Το αριστουργηματικό, ερεβώδες, «σκοτεινό» έργο τού HUGO CLAUS “Gilles και η Νύχτα” που αφορά την απολογία τού Ζιλ Ντε Ραι στην Ιερά Εξέταση πατάει πάνω στην σύγχρονη δραματουργική αξιοποίηση θεμάτων σχετικών με τους πάσης φύσεως serial killer, με τους εγκληματίες παιδόφιλους, βιαστές, παρανοϊκούς, ψυχοπαθείς, αντικοινωνικούς, παραβατικούς…
Ο Ζιλ ντε Ραι, αδελφός και συμπολεμιστής τής Ζαν ντ’ Αρκ, είχε το ίδιο τέλος στην πυρά, κάποια χρόνια μετά.
Αντίθετα όμως από την «Παρθένα τής Ορλεάνης», εκείνος είναι ένας έκφυλος αριστοκράτης, στυλ Μαρκησίου ντε Σαντ. Όλη η «μαύρη αριστοκρατία» τού Μεσαίωνα σε όλο της το σατανιστικό αποτροπαϊκό ψευδο-«μεγαλείο»…
Παρακολουθούμε την αναπαράσταση μιας δίκης στην Ιερά Εξέταση από την αρχική άρνηση, στην ενδιάμεση συγκατάβαση και στην τελική αποκαλυπτική ομολογία.
Η ανάγκη τής ψυχής για εξομολόγηση είναι κατ’ εξοχήν ίδιον τών ανθρώπων που μετέχουν τού χριστιανικού πολιτισμού μας. Το αφηγηματικό τέχνασμα έγκειται σε μια διπλή ανατροπή κυκλικού τύπου. Αντιφάσεις, αντιστίξεις, αντινομίες, μετατροπίες…
Μουσική η ερμηνεία αυτού τού κατά τα άλλα πεζομόρφου κειμένου, του οποίου η ποιητικότητα εναπόκειται στα σολωμικά «κινήματα τής ψυχής».
Καθηλωτικό το σκηνικό με τα κεριά, τον «θρόνο», τον αρωγό καλόγηρο, και τον ανάγλυφο, εφιαλτικό Εσταυρωμένο στο βάθος (του οποίου τα μάτια καλύπτονται στην τελική αποδοχή τής επικλήσεως εκπεσώτων αγγέλων, σκοτεινών δαιμόνων απομακρυσμένων από το Φως, στερημένων από τη Θεία Χάρη).
Ηχητικό τοπίο εμπλουτισμένο με πετάγματα αλογόμυγας. Ανατριχιαστική η περιγραφή τού έγκυου ζώου που το ξεκοιλιάζουν οι χωρικοί και παρακολουθούν ως εν ρωμαϊκή αρένα το νεογέννητο πουλάρι να πεθαίνει αμέσως μόλις βλέπει το πρώτο φως ενός κόσμου που μοιάζει με Κόλαση, με φυλακή, με Κοιλάδα των Δακρύων.
Το συμπέρασμα είναι πως τα πλάσματα είναι εγκλωβισμένα, παρατημένα, απελπισμένα σε έναν σκληρό κι αφιλόξενο πλανήτη, όπου η κακία είναι παρενέργεια τής έλλειψης Αφθονίας πνευματικών αγαθών, ενόσω τα υλικά αγαθά ανισοκατανέμονται σκανδαλωδώς.
Πολλά επίπεδα στο «υπό-κείμενο» ενός αριστουργήματος τού διεθνούς ρεπερτορίου, υπόδειγμα γραφής για ντόπιους ποιητικίζοντες δραματοποιούς.
Ο Νίκος Χατζηπαπάς πλάθει έναν ρόλο ζωής που θα τον ακολουθεί δια βίου και θα τον πάει σε πολλές θεατρικές σκηνές απανταχού τού κόσμου, γιατί με σώμα και φωνή, με αναπνοές, κραυγές και ψιθύρους, με σοφές μετατροπίες σωματοποιεί απολύτως το δράμα μιας ζωής παγιδευμένης στο αδιέξοδο, αχάριστο, εκδικητικό Κακό.
Θεραπεία ομοιοπαθητική, δραματοθεραπεία εξ αντιθέτου. Μην φοβηθείτε. Δείτε το κριτικώ τω τρόπω. Ο αγνός δεν κινδυνεύει να διαφθαρεί από μία θεατρική παράσταση. Μήτε καν στο ανθρωποκτόνο πάλαι ποτέ ρωμαϊκότατο Κολοσσαίον…
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός
