Από τις εκδόσεις Νίκας κυκλοφόρησε πρόσφατα, με τον παραπάνω πρωτότυπο και ερεθιστικό τίτλο, το βιβλίο της αγαπητής φίλης Ζωής, συναδέλφου στην εκπαίδευση, στενής συνεργάτιδας στην Π.Ε.Φ. και στα φιλολογικά δρώμενα. Μια αξιόλογη εκπαιδευτικός, διδάκτωρ της νεοελληνικής φιλολογίας, υπηρετήσασα σε διάφορες θέσεις και βαθμίδες της εκπαίδευσης, συγγραφέας εκπαιδευτικών και λογοτεχνικών βιβλίων.
Το παρόν πόνημα, με θαυμάσιο εξώφυλλο του Μιχάλη Νικολινάκου (Πορτραίτο γυναίκας – υδατογραφία) είναι αφιερωμένο στα δίδυμά της Γιώργο και Ναννώ. Το βιβλίο περιλαμβάνει 37, ευρέος φάσματος, αφηγήματα, με τη μορφή ιστοριών – πώς αλλιώς να μιλήσεις στους φίλους; – που καλύπτουν τη ζωή της συγγραφέως σε όλες τις εκφάνσεις της, σε όλες τις χρονικές περιόδους και εκτυλίσσονται σε τρεις φάσεις. Στην ιδιαίτερη πατρίδα της την Καρδίτσα, με την περιγραφή του θεσσαλικού κάμπου, στην Αθήνα, όπου σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου και έκτοτε είναι μόνιμη κάτοικος και στο μυροβόλο νησί του Αιγαίου, τη Λέσβο, πατρίδα του συναδέλφου συζύγου της.
Τα αφηγήματα τιτλοφορούνται, ενίοτε, με αλληγορικούς, αλλά συμβολικούς τίτλους και αναφέρονται στην ιστορία, την αρχαιολογία, την κοινωνιολογία, την πολιτική, τη μουσική. Κείμενα – ιστορίες βιωματικού χαρακτήρα, που έζησε η συγγραφέας και τις περιγράφει, με συγκινησιακή φόρτιση και εξαίρετο νεοελληνικό λόγο, από την παιδική της ηλικία ώς τη σημερινή εποχή, με τα πολιτικά γεγονότα, αλλά και τις λαϊκές παραδόσεις που αναβιώνουν μέχρι σήμερα.
Άκρως ενδιαφέροντα τα κείμενα αρχαιοελληνικού περιεχομένου, που αναφέρονται στην αρχαία Ελευσίνα – άγνωστη στο ευρύτερο κοινό – με τους Ελευσίνιους Μύστες της Δήμητρας και της Περσεφόνης, γνωστούς από τους Ομηρικούς Ύμνους, και τα ερείπια των αρχαίων οικοδομημάτων, του Τελεστηρίου, όπου διεξάγονταν οι μυστικές τελετουργίες, της Φιλώνειας Στοάς, του Πλουτωνείου, σχετικού με την αρπαγή της Κόρης, που ήλθαν στο φως από τον Γάλλο αρχαιολόγο Σαρλ Λένορμαν (1851-59) και την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία.
Εξαίρετο το κείμενο για τον Κεραμεικό, το αρχαιότερο νεκροταφείο του κόσμου, με την Ιερά οδό, το Δίπυλον, τον ποταμό Ηριδανό και τις περίφημες επιτύμβιες στήλες (Δεξίλεω, Ηγησούς, Ευκολίνης, Αμφαρέτης, κ.ά.), στη βάση των οποίων βρίσκουν καταφύγιο τα ερπετά και «οι χελώνες του Κεραμεικού», σύμφωνα με την περιγραφή της Τασούλας Καραγεωργίου.
Γίνονται, επίσης, αναφορές για το Διονυσιακό θέατρο, με βάση το βιβλίο Διονυσιακά του ποιητή του 5ου μ.Χ. αιώνα Νόννου, από την Πεντάπολη της Αιγύπτου, την Απάμεια, περσίδα σύζυγο του Σελεύκου (Ευρωπός), τα υπόγεια Νυμφαία (λατρεία των Νυμφών), τις βυζαντινές εκκλησίες, που ορισμένες έγιναν τεμένη· όλα πλημμυρισμένα από το υπέρλαμπρο φως της ημέρας και τον φλοίσβο της πανέμορφης θάλασσας, με τα χιλιάδες μωβ λουλουδάκια, τα αμάραντα, που παραπέμπουν στα αειθαλή και θαλερά Αμάραντα της ομώνυμης συλλογής του Γεωργίου Δροσίνη.
Φοιτήτρια ούσα η Ζωή έζησε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, που τα περιγράφει διεξοδικά με την κατάληψη του ιδρύματος, την πτώση της πύλης από το τανκ, τον κατάλογο των νεκρών, με υπόκρουση το πένθιμο εμβατήριο, την κραυγή Κάτω η Χούντα και, αργότερα, τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού.
Εξαιρετικά ενδιαφέροντα τα κείμενα για τη Χαμένη Μικρά Ασία, με την οδυνηρή ανάμνηση των προσφύγων για την πατρίδα τους, απ’ όπου ξεριζώθηκαν, και το προσκύνημα στην Παλαιά Φώκαια – μητρόπολη της Μασσαλίας – στην Πέργαμο, στη Σμύρνη, «καλλίστην πασών των πόλεων», στις Σάρδεις (Κασαμπά, κ.ά.).
Συγκινητική η αναφορά του γέροντα πρόσφυγα από το Αϊβαλί (Κυδωνίες), έναντι της Μυτιλήνης, και την επίσκεψή του στην πατρώα γη, με την πανάρχαια ιστορία της και τη συστάδα των Μοσχονησίων (Εκατόνησοι).
Παράλληλα, μια σειρά κειμένων αναφέρονται, με τη μορφή παιδικών αναμνήσεων και ζωοφιλιών, στην περιγραφή λαϊκών παραδόσεων: γιορτές και πανηγύρια, γαμήλια γλέντια, ιεροτελεστίες στα μοναστήρια, με όλες τις καιρικές συνθήκες, που εξιστορούνται με ιδιαίτερη ευαισθησία και λυρική πνοή. Εξόχως ενδιαφέρον το κείμενο Έρωτας στον κάμπο, με αναφορά στα αποκαλυπτήρια της μεγάλης παπαδιαμαντικής προτομής.
Συγκινητικό το τελευταίο κείμενο Ανακομιδές αναφερόμενο στο χριστιανικό έθιμο της εκταφής των αγαπημένων νεκρών, το κασελάκι με τα οστά και τη μεταφορά στο οστεοφυλάκιο του νεκροταφείου του χωριού.
Εν κατακλείδι, η συγγραφέας μας παραθέτει, δίκην ιστοριών, βιωματικές εμπειρίες από τη ζωή της στην ιδιαίτερη πατρίδα της, αλλά και στην Αθήνα και στη Λέσβο, αναφερόμενες σε προσωπικές, νοσταλγικές αναμνήσεις, που συνδέονται με ενδιαφέρουσες φιλολογικές παραπομπές, απόρροια και της ιδιότητάς της, σχετικές με την ιστορία, την αρχαιολογία και τη λαογραφία.
Εκφράζουμε, εκ βάθους καρδίας, ολόθερμα συγχαρητήρια στην αγαπητή μας Ζωή, ευχόμενοι ολόψυχα συνέχιση της συγγραφικής της δημιουργίας.
Αναστάσιος Αγγ. Στέφος, δ.φ. Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη»
