Mozart: Violin Concerto No. 3
Hilary Hahn /Gustavo Dudamel /Stuttgart Radio Symphony Orchestra
Και ο Θεός έπλασε τον Παράδεισο και τον αγαπημένο του Wolfgang ‘‘Amadeus’’ Mozart (1756-1791) που συνέθεσε το 3ο κοντσέρτο για βιολί το 1775 στα 19 του χρόνια. Τα μέρη του: 1.Allegro, 2. Adagio, 3. Rondeau: Allegro .
Και αφού ο Θεός έπλασε τον Παράδεισο και τον Μότσαρτ σκέφτηκε ότι καλόν είναι να πλάσει και τη γυναίκα· και της έδωσε όνομα· την ονόμασε Hilary Hahn και έβαλε ένα βιολί στα χέρια της για να ακούσουν οι άνθρωποι πως πέρα από ό,τι βλέπουνε και θαυμάζουνε τα μάτια τους υπάρχει και αυτό που ακούνε και θαυμάζουνε τα αφτιά τους. Και αφού ευφραίνονται τα ώτα και τα όμματα, έρχεται και ο νους για να παραπέμψει στα περαιτέρω και να μας υπενθυμίσει πως από τα αισθητά μεταβαλλόμενα φτάνουμε στα σταθερά αναλλοίωτα, όπως έλεγε ο θείος Πλάτων, όταν δηλαδή αξιοποιούμε τα αισθητήριά μας για να αγγίξουμε τις Μεγάλες Ιδέες. Έτσι, ο Δημιουργός μας επέλεξε «σκεύη» ικανά να πραγματώσουν το μεγαλείο του.
Μετά τον Παράδεισο, τον Μότσαρτ και την Χίλαρι, ο Θεός επέλεξε από τον χορό των εκλεκτών τον Gustavo Adolfo Dudamel Ramirez. Ο Dudamel κατάγεται από τη Βραζιλία –βιολονίστας, στην ειδικότητα- διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα Simón Bolivar -όνομα βροντερό που ο Νίκος Εγγονόπουλος του έδωσε ωραιότητα και ελληνικότητα – διευθύνει, επίσης, τη Φιλαρμονική του Λος Άντζελες και της Νέας Υόρκης. . Σ’ αυτού τα χέρια ο Θεός έδωσε μια μπαγκέτα για να διεκπεραιώσει το έργο του Μότσαρτ, ήτοι να καθοδηγεί τα όργανα στην ορχήστρα ακολουθώντας τις νότες πάνω στο πεντάγραμμο έτσι ώστε να αποκαλύπτουν το μεγαλείο του. Για την παρούσα ολοκλήρωση, του χρειάστηκε η Συμφωνική Ραδιοφωνική Ορχήστρα της Στουτγάρδης και μία πρόφαση· τα γενέθλια του Πάπα Benedict XVI, το σωτήριον έτος 2007, για τούτο το κοντσέρτο, που μετά το 1775, παίχτηκε και ξαναπαίχτηκε και ξαναπαίχτηκε.
Κοιτάζοντας την σολίστα Hilary Hahn δεν μπορώ να καταλήξω στο αν την έπλασε ο Φειδίας ή κάποιος άλλος αρχαίος γλύπτης ή αν ξέφυγε από το Μουσείο ή από το εργαστήριο του Σάντρο Μποτιτσέλι, αν είναι αυτή η αγαπημένη του Σιμονέτα που έγινε Flora και Αφροδίτη και Primavera, και στο φωτεινό πρόσωπο της Hilary, με ένα γιγαντιαίο flash forward, βρήκε το ιδανικό αντίγραφό της για να διαιωνίσει τη μουσική του Μότσαρτ στο απώτερο μέλλον. Η αρχαία Αφροδίτη γυμνή, αλλά η αναγεννησιακή Σιμονέτα ντυμένη έδωσε στην Χίλαρι την ιδέα του φορέματος – ίδιες αποχρώσεις και ντεσέν- μάζεψε τους θεϊκούς βοστρύχους της σε ένα κομψό κότσο στο υπέροχο ερωτικό της τράχηλο, άφησε γυμνό το λευκό σαν γάλα λαιμό της να αναδύεται σαν κρίνος από το φόρεμα και σαν κιονίσκος να στηρίζει το όμορφο κεφάλι. Η modernité απορροφημένη από τον κλασικισμό ή ίσως και το ανάποδο….
Τα δάχτυλά της έτρεμαν πάνω στις χορδές, ενώ το δοξάρι πηγαινοερχόταν για να αποδώσει όλη την κλίμακα της παγκόσμιας αρμονίας.
Να την, λοιπόν, αφοσιωμένη στο θεϊκό έργο της. Το αφτάκι της –κοχύλι για της ψιθυρίσεις μυστικά, θα έλεγε ο Baudelaire- τα μυστικά από το υπερπέραν, των οποίων τη σωστή αποκρυπτογράφηση επέβλεπε Εκείνος, ο Μότσαρτ από ψηλά, από μακριά. Και όχι μόνο στα ακροδάχτυλα, αλλά και στις λευκές και ευλύγιστες ωλένες της σύγχρονης Αφροδίτης, ένιωθες το ρίγος να διαπερνά. Και κανένα κόσμημα πουθενά. Είναι η ίδια το κόσμημα αυτή η στρογγυλομορφοπήγουνη, ζαχαροζυμωμένη, ασπροφεγγαροπρόσωπη, αγγελομουσουδάτη. Ο δημιουργός των ερωτικών μυθιστοριών αυτά τα επίθετα θα έδινε στην Χίλαρι.
Τα πειστήρια ιδού εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=IhQAtkXOK6o
***
Σε άλλη εκδοχή, πιο γήινη, πιο χαλαρή αλλά πιο ποζάτη, μας κοιτάζει κατάματα σαν να μας λέει: εδώ, είμαι εγώ και το βιολί μου, από μακριά φερμένη, τρεις φορές με Grammy βραβευμένη και έχω με όλες τις διάσημες ορχήστρες εμφανιστεί παντού.
Το βιολί κυριαρχεί στην εικόνα, κάνει κοντράστ με το μελένιο χρώμα του στα ψυχρά της ενδυμασίας της καλλιτέχνιδας.
Ενώτια παμφανόωντα, συνθεμένα από πολύτιμους λίθους, σαν τα μάτια της, σαν νότες και χρώματα της νιότης και της αιωνιότητας συνάμα, κρέμονται από τα αφτιά της που ακούνε «τους ήχους απ’ τα χρώματα / και τους ιρισδισμούς… μυριάδες νήματα… μαίνονται τα μηνύματα», για να θυμηθούμε και τον Οδυσσέα Ελύτη που λάτρευε τον Μότσαρτ (βλ. Τρία Ποιήματα με Σημαία Ευκαρίας, «Ο Κήπος βλέπει» 1). Για οξέα παμφανόωντα κάνει λόγο ο ΄Ομηρος (Ιλιάδα, ραψωδία Ε΄ 619), αλλά εκεί για σουβλερά φλογάτα κοντάρια πρόκειται, ενώ εδώ για μαγικές ακουστικές εμπειρίες, ματιές και ανάλογες δοξαριές …
Είναι αυτή η περίπτωση που λέμε πως η Φύση είχε κέφια εκείνη την ημέρα.
Όση ώρα ο Dudamel διευθετεί με τη μπαγκέτα του τη μουσική στον χώρο και η Hilary με το δοξάρι της συγκεντρώνει τα βλέμματα στο βιολί της, ο πάπας, καθισμένος στον θρόνο του, δείχνει πως απολαμβάνει την εκτέλεση του Κοντσέρτου. Έτσι είναι όμως ή μήπως αναρωτιέται πόσους δρόμους έχει ο Δημιουργός για να μας δείξει το μεγαλείο του; Μήπως ο σοφός Άγιος πατέρας δηλαδή, σαν τον αρχαίο σοφό Σωκράτη, βλέπει και ακούει το ομορφότερο πράγμα του κόσμου που είναι μπροστά του, αλλά δεν στέκεται σ’ αυτό, γιατί το μυαλό του φεύγει σε κάτι άλλο, όπως έλεγε ο Πωλ Βαλερύ για τον Σωκράτης (Ευπαλίνος ή ο Αρχιτέκτων). Μήπως λοιπόν ο νους του έτρεχε στο Πρώτο Κινούν· στον Θεό, στον Αριστοτέλη ή στον Πλάτωνα και περνούν από τον νου του οι Ιδέες. Άλλωστε, μπροστά στον θρόνο του απλώνεται ένα μακρόστενο κόκκινο χαλί, σαν να είναι αυτό η οδός που οδηγεί στον ουρανό ή στην ορχήστρα του ανεκλάλητου Παραδείσου, στο αντίγραφό της επί της γης, αυτό που συνέθεσε για τότε για τώρα και για πάντα ο Βόλφανγκ Αμαντέους Μότσαρτ !
Όσο για τούτο εδώ το κείμενο, το Πρώτο Κινούν ήταν η Hilary Hahn.
Ως γνωστόν, το ίδιο κοντσέρτο το έχουν παίξει πολλοί και αξιολογότεροι ίσως καλλιτέχνες, η Χίλαρι όμως δεν έλκει μόνο το αφτί του ακροατή της αλλά και το βλέμμα το θαυμαστικό του θεατή της, δίνοντας στην απόλαυση ολόκληρο τον κύκλο, έτσι που να μην είσαι σε θέση να ξέρεις πού είναι η αρχή και πού το τέλος. Αφήνεσαι λοιπόν στο χάδι που απαιτεί η θεϊκή στρογγυλάδα… Η Φύση είναι μια σφαίρα στρογγυλή, έλεγε ο Πασκάλ, αλλά και ο Ραμπελέ είχε την ίδια ιδέα, που την είχε βρει στον Ερμή τον Τρισμέγιστο ή στο Roman de la Rose με καταγωγή από τον Πλάτωνα. Το σχήμα της σφαίρας ταιριάζει στη θεότητα, έλεγε ο Κικέρων στο De Rerum Natura, και ο Σαίξπηρ «Σφαίρα» έλεγε το θέατρό του, και η ορχήστρα σφαιρική είναι, είτε η θεατρική είτε η μουσική, και το βιολί γεμάτο καμπύλες αισθησιακές, σαν λεπτό γυναικείο κορμί και να πώς ήρθε και έκλεισε ο κύκλος ο θαυμαστός!!!
Ανθούλα Δανιήλ
