμαργιάς περιγράφει και τα συναισθήματά του για το γεγονός ότι η παράσταση Γίνεται δέντρο το πουλί; παρουσιάζεται σε έναν τόσο «φορτισμένο» ιστορικά χώρο, όπως το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου:
«Παρότι Μικρό είτε ως δημιουργός είτε ως θεατής γεννά πάντα μεγάλα συναισθήματα, πρώτα – πρώτα ως θέση στον αγροτικό χώρο της Παλαιάς Επιδαύρου κι ύστερα ως πορεία στο χρόνο και συνάντηση με αυτόν.
Το να σου δίνεται η ευκαιρία να συμμετέχεις σε κάποια δημιουργία σε ένα ιστορικά φορτισμένο χώρο, που σε καθορίζει σε μεγάλο βαθμό, και να προσπαθείς να τον κάνεις οικείο στους σημερινούς θεατές πέρα από ένα πρόσκαιρο ενθουσιασμό, σε μένα προσωπικά, προκαλεί άγχος και αίσθηση απροσπέλαστου».
*
Σκηνοθεσία Τάκης Τζαμαργιάς
Δραματουργία Ειρήνη Μουντράκη
Σκηνικά – Κοστούμια Αλέξανδρος Γαρνάβος, Τζίνα Ηλιοπούλου
Μουσική Γιώργος Χρυσικός
Φωτισμοί Γεωργία Τζο Τσελεπή
Κίνηση Αγγελική Τρομπούκη
Βοηθός σκηνοθέτη Αιμιλία Καραντζούλη
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη Νεφέλη Βλαχοπαναγιώτη
Βοηθός Σκηνογράφων Ενδυματολόγων Αλεξάνδρα Αναστασία Φτούλη
Ηχοληψία Δήμος Λιβιτσάνος
Επιμέλεια Κομμώσεων Θωμάς Γαλαζούλας
Τεχνικός συντονιστής παραγωγής Νίκος Χαραλαμπίδης
Κατασκευή Σκηνικού Μάριος Ιωάννου
Παίζουν (αλφαβητικά) Γεράσιμος Γεννατάς (Ξούθος), Eυγενία Δημητροπούλου (Ήβη), Λένα Δροσάκη (Ζωή), Στέλιος Ιακωβίδης (Πυθία), Γωγώ Μπρέμπου (Κρέουσα), Δημήτρης Φουρλής (Ίων)
Moυσικός Επί Σκηνής Γιώργος Χρυσικός
Εκτέλεση παραγωγής Polyplanity Productions / Γιολάντα Μαρκοπούλου, Βίκυ Στρατάκη
Θερμές ευχαριστίες στη Σχολή Μωραΐτη για την παραχώρηση του αύλειου χώρου για τις πρόβες
