Αυτές τις μέρες ασχολούμαι με την μετάφραση ενός μυθιστορήματος, του μεγάλου, αλλά, όχι και τόσο διαβασμένου στη χώρα μας, Ρώσου συγγραφέα, Λεονίντ Αντρέγιεφ, με τίτλο ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑ. Μπαίνοντας λοιπόν στο internet, ώστε να γνωρισθώ περισσότερο με το βιογραφικό του συγγραφέα, διαπίστωσα, πως πολλοί άνθρωποι των γραμμάτων, (κυρίως Ρώσοι), έχουν την άποψη, ότι το εν λόγω μυθιστόρημα δεν είναι τελειωμένο, καθώς ο Αντρέγιεφ πέθανε πρόωρα και δεν πρόλαβε να το τελειώσει. Κάποιος μάλιστα κατέληξε λέγοντας, ότι το διέκοψε στο πλέον ενδιαφέρον σημείο. Αυτή η γνώμη τους με έκανε να αλλάξω τον τρόπο που έβλεπα το κείμενο, και, παρά την επιθυμία μου να μην το διαβάσω πρώτα ολόκληρο, αλλά να το ανακαλύπτω σιγά-σιγά, (πράγμα που μου προσέφερε μεγαλύτερη ικανοποίηση),το πέρασα γρήγορα, έφθασα στο τέλος και συλλογίσθηκα κατά πόσον θα συμφωνούσα με την παραπάνω άποψη. Ε…λοιπόν, δεν συμφωνώ καθόλου.

Παραθέτω σε μετάφραση την τελευταία παράγραφο :

«…Αν είσαι ο Σατανάς, τότε άργησες. Καταλαβαίνεις; Γιατί ήρθες εδώ; Είπες, για να παίξεις; Να μας βάλεις σε πειρασμό; Να μας περιγελάσεις, εμάς, τα ανθρωπάκια; Να σκεφθείς κάποιο βρώμικο παιχνίδι, που θα μας έκανε να χορεύουμε στη δική σου μουσική; Αλλά, πάλι άργησες, έπρεπε να έρθεις νωρίτερα, τώρα η γη εξελίχθηκε και δεν έχει πια ανάγκη τα ταλέντα σου. Δεν μιλάω για τον εαυτό μου, που σε ξεγέλασα τόσο εύκολα και σου άρπαξα τα λεφτά: Εγώ, ο Θωμάς Έργο. Δεν μιλάω για την Μαρία. Αλλά, κοιτάζοντας αυτούς τους σεμνούς, μικρούς φίλους μου δεν ντρέπεσαι; Που θα βρεις στον Άδη, τέτοιους χαριτωμένους, αναίσθητους, έτοιμους για όλα διαβόλους; Αυτοί, ούτε καν θα μπουν στην ιστορία, τόσο μικροί είναι».

Το μυθιστόρημα είναι ολοκληρωμένο! Η τελευταία παράγραφος, είναι το τέλος, το μυθιστόρημα τελειώνει με τελεία, όπως όλα τελειώνουν…αλλά, δυστυχώς ή ευτυχώς συνεχίζονται…

Κάποιος άλλος ποιητής, που έφυγε ακόμη πιο πρόωρα, οικειοθελώς, έγραψε ένα κείμενο με τίτλο ΓΚΡΙΖΟ το οποίο τελείωνε με άνω τελεία. Το κείμενο συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο με τα ποιήματα που έγραψε τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του, με τίτλο ΓΑΛΑΖΙΑ ΜΗΧΑΝΗ και εκδόθηκε μετά τον θάνατό του. Και τότε, κάποιοι θεώρησαν ότι ίσως υπήρχε και άλλη σελίδα που δεν βρέθηκε. Μεταξύ αυτών, και γνωστός άνθρωπος των γραμμάτων. Εκεί, η άνω τελεία, ήταν ένας ακόμη λόγος που οδήγησε στην παραπάνω «απλοϊκή, κατά την άποψή μου σκέψη. Κάποτε, η άνω τελεία, σηματοδοτεί ακόμα περισσότερο το τέλος του κειμένου που ποτέ δεν είναι οριστικό τέλος.

Παρότι το τέλος σημασιολογικά παραπέμπει στο έσχατο σημείο μιας υπόθεσης, σε κάτι οριστικά ξοδεμένο, πολλές φορές μπορεί να σημαίνει μια νέα αρχή και συχνότερα ακόμη, απλώς την συνέχεια!