Σπεύδω ευθύς εξαρχής να δηλώσω αναφανδόν υπέρ των πάσης φύσεως σταρ (πρωταγωνιστών, δευτεραγωνιστών, τριταγωνιστών…) εν γένει. Η δημοφιλία τους (τηλεοπτική, κινηματογραφική, θεατρική) είναι εγγύηση λαϊκότητας: κατέχουν τόσο καλά τους εκφραστικούς κι αφηγηματικούς κώδικες, γλωσσικούς τε παραγλωσσικούς, που γίνονται άμεσα αντιληπτοί (αν και όχι πάντοτε κατανοητοί) από το ΠΛΑΤΥ ΚΟΙΝΟ, στο οποίο απευθυνόταν ανέκαθεν κι απευθύνεται τώρα το ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ.
Σε σχέση με του κουλτουριάρηδες δήθεν μεταποιητές, μεταπράττες ληγμένων πρωτοποριών, τουλάχιστον οι δημοφιλείς σταρ λένε τα λόγια τους απλά και κατανοητά.
Δεύτερον, είμαι υπέρ τού να δοκιμάζονται στην πράξη οι σπουδαστές και οι απόφοιτοι των δραματικών σχολών στις επίσημες, θεσμικές διοργανώσεις όπου το νεανικό κυρίως κοινό έρχεται σε πρώτη επαφή με τα μεγάλα κλασικά έργα (όχι απλώς «κείμενα»). Είναι μια εγγύηση συμβατότητος σκηνής-πλατείας, πομπού-δέκτη.
Τρίτον, ακόμα και με σύγχρονα κοστούμια, χωρίς πολυτέλειες, με λιτά λειτουργικά σκηνικά και δίχως εξεζητήσεις οπτικο-ακουστικού τύπου Σαίξπηρ, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης περνάνε μια χαρά.
Τέταρτον, δεν μας ενδιαφέρει πλέον καθόλου μήτε το φύλο, μήτε η ηλιακή γκάμα, μήτε ο,τιδήποτε άλλο διαχωριστικό. ΥΠΕΡΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕΝΟ ΜΗΝΥΜΑ.
Πέμπτον, η επί σκηνής ζωντανή μουσική χαρίζει κι ενισχύει την ποιητικότητα, την δραματικότητα (όταν δεν υπονομεύει την προφορικότητα).
Όπως είναι ήδη σαφές, επικροτώ την καταληκτική παράσταση τού θεσμού των Επιδαυρίων, ελπίδα ότι μπορούν – ίσως, ενδεχομένως – να επιβιώσουν και ως κρατικοδίαιτος θεσμός στον μεταιχμιακό, μεταβατικό, προκλητικό εικοστό πρώτο ΡΟΜΠΟΤΙΚΟ ΚΒΑΝΤΙΚΟ ΑΙΩΝΑ.
Ψιλοαντιρρήσεις: 1. το σκισμένο παντελόνι τού πρωταγωνιστή, που δεν άλλαξε ούτε και μετά την έξοδό του στα παρασκήνια (μήπως ήταν κάποια δυσερμήνευτη σκηνοθετική άποψη); 2. Η δύσχρηστη και διόλου ευεπίφορη μετάφραση (π.χ. εκείνο το «εσένα ο εχθρός σου είναι ο εαυτός σου» αποδόθηκε λόγια με πολλά σίγμα που δυσχέραιναν τον έμπειρο πρωταγωνιστή), 3. Το νεαρότατο τής ηλικίας των δύο βοσκών, που έμοιαζαν εγγόνια τού υποτιθέμενου μωρού που υποτίθεται ότι έσωσαν (ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΦΟΡΟΥΣΑΝ ΜΑΣΚΕΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ όταν ομιλούσαν ως παλιόφιλοι, σπλαχνικοί και φιλάνθρωποι βοσκοί που λυπήθηκαν το αστραγαλοτρυπημένο μωρό κι αποφάσισαν να το σώσουν, να το γλιτώσουν από την άκαρδη μοίρα του φυγαδεύοντάς το στην Κόρινθο ενεργοποιώντας έτσι την δραματική δαιμόνια μηχανή;), 4. Η ηθοποιός που υποδύθηκε την Ιοκάστη, νεαρότερη τού …γιου της και δύσ-τυχη γενικώς (ως φωνή, ως στήσιμο, ως παράστημα…), 5. Ο επί σκηνής μουσικός τι το ήθελε το εκκωφαντικό μεγάφωνο; (κάλυπτε παντελώς τον Χορό), 6. Οι μάσκες των εξωγήινων που φορούσαν τα μέλη τού Χορού ήταν στην καλύτερη περίπτωση γελοιο-γραφικές, 7. Γιατί δεν έπαιζαν με μάσκα (άλλη από του Χορού) απαξάπαντες κι απαξάπασαι ήρωες τε ηρωίδαι, αφού ξεκόρμιζαν από το ίδιον σώμα τού Χορού…
Και τα λοιπά και τα λοιπά και τα λοιπά…
Ας μου συγχωρεθούν οι όποιες επιφυλάξεις, αλλά ο κριτικός (ως δοκιμιακός) λόγος, έχει κι αυτός τις απαιτήσεις του, τα κλειδιά και τους κώδικές του.
ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ, Ο ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗΣ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΛΗΘΟΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΜΑΣΚΑΣ ΔΥΝΑΜΙΤΙΣΕ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΚΑΛΕΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ, όσο κι αν εξυπηρέτησε τις ανάγκες τής παραγωγής σε οικονομία ερμηνευτών.
Παρ’ όλα αυτά, ήταν μια σημαντική, τίμια, νουνεχής, σεμνή, διακριτική και σεβαστική προσέγγιση.
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασιολόγος και κριτικός
INFO από το τελικό Δελτίο Τύπου:
Σοφοκλή
Οιδίπους Τύραννος
Σκηνοθεσία Σίμος Κακάλας
OIdipois Tirannos 1-©Patroklos_Skafidas_s.jpg
25 & 26 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
και σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα
Μία από τις κορυφαίες αρχαίες τραγωδίες, ο «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή παρουσιάζεται στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στις 25 & 26 Αυγούστου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου, και σε περιοδεία σε όλη την Ελλάδα, σε σκηνοθεσία του Σίμου Κακάλα με τον Γιάννη Στάνκογλου στον ομώνυμο ρόλο και στο ρόλο της Ιοκάστης τη Μαριλίτα Λαμπροπούλου. Παραγωγή Θεατρικά Δρώμενα Ίασμος.
Μαζί τους ένα σύνολο σημαντικών ηθοποιών: Γιάννης Νταλιάνης, Χρήστος Μαλάκης, Γιώργος Αμούτζας, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Πανάγος Ιωακείμ και άλλοι 5 ηθοποιοί. Μουσικός επί σκηνής ο Φώτης Σιώτας, ο οποίος έχει συνθέσει και τη μουσική της παράστασης.
Η μετάφραση είναι του Γιώργου Μπλάνα, τα σκηνικά του Γιάννη Κατρανίτσα, την κίνηση υπογράφει η Σοφία Πάσχου, τους φωτισμούς ο Αλέκος Γιάνναρος και ο σχεδιασμός των μασκών, που αποτελούν δομικό στοιχείο της παράστασης, είναι της Μάρθας Φωκά.
Ο Οιδίπους βρίσκεται αντιμέτωπος με το πεπρωμένο του, από το οποίο προσπαθεί να ξεφύγει από τότε που γεννήθηκε. Ο χρησμός που έλαβε ο πατέρας του, βασιλιάς της Θήβας, Λάιος, επιβεβαιώνεται με τον χειρότερο τρόπο. Ο Οιδίπους γίνεται εν αγνοία του πατροκτόνος, παντρεύεται τη μητέρα του Ιοκάστη και ανεβαίνει ο ίδιος στον θρόνο της Θήβας. Η τραγική αλήθεια δεν αργεί να αποκαλυφθεί, επιβεβαιώνοντας ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα του.
Ο «Οιδίπους Τύραννος» θεωρείται ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυπαιγμένα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως, ταξιδεύοντας το ελληνικό πνεύμα και τα διαχρονικά του μηνύματα σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Σημείωμα Σίμου Κακάλα:
Ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν έχουμε «δει» τόσο μακριά μέσα στο σύμπαν και τόσο βαθιά μέσα στον άνθρωπο. Πολύ συχνά στο χείλος μιας καταστροφής διαπιστώνουμε ότι το κακό που πολεμάμε είμαστε οι ίδιοι. Το πρόσωπο του Οιδίποδα είναι η ίδια η ανθρωπότητα στον καθρέφτη. Έχοντας βρει τον υπαίτιο, βρίσκεται στο σημείο να πρέπει επιτακτικά να κάνει μια επιλογή έστω την τελευταία στιγμή, έστω έχοντας ήδη κάνει το μεγαλύτερο σφάλμα.
Σ’ αυτή την παράσταση, ιδωμένη ως τελετουργικό εξαγνισμού, μια ομάδα με μάσκες γερόντων αποτελεί τον χορό συστρέφεται, θρηνεί και αγωνιά. Μέσα από αυτόν τον χορό αποκαλύπτονται τα τραγικά πρόσωπα Οιδίποδας, Ιοκάστη, Τειρεσίας και Κρέοντας.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας
Δραματουργική επεξεργασία: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιάννης Κατρανίτσας
Μουσική: Φώτης Σιώτας
Κίνηση: Σοφία Πάσχου
Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Γιάνναρος
Μάσκες: Μάρθα Φωκά
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Παύλου
Βοηθός σκηνογράφου: Σοφία Θεοδωράκη
Μακιγιάζ: Σίσσυ Πετροπούλου
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Social media: Ιdeation
Γραφίστας: Γιάννης Σταματόπουλος
Trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Υπεύθυνη περιοδείας: Ελένη Σπετσιώτη
Διεύθυνση παραγωγής: Αναστασία Καβαλλάρη
Εκτέλεση παραγωγής: Kart Productions – Μαρία Ξανθοπουλίδου
Παραγωγή: Θεατρικά Δρώμενα Ίασμος
ΔΙΑΝΟΜΗ:
Οιδίπους: Γιάννης Στάνκογλου
Ιοκάστη: Μαριλίτα Λαμπροπούλου
Κρέων: Γιάννης Νταλιάνης
Τειρεσίας: Χρήστος Μαλάκης
Αγγελιοφόρος: Γιώργος Αμούτζας
Εξάγγελος: Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Υπηρέτης: Πανάγος Ιωακείμ
Χορός (αλφαβητικά): Γιώργος Αμούτζας, Μάρκος Γέττος, Πανάγος Ιωακείμ, Σίμος Κακάλας, Απόστολος Καμιτσάκης, Αυγουστίνος Κούμουλος, Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Γιώργος Λόξας, Χρήστος Μαλάκης, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Γιάννης Νταλιάνης, Παύλος Παυλίδης, Γιάννης Στάνκογλου
Μουσικός επί σκηνής: Φώτης Σιώτας
