Όταν ήμασταν, εμείς της γενιάς του ’90, στη Γ’ λυκείου και προετοιμαζόμασταν για Πανελλήνιες στο μάθημα της Έκθεσης, θυμάμαι ότι μιλούσαμε για την Τεχνολογία με θαυμασμό, απορία – κατά την αρχαιοελληνική έννοια – και φόβο. Φόβο για το τι μπορεί να συμβεί με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, την ανεξέλεγκτη και χωρίς ηθικούς φραγμούς ανάπτυξη της τεχνολογικής επιστήμης. Το ίδιο θέμα έχει βασανίσει και τις μετέπειτα γενιές μαθητών, αλλά οι προηγούμενες ήταν ακόμη αθώες και σχετικά… αλώβητες από το τέρας “Τεχνολογία”.
Τα χρόνια πέρασαν, πόλεμοι έγιναν και γίνονται, ανακαλύψεις φοβερές μας καθηλώνουν ενεούς μπροστά στα θαύματα του κόσμου που όμως γεμίζουν τραύματα τα μάτια και τις ψυχές μας. Η δική μου γενιά έζησε δυο φοβερούς πολέμους, αυτόν στη Γιουγκοσλαβία και τον πόλεμο στον Περσικό Κόλπο. Λέγαμε τότε ότι φτάσαμε στο σημείο να βλέπουμε τον πόλεμο απ’ τον καναπέ του σπιτιού μας και μας προκαλούσε φρίκη και οργή το γεγονός. Θυμάμαι αργότερα τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη Σερβία και τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα προκειμένου να διαμαρτυρηθούμε με συναυλία και μαύρα πανό…
Σήμερα ο πόλεμος, πεδίο δόξης λαμπρό για την Τεχνολογία, γίνεται έξω από την πόρτα μας και μας αφήνει ψυχρούς και αδιάφορους… Δεν φωνάζουμε, δεν πετάμε από τα χέρια μας τα φονικά όπλα, δεν εξεγειρόμαστε.
Σήμερα όλοι οι φόβοι μας έχουν βγει αληθινοί! Η Τεχνολογία είναι ο εφιάλτης της εποχής μας! Συμβαίνουν σημεία και τέρατα κι εμείς στεκόμαστε φοβισμένοι και παγιδευμένοι, σαν τους βομβητές της Χεσμπολάχ περίπου, και δεν αντιδράμε μέχρι να μας πυροδοτήσουν.
Καταφέραμε να έχουμε τα πάντα και να χάσουμε τα πάντα. Κινούμαστε στον αυτόματο, αλλά δεν είμαστε ελεύθεροι. Οι πρόγονοί μας πίστευαν πως θα έρθουν εποχές που οι άνθρωποι θα έχουν απαλλαγεί από τα δεσμά της φύσης, της δουλείας, του φόβου και σήμερα ζούμε σε μια εποχή εξαιρετικά προοδευμένη, στην οποία κυριαρχεί ο τρόμος, ο πανικός και η απώλεια της ελευθερίας του ανθρώπου.
Η βία – στην οποία οι γενιές των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα και των αρχών του 21ου αιώνα έχουν εκπαιδευτεί συστηματικά μέσω των βιντεοπαιχνιδιών αρχικά, ξεκινώντας από τα “αθώα” Atari και προχωρώντας στα σημερινά απολύτως εξελιγμένα – κυριαρχεί σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής και μοιάζει φυσική κατάσταση, το ίδιο και ο πόλεμος. Βία εισπράττουν τα παιδιά στα παιχνίδια τους και βία ανταποδίδουν στη ζωή τους. Βία βλέπουν στις ειδήσεις και είναι “λογικό γεγονός” ο πόλεμος ή ο φόνος γιατί αυτό παίζουν στα παιχνίδια τους.
Βεβαίως η Τεχνολογία δεν έχει η ίδια κάποια ευθύνη για τον τρόπο που οι Ισραηλινοί τη χρησιμοποίησαν προσφάτως στον Λίβανο σκορπώντας αδιακρίτως τον θάνατο. Ούτε όταν σηκώνονται τα drones και χτυπούν στα τυφλά παιδιά και ηλικιωμένους. Ούτε η ρουκέτα ή ο πύραυλος έχει ευθύνη. Όπως ευθύνη δεν έχουν και τα πυρηνικά όπλα. Οι άνθρωποι είναι εγκληματίες και στο όνομα των ιδανικών τους σκοτώνουν αλόγιστα.
Θυμάμαι πόσο συγκινητική ήταν η μέρα που ο Γκορμπατσόφ με τον Ρήγκαν είχαν υπογράψει την πρώτη συμφωνία για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων. Το συζητούσα με τις φίλες μου την επόμενη μέρα στο σχολείο. Ελπίδα…
Σήμερα μιλάμε για το ποιος θα χρησιμοποιήσει πρώτος πυρηνικά – αν δεν το κάνουν ήδη – σε Ρωσία, Ουκρανία, Ιράν και Ισραήλ…
Αισθάνομαι πως ό,τι έχω ξορκίσει σαν παιδί – μαθήτρια, ενήλικη – εκπαιδευτικός, και ξορκίζω με κάθε τρόπο, με χτυπάει στα μούτρα με δύναμη τόσο εμένα, όσο κι όλους όσοι παλέψαμε και παλεύουμε για έναν άλλο κόσμο.
Το τι κάνει η εξουσία είναι ορατό και μη αμφισβητούμενο. Χρήση της τεχνολογικής εξέλιξης προκειμένου να επιβληθεί με κάθε τρόπο. Να νικήσει στον πόλεμο, να φακελώσει στην ειρήνη και να αιχμαλωτίσει τη σκέψη και τη ζωή του ατόμου. Η ίδια η καθημερινότητα το αποδεικνύει.
Ακόμα και τα παιδιά γίνονται στόχος της αλλοπρόσαλλης τακτικής και των πολιτικών κι ύστερα, μπερδεμένα κι αποχαυνωμένα, ξεσπάνε και χτυπιούνται μεταξύ τους. Απ’ τη μια εμπιστεύονται στους εφήβους την τεχνολογία και την ίδια στιγμή τους “απαγορεύουν” τη χρήση της ενώ ταυτόχρονα τη χρησιμοποιούν για να τους ενημερώσουν. Οι γονείς απ’ την άλλη τα δίνουν όλα κι ύστερα ζητάνε από άλλους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά γιατί αυτοί δεν μπορούν. Της τρελής τα μαλλιά. Και μένουν τα παιδιά σε κατάσταση φρίκης, τρελαμένα και πιεσμένα από παντού σ’ έναν κόσμο που τα καταπίνει, να παλεύουν να κατανοήσουν γιατί μέχρι τον Ιούνιο το κινητό ήταν επιτρεπτό στο σχολείο και τώρα ρητά απαγορεύεται – ενώ σχεδόν τίποτα δεν τους απαγορεύεται, όπως και σε κανέναν άλλο στον κόσμο!
Σημεία και τέρατα! Και το πρόβλημα είναι πως εξοικειωνόμαστε με τα τέρατα…
Θυμάμαι πως όταν ρώτησαν τον Αϊνστάιν πώς θα γίνει ο Γ’ Παγκόσμιος πόλεμος, αυτός είπε, λέει, “Δεν ξέρω, ξέρω όμως πως ο Δ΄ θα γίνει με ξύλα και πέτρες”. Δυστυχώς είμαστε στον Γ’ Παγκόσμιο και γίνεται κανονικά και εντελώς εξελιγμένα. Αν δεν το βλέπουμε, κακό του κεφαλιού μας.
