Ο θάνατος και το πάσχον σώμα
Μολονότι το βιβλιαράκι του Γιάννη Πάσχου Ο Χριστός παρακαλάει το σώμα του να κατέβει απ’ τον σταυρό (εκδ. Περισπωμένη) χαρακτηρίζεται ως ποίημα, και είναι βεβαίως ποίημα, έχει τη μορφή διαλόγου ανάμεσα σε δύο, στον Χριστό και το Σώμα του. Με αυτό τον πρωτότυπο τρόπο ο Γιάννης Πάσχος δημιουργεί στίχους που συνδέονται με τον Χριστό, τα αισθήματα και τις σκέψεις του, μα κυρίως πραγματεύεται το τεράστιο θέμα του θανάτου. Ο θάνατος, λοιπόν.
Ας δούμε την αρχή του ποιήματος:
ΧΡΙΣΤΟΣ
Οι παλάμες σου μάτωσαν
τα πόδια σου δεμένα γδάρθηκαν
το κορμί σου, ισχνό κι αδύναμο, λυγίζει
το παρατράβηξες.
ΣΩΜΑ
Κουράστηκα
τα βλέφαρά μου κλείνουν
το στόμα μου στέγνωσε.
Ό,τι γέννησες γέννημα, ό,τι έχασες γέννημα
Θέλω να κοιμηθώ.
Ο διάλογος συνεχίζεται, είναι διάλογος μεταξύ δύο κουρασμένων, δύο ταλαιπωρημένων οντοτήτων, που η κάθε μια αποδίδει στην άλλη τις ευθύνες για ένα σωρό πράγματα, κυρίως για τον θάνατο, την αγωνία του θανάτου.
ΣΩΜΑ
Φοβερό του θανάτου το ποδοβολητό.
Μη με αφήνεις μόνο μου.
Μη με αφήνεις μόνο μου.
Σε ικετεύω, μη με αφήνεις.
Γιατί δεν είσαι εδώ μαζί μου;
Με πρόδωσες;
ΧΡΙΣΤΟΣ
Μαζί σου είμαι, μα όχι εκεί.
Κοίτα πόσο ταλαιπωρείσαι!
Τόσες δοκιμασίες πέρασες και πίσω δεν έκανες
τόσα δεινά πέρασες και ποτέ δεν δείλιασες.
Δεν αξίζεις να πεθάνεις στον σταυρό.
Οι δύο διαλογιζόμενοι αποδίδουν εναλλάξ ο ένας στον άλλο τις ευθύνες για όσα είναι αναγκασμένοι να επωμιστούν, ωστόσο το ύφος τους δεν είναι απολύτως αυστηρό, στην ουσία ο καθένας αντιλαμβάνεται το μάταιο κάθε προσπάθειας για να αποφευχθεί το αναπόφευκτο.
ΧΡΙΣΤΟΣ
Αν δεν είχε κόσμο δεν θα το έκανες αυτό.
Έλα, γλυκό μου σώμα
κορμάκι μου μοναδικό
χέρια μου βελούδινα, έλα
να φύγουμε
ΣΩΜΑ
Πάμε να ξεκουραστούμε σε δρόμους που δεν
γνωρίσαμε.
Έλα, μοναδική και απαράβλητη συντροφιά μου
σκαρφάλωσε
Έλα αγαπημένε μου
σκαρφάλωσε
Ο διάλογος κάποια στιγμή σταματάει, ειπώθηκαν όλα ή σχεδόν όλα, δεν έχει κανένα νόημα να συνεχιστεί, αφού όλα έχουν κριθεί και η αναμονή δεν προσφέρει καμιά ελπίδα ανατροπής των μελλούμενων. Τότε, δεν μένει τίποτα άλλο παρά μόνο ο αποχαιρετισμός.
ΧΡΙΣΤΟΣ
Σώμα άγιον
θα με θυμάσαι
αλλά δεν θα με νοσταλγείς
ψυχή της ψυχής μου.
Όνειρο των ονείρων μου
θηρίο άγριο του δάσους
φόβε του φόβου
άγνωστο σύμπαν του σήμερα
ερχόμαστε.
ΣΩΜΑ
Υπερίπταμαι σε μέρη αναστάσιμα
στις θέσεις των αιώνιων παρατηρητών
μαζί με τους ποιητές, τους μουσικούς και τους
δουλεμένους του σύμπαντος
Είναι τόσο ενδιαφέρον το παρόν ποίημα που το 2017, στο Διεπιστημονικό Συνέδριο που οργάνωσε το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στην ενότητα «Ποιητική νοηματοδότηση του θανάτου», αυτό αποτέλεσε το βασικό θέμα συζήτησης.
