You are currently viewing Φάνης Κωστόπουλος: Το  κορίτσι με το σκουλαρίκι του Βερμέερ. Από τον καμβά στη μεγάλη οθόνη

Φάνης Κωστόπουλος: Το  κορίτσι με το σκουλαρίκι του Βερμέερ. Από τον καμβά στη μεγάλη οθόνη

   Θα έλεγε κανείς ότι μόνο φευγαλέα έχει περάσει Το κορίτσι με το σκουλαρίκι του Βερμέερ από το σινεμά, με πιο αξιομνημόνευτο ίσως ενσταντανέ  την πόζα  που  έβαλε ο  Γκοντάρ την Μπαρντό  να  πάρει στην  Περιφρόνηση. Πάντως, είναι αλήθεια ότι συνήθως θυμόμαστε τους ζωγράφους και όχι τους  ανθρώπους που ζωγράφισαν.  Οι δούκες, οι πάπες, οι αυτοκράτορες, οι πρίγκιπες  είναι πρώτα Τιτσιάνο, Ρούμπενς , Βαν Άικ , Βελάσκεθ και κατόπιν επώνυμοι, με εξαίρεση βέβαια τη Μόνα Λίζα του Ντα  Βίντσι και τη Μάγια ( γυμνή ή ντυμένη ) του Γκόγια.

Ποια είναι λοιπόν η κοπέλα που ζωγράφισε ο Βερμέερ και πέρασε στην ιστορία της τέχνης ως Το κορίτσι με το σκουλαρίκι;  Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ήταν μια από τις 20 ελαιογραφίες της μεγάλης έκθεσης του Βερμέερ που παρουσιάστηκε στη Χάγη και την Ουάσιγκτον. Ξαφνικά και λίγα χρόνια αργότερα, το 1999, ήταν το εξώφυλλο στο μυθιστόρημα της  Τρέισι Σιβαλιέ  Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι, όπου η συγγραφέας την παρουσιάζει ως Γκριτ, την υπηρέτρια δηλαδή που έγινε μούσα του Βερμέερ. Στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος από τον Πίτερ Γουέμπερ, Γκριτ είναι η Αμρικανίδα  Σκάρλετ Γιόχανσον και Βερμέερ ο Άγγλος Κόλιν  Φερθ.

Λίγα πράγματα είναι γνωστά για τη ζωή του Βερμέερ, πράγμα που βοηθάει πολύ τη μυθοπλασία. Γεννήθηκε το 1632 και πέθανε το 1675× Ζωγράφισε περίπου 45 πίνακες από τους οποίους σήμερα υπάρχουν οι 35. Έζησε στο σπίτι της πεθεράς του με τη γυναίκα του  Καταρίνα και τα 11 παιδιά τους. Δούλεψε ως εκτιμητής της τέχνης και είχε έναν πλούσιο πάτρωνα τον Πίτερ Βαν Ρούιβεν. Ζωγράφιζε, σαν τον Ντα Βίντσι, αργά, περίπου δυο ελαιογραφίες τον χρόνο. και μοντέλα του ήταν η οικογένειά του, τα μέλη του σπιτιού του και οι φίλοι.  Η ταινία Το Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι συλλαμβάνει την ατμόσφαιρα και το ύφος της ζωής, σε ένα σπίτι του Ντελφτ  τον 17ο αιώνα, όπως αντικατοπτρίζονται στην ολλανδική ζωγραφική του χρυσού αιώνα, του !7ου .  Ο σκηνοθέτης ανακαλεί στην ταινία του το φως, τα χρώματα, την οικειότητα και ακόμα την υπερκόσμια γαλήνη που χαρακτηρίζει μοναδικά τα έργα του Βερμέερ. Δείχνει τη Γκριτ να βαδίζει στην κεντρική πλατεία της πόλης του Ντελφτ, πηγαίνοντας  προς το σπίτι όπου κατοικούσε ο Βερμέερ πλάι στο κανάλι. Στην ταινία είναι φανερή η προσπάθεια να είναι σε όλα αληθινή, εκτός από την κεντρική ιστορία, η οποία δευτερευόντως είναι για τη ζωγραφική καθαυτή  και πρωτίστως για τη  δημιουργικότητα και  τον δεσμό  μεταξύ τέχνης  και  χρημάτων, σεξ και  εξουσίας. Άλλωστε είναι γνωστό ότι το σεξ μπήκε στην ιστορία της τέχνης από τη Φουρνάρισσα του Ραφαήλ. Για πολλούς  ζωγράφους,  το να ζωγραφίζουν μια γυναίκα  ήταν μια μορφή ερωτικής πράξης, για άλλους κυριολεκτικά και για άλλους μεταφορικά. Εάν στον Βερμέερ φαίνεται να είναι μεταφορικά  (γυναίκες που διαβάζουν, που βάζουν γάλα ή παίζουν το βιργινάλι), οι δημιουργοί της ταινίας φρόντισαν να κάνουν πιο άμεση και  πρόδηλη την πράξη.

Έτσι η  Γκριτ καθαρίζει κάθε πρωί το ατελιέ του Βερμέερ, προτού ο ζωγράφος αρχίσει να εργάζεται. Είναι λοιπόν αναπόφευκτο οι δυο τους να συναντιούνται σε αυτό το χώρο και αυτή να εντυπωσιάζεται από την τέχνη του και αυτός  από τη νιότη της και την ομορφιά της. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που ξέρουμε εμείς που ασχολούμεθα με την τέχνη, Το κορίτσι με το σκουλαρίκι. Ο πίνακας του κοριτσιού-  που μετά από όλα όσα γίνονται μέσα στην ταινία: ζήλιες, καβγάδες, υπολογισμοί, αναστατώσεις –  γεμίζει την οθόνη με το μυστηριώδες εκείνο χαμόγελο του κοριτσιού και το σαγηνευτικό και προκλητικό βλέμμα της, καθώς  κοιτάζει τον εραστή-δημιουργό της, τον Βερμέερ του 17ου αιώνα, ή τον φιλότεχνο θεατή των ημερών μας.

Αφήστε μια απάντηση

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.