Όταν σε μια στιγμή μιας παράστασης, απέναντι από τη σκηνή  υπάρχει ένα κοινό, όπως αυτό που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες.

Υπάρχουν ακόμη κι άλλες πολλές περιπτώσεις… όπως…

Όταν ο θεατής έχει κολλήσει να παρακολουθεί ένα νούφαρο σε μια μικρή λιμνούλα στην άκρη της σκηνής, ενώ σε όλη τη σκηνή συμβαίνουν θαύματα.

Όταν σε μια παράσταση κωμωδίας του Αριστοφάνη σε ένα κατάμεστο Ηρώδειο, μια στιγμή, νοιώθεις όλο το κοινό να κρατάει την ανάσα του.

Όταν μια γερμανίδα σύζυγος, σε μια ξενόγλωσση παράσταση χωρίς υπότιτλους, σκουντά τον με-το-στόμα-ανοιχτό σύζυγό της, που έχει μαγευτεί από  τον αδιανόητο δυναμισμό της σκηνής, για να του δείξει  έναν τρίτο ηθοποιό που τραμπαλίζεται μισοκοιμισμένος στην άκρη της σκηνής, υποδυόμενος έναν εξουθενωμένο από τον πόλεμο στρατιώτη.

Όταν πας στο θέατρο κουρασμένος και φεύγεις ξεκούραστος.

Όταν πας στο θέατρο πολύ κουρασμένος κι όμως δεν σε παίρνει ο ύπνος την ώρα της παράστασης.

Όταν ένας ή μία ηθοποιός καταφέρνει να καλύψει τις αδυναμίες της σκηνοθεσίας.

Όταν μια ηθοποιός καταφέρνει με την ερμηνεία της, σε μια σκηνή και μόνο, να πυκνώσει την φλύαρη σκηνοθεσία.

Όταν, μετά από χρόνια, θυμάσαι πώς ένας ηθοποιός άρπαξε ένα  στέμμα από έναν  θρόνο και το κόλλησε στο στήθος του.

Όταν μένει στ’ αυτιά σου, μετά από χρόνια, μια λέξη ενός ηθοποιού: «καλπασμόοοοος»

Όταν ένας ηθοποιός αυτοσχεδιάζει ταξιδεύοντας με πλοίο, ακουμπισμένος στην αόρατη κουπαστή και νομίζεις ότι τα καθίσματα του θεάτρου ανεβοκατεβαίνουν στα κύματα.

Όταν ένας ηθοποιός μένει μετέωρος, πριν αρπάξει ένα σπαθί, που θα σφάξει τα παιδιά του, και νομίζεις ότι νίκησε τη βαρύτητα ή όταν ένας άλλος ηθοποιός πηδάει γρήγορα ψηλά και μετά προσγειώνεται πολύ αργά στο βαμμένο από τον Τσαρούχη «έδαφος».

Όταν, μετά από χρόνια, θυμάσαι πώς στάθηκε κάποτε μια ηθοποιός στην άκρη της σκηνής, είπε έναν μονόλογο, χωρίς να κάνει τίποτα, αλλά δεν θυμάσαι περί τίνος επρόκειτο.

Όταν νομίζεις ότι όλα αυτά που κάνει ο ηθοποιός, τα κάνει από μόνος του, χωρίς οδηγίες.

Όταν νομίζεις ότι οι άνθρωποι επί σκηνής δεν είναι ηθοποιοί.

Όταν σε μια σκηνή που ξενυχτάνε έναν νεκρό, νιώθεις την παγωνιά του θανάτου να έρχεται από τη σκηνή, όπως όταν ανοίγεις καλοκαίρι την πόρτα του ψυγείου.

Όταν η σκηνοθεσία δεν σου λέει κάθε τρεις και λίγο: «κοιτά τι καταπληκτική σκηνοθεσία»

Όταν περνάει η ώρα και δεν βλέπεις σκηνοθεσία επί σκηνής.

Όταν στο τέλος της παράστασης δε θυμάσαι να σε απασχόλησε το τι φόραγαν οι ηθοποιοί.

Όταν δεν κοιτάς τον ρόλο που μιλάει, αλλά εκείνον που ακούει.

Όταν ακούς όλα τα λόγια καθαρά.

Όταν συγκινείσαι από κάτι που συμβαίνει στη σκηνή.

Όταν συγκινείσαι από κάτι που δεν συμβαίνει στη σκηνή.

Όταν συγκινείσαι.

Όταν δεν συγκινείσαι και ξέρεις τι φταίει.

Όταν καταλαβαίνεις, γιατί ο συγγραφέας έγραψε το έργο.

Όταν καταλαβαίνεις, γιατί ο σκηνοθέτης ανάλαβε, να σκηνοθετήσει την παράσταση.

Όταν βλέπεις αυτό που ήθελε να ζωγραφίσει ο σκηνογράφος.

Όταν δεν ακούς τη μουσική, που παίζει κάτω από τα λόγια.

Όταν δεν καταλαβαίνεις, ότι υπάρχουν προβολείς για τον φωτισμό της σκηνής.

Όταν το φως έρχεται και φεύγει από τη σκηνή σαν το φως του ήλιου μέσα στο σπίτι σου, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα.

Όταν δεν σε απασχολεί, την ώρα της παράστασης, η ύπαρξη μιας ξέχωρης τέχνης, που συνυπάρχει στο θέατρο. Μουσική, κίνηση, σκηνογραφία, δραματουργική ανάλυση.

Όταν δεν βλέπεις τη δραματουργική ανάλυση.

Όταν δεν βλέπεις σκηνοθετικές υπογραμμίσεις.

Όταν η σκηνοθεσία δεν δείχνει πιο έξυπνη από τον έξυπνο θεατή.

Όταν ο σκηνοθέτης δεν κάνει τον έξυπνο στον όποιο θεατή.

Όταν ο σκηνοθέτης δεν υπάρχει για τον θεατή, αλλά μόνο για τους ηθοποιούς.

Όταν ο σκηνοθέτης υπάρχει μόνο για πρακτικούς λόγους.

Όταν ο σκηνοθέτης διαβάζει ένα παλιό έργο με καινούργιο τρόπο, αλλά δεν του αλλάζει το πνεύμα ή τα φώτα.

Όταν η σκηνοθεσία δεν δείχνει πνευματική υστέρηση.

Όταν η σκηνοθεσία δεν επιδεικνύει την ευφυΐα της.

Όταν ο σκηνοθέτης αφήνει χώρο στον καλό ηθοποιό.

Όταν ο σκηνοθέτης δεν αφήνει χώρο στον κακό ηθοποιό.

Όταν η σκηνοθεσία προεκτείνει την ποίηση του θεατρικού έργου.

Όταν η σκηνοθεσία εμφανίζει σαν ποιητικο ένα πεζό θεατρικό κείμενο.

Όταν η παράσταση σε κάνει να ξεχνάς τα δικά σου.

Όταν η παράσταση μιλάει για τα δικά σου.

Όταν η παράσταση μιλάει για τα προβλήματα του κόσμου.

Όταν η παράσταση δεν θέλει πρόλογο.

Όταν η παράσταση δεν θέλει επίλογο.

Όταν η παράσταση δε χρειάζεται οδηγίες χρήσεως.

Επίσης ακόμη ένα εκατομμύριο λόγοι, που σε παρασέρνουν, να αγοράσεις ένα εισιτήριο, να προετοιμαστείς ψυχολογικά, για να πας να δεις ένα ψέμα, ενώ αυτό που λείπει από τη ζωή σου είναι η αλήθεια.

Όμως, παρόλα αυτά, θέλει και ο ρεαλισμός τη σκηνοθεσία του.

Προσοχή! Μην αποθαρρύνεστε από το κακό θέατρο.

Μπορεί την επόμενη φορά να τα καταφέρουμε καλύτερα. (Προς θεατές, αλλά κυρίως προς ηθοποιούς και σκηνοθέτες, η παραίνεση.)

[Στις φωτογραφίες από το αρχείο μου: Το κοινό παρακολουθεί θέατρο στο καφενείο, σε δύο ορεινά χωριά του νομού Χανίων, τον χειμώνα του 1998-1999.]

KZK /14.3.2024