Από τις εκδόσεις Ιωλκός κυκλοφόρησε πρόσφατα, σε δεύτερη έκδοση, η τρίτη ποιητική συλλογή του πανεπιστημιακού καθηγητή και μέλους της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης Νίκου Παπάνα, με τον παραπάνω ερεθιστικό και απορηματικό τίτλο, αναφερόμενη στο σονέτο (ιταλ. σονέττο)· ένα στιχουργικό είδος, που αποτελείται από 14 στίχους (εξού και δεκατετράστιχο), δύο τετράστιχους και δύο τρίστιχους, που έχουν συντεθεί σε μέτρο ιαμβικό, με ομοιοκαταληξίες που ακολουθούν σταθερό σχήμα. Το σονέτο καλλιεργήθηκε, σε πλούσια καλλιτεχνική μορφή, από τον Ιταλό Πετράρχη (Petrarcha, 1304-1374), θεμελιωτή του ευρωπαϊκού ουμανισμού, αλλά και από άλλους Ευρωπαίους εξέχοντες ποιητές: Δάντη, Σαίξπηρ, Μυσσέ, Μπωντλαίρ, Ερεντιά, και από Έλληνες, κυρίως Επτανήσιους: Πολυλά, Λασκαράτο, Μαρκορά, Μαβίλη, καθώς και τους Γρυπάρη και Παλαμά (Δεκατετράστιχα).
Η παρούσα εξαιρετική συλλογή περιλαμβάνει 14 σονέτα – προσφυής αντιστοιχία με τα δεκατετράστιχα -, με θαυμάσιο εικαστικό υλικό της Ρένας Ανούση – Ηλία και εισαγωγικό συμβολικό υποτιτλισμό στίχους του Γάλλου ποιητή και αισθητικού Charles Baudelaire (1821-1867) αναφερόμενο στο Ωραίο (Le Beau), που εκφράζεται με τον έρωτα (L’ amour), φύλακα Άγγελο, Μούσα και Παναγία!
Τα 14 συνθέματα, γραμμένα, με υπερρεαλιστική γραφή, σε άρτιο νεοελληνικό λόγο, προβάλλουν περίτεχνα εικόνες και μεταφορές, σε αρμονική σύνδεση μορφής και περιεχομένου, με ελεύθερη στιχουργία, με ανομοιοκατάληκτους, εν πολλοίς, ιαμβικούς στίχους, που αποτυπώνουν νοσταλγικές αναπολήσεις, βιωματικές εμπειρίες και συγκινησιακές φορτίσεις. Ο ποιητής είναι αποκαλυπτικός για τη λειτουργικότητά τους, με το καταληκτικό σονέτο, εμπνευσμένο, καθώς αναφέρει, από στίχους κορυφαίων Ευρωπαίων ποιητών: Σας αρέσουν τα σονέτα, / Σας αρέσουν τ’ αγάλματα / Τερπνό μειδίαμα θανάτου και ζωής…
Πολλά στιχουργήματα είναι αφιερωμένα στον έρωτα, «παράξενο λουλούδι… παντού ανθίζει, ακόμη και στην άσφαλτο…». «Πιστός, ζηλότυπος και μονογαμικός, αιώνια προσωρινός, / ανόητα έξυπνος / παράφορα ψυχρός».
Εντυπωσιάζουν οι εξαίσιες μεταφορικές εκφράσεις, με την υπερρεαλιστική του σφραγίδα, «στην παλίρροια του αίματός μας», «Μελωδικά φιλιά και φευγαλέα σκιρτήματα / κι απόρθητα βουνά του έρωτα», «Χρυσελεφάντινη αυταρέσκεια των πληγών».
Εξαίρετα είναι τα σονέτα που είναι αφιερωμένα – καθώς μας αναφέρει και στις επεξηγηματικές του σημειώσεις – στον Κωνσταντίνο Θεοτόκη, τον Κερκυραίο λογοτέχνη, λόγιο και κοινωνικό στοχαστή (Γλώσσα μιας άλλης εποχής) και στον Ιθακήσιο ποιητή Λορέντζο Μαβίλη, που έδωσε το μέτρο της τελειότητας στο σονέτο· έτσι, συνδιαλέγεται διεξοδικά με δύο από τα αριστουργηματικότερα σονέτα της νεοελληνικής ποίησης: Ελιά και Λήθη, που γαλούχησαν γενιές ολόκληρες μαθητών.
Παράλληλα, δύο σονέτα είναι αφιερωμένα στον Φραγκίσκο Βιλλόν (François Villon 1431-1480), από τους μεγαλύτερους Γάλλους ποιητές, γνωστό από τη Μεγάλη Διαθήκη και τις μπαλάντες του, ενώ στο σονέτο I got the bullets (Δέχθηκα σφαίρες) αναφέρεται στον τραγικό θάνατο, το 1954, του ηθοποιού James Dean, γνωστό από τα έργα Ανατολικά στην Εδέμ και Επαναστάτης χωρίς αιτία. «Θυμάμαι τον δικό σου θάνατο – χαστούκι δόξας άλλος ένας ρόλος, άλλη μια θριαμβευτική κραυγή…».
Συγχαρητήρια θερμά εκ βάθους καρδίας – ab imo pectore – στον εξαίρετο ποιητή τής συλλογής, όπου αποτυπώνει με λυρική σύλληψη, λεπτή μουσική διάθεση, θέρμη και διάχυτη ερωτική έκφραση τη μνήμη του παρελθόντος σε όλες τις εκφάνσεις του, ευχόμενοι ολόψυχα συνέχιση της ποιητικής του δημιουργίας.
Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
