Από το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Κύπρου εκδόθηκε πρόσφατα, ένα εξαιρετικό πόνημα με τίτλο: Για την επανάσταση του 1821. 200 Χρόνια, με επιμέλεια του βραβευμένου ποιητή και μελετητή της λογοτεχνίας Νίκου Ορφανίδη, σημαντικού στελέχους του Υπουργείου και της Εκπαίδευσης Κύπρου (Επιθεωρητή, Διευθυντή Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, μέλους Επιτροπής Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών). Το βιβλίο εκδόθηκε με τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την εθνική επανάσταση των Ελλήνων του 1821, στην οποία ο κυπριακός Ελληνισμός συμμετείχε ενεργά, με αρκετές εκατοντάδες εθελοντών Κυπρίων αγωνιστών. Στον πρόλογο του ανθολογίου ο αρμόδιος Κύπριος Υπουργός Πρόδρομος Προδρόμου τονίζει τον ρόλο της Ρωμιοσύνης, όπως την συνέλαβε ο ποιητής Βασ. Μιχαηλίδης, με κατάθεση επίλεκτων δειγμάτων ποιητικού λόγου, που αναδεικνύουν τον αγώνα για αυτοσυνείδηση, εθνική ανεξαρτησία και ελευθερία. Παράλληλα, εκφράζει την επιθυμία του το ανθολόγιο να φτάσει στον εκπαιδευτικό κόσμο, στους μαθητές και στις μαθήτριες, αποφασίζοντας τη διανομή στις βιβλιοθήκες των σχολείων της Κύπρου όλων των βαθμίδων.
Το ανθολόγιο δομείται σε οκτώ θεματικές ενότητες, με επιλογή ποιημάτων – που μερικά είχαν ανθολογηθεί σε παλαιότερα Νεοελληνικά Αναγνωστικά, στα οποία μαθητεύσαμε, και καλύπτουν το ευρύτερο φάσμα της νεοελληνικής γραμματείας μας· ένας πλούσιος αμητός κειμένων που αναφέρονται, με ποικίλη θεματική, στα 200 τόσα χρόνια από την έναρξη της ηρωικής επανάστασης των Ελλήνων ενάντια στη στυγνή δουλεία των Οθωμανών, με μοναδικό όνειρο την ανάσταση του έθνους, πολεμώντας «Για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία». Αναλυτικότερα, στην πρώτη ενότητα Δημοτικά, Κλέφτικα, ανθολογούνται εφτά κείμενα από τις Εκλογές από τα τραγούδια του ελληνικού λαού του Ν.Γ.Πολίτου (απόσπασμα «των Κολοκοτρωναίων», «Ο θάνατος του Διάκου», κ.ά.) και από τα Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος του Σπυρίδωνος Ζαμπελίου. Από την Επτανησιακή Σχολή επιλέγονται: απόσπασμα από τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν» του Διονυσίου Σολωμού. Το εξαίρετο επίγραμμα «Η καταστροφή των Ψαρών», «Ο Κρητικός» (V) και αποσπάσματα από τα Σχεδιάσματα (Α, Β, Γ) της κορυφαίας σύνθεσης των «Ελεύθερων Πολιορκημένων». Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει. «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει». Ακολουθούν ο υπέροχος ύμνος «Εις τον Ιερόν Λόχον» και μια στροφή από την ωδή «Εις Σάμον» του Ανδρέα Κάλβου, καθώς, και «Ο βράχος και το κύμα» του Αριστ. Βαλαωρίτη.
Στην ενότητα: Οι Φαναριώτες – Οι Ρομαντικοί, απόσπασμα από τον «Θούριο» του Ρήγα και από το «Χάνι της Γραβιάς» του Χρ. Ζαλοκώστα, καθώς και τον χιλιοτραγουδημένο θούριο του Αλ. Ρ. Ραγκαβή, Ο «Κλέφτης» (Μαύρ’ είν’ η νύχτα στα βουνά…). Στην ενότητα Η ποίηση της Κύπρου παρατίθεται απόσπασμα του Βασίλη Μιχαηλίδη, «Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία (Κύπρου)».
Στην ενότητα Νέα Αθηναϊκή Σχολή. Η γενιά του ’80. Η εποχή του Παλαμά, δεσπόζουν δύο πασίγνωστα ποιήματα το «Χώμα Ελληνικό» του Γεωργίου Δροσίνη, τραγούδι των μεταναστών και το «Κρυφό Σχολειό» του Ιωάννη Πολέμη, με θρησκευτικές διαστάσεις.
Στη Γενιά του ’30. Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, καταχωρούνται ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη, «Μνήμη Μακρυγιάννη», (Μέρος Γ΄), του Οδυσσέα Ελύτη, «Το Άξιον εστί» (Τα Πάθη Β΄), του Νίκου Γκάτσου, «Ο ιππότης και ο θάνατος» (Αμοργός), του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, «Ο Νικοτσάρας» (Ποιήματα) και του Δημήτρη Παπαδίτσα, «Παλιγγενεσία αδιάκοπη» (Εναντιοδρομία).
Στην ενότητα Γενιά του ’60 στην Κύπρο, δύο ποιήματα του πολυβραβευμένου ποιητή Κυριάκου Χαραλαμπίδη, Κύπρου Κυπριανός (Μεθιστορία) και Μιχαήλ Πασιαρδή, «Τζυπριανός» (Αιγαίον, απόσπασμα).
Τέλος, στη Γενιά του ’70 και του ’80, καταχωρούνται έξι ποιήματα σύγχρονων ποιητών: του Νάσου Βαγενά «Ωδή» (Βιογραφία, απόσπασμα), του Γιώργου Μαριόπουλου, «Ο Κολοκοτρώνης δείχνει» (Ακτή, απόσπασμα), του αείμνηστου Γιάννη Βαρβέρη, «Πλατεία Κολωνακίου» (Ύψιλον, απόσπασμα), Ηλία Γκρή, «Η επέλαση της αληθούς συντροφιάς» (Σαν άλλος Οιδίποδας), του επιμελητή της Έκθεσης Νίκου Ορφανίδη, «Ο Υψηλάντης Αλέξανδρος και Δημήτριος και οι άλλοι» (Ανθολογία, Το 1821 στην ελληνική ποίηση) και του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Ο Κύπρου Κυπριανός της 9ης Ιουλίου 1821 μέσα στο μεσημέρι της 9ης Ιουλίου 2005 στην πλατεία Συντάγματος (Βραχύ Χρονικό).
Εκφράζουμε τα θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές της έκδοσης και παρακαλούμε τους αρμόδιους φορείς να αποστείλουν το ανθολόγιο στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού της Ελλάδας, ώστε να διανεμηθεί στις σχολικές μονάδες (Α΄/θμιας και Β΄/θμιας) όλης της χώρας, λυσιτελές βοήθημα για διδάσκοντες και διδασκόμενους.
Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
