Οι Επιστολές μνήμης και κριτικής είναι ένα βιβλίο που απαρτίστηκε από τις επιστολές που έστελνε ο συγγραφέας Αναστάσιος Αγγ. Στέφος στην εφημερίδα Καθημερινή, παίρνοντας κάθε φορά αφορμή από θέματα που αφορούν τον πολιτιστικό, με την ευρύτερη έννοια, τομέα και άλλα συνδεόμενα, με τον ένα ή άλλο τρόπο, με τη φιλολογική επιστήμη, καθώς και από τις γλωσσικές ή φιλολογικές παρατηρήσεις σε πολλά, δυστυχώς, γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα, ήτοι βαρβαρισμούς και σολοικισμούς, τους οποίους επεσήμανε στον προφορικό ή γραπτό λόγο δημοσιογράφων ή άλλων τηλεοπτικών προσώπων.
Ο συγγραφέας Αναστάσιος Στέφος, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Δροσίνη», δεν είναι μόνο στον τύπο άνθρωπος με σημαίνουσα παρουσία και λόγο στην Ένωση και στο Μουσείου, άνθρωπος των βιβλίων και των μνημείων. Δεν είναι τυχαία η θέση της Αθήνας, όπου κατοικεί, στους πρόποδες της Ακρόπολης και ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να μην αισθάνεται συγκίνηση για οτιδήποτε αφορά το μέγιστο ελληνικό μνημείο, το σήμα κατατεθέν της Ελλάδας και όλης της αρχαιότητας, τον Παρθενώνα. Κι ακόμα, δεν θα μπορούσαν να τον αφήνουν ασυγκίνητο η Πνύκα, ο Άρειος Πάγος, ο λόφος του Φιλοπάππου, το νεκροταφείο του Κεραμεικού, τοπόσημα πολιτισμικής αξίας, όπως και τα λίγο πιο έξω από την Αθήνα, «μυθικά» παράλια της Αττικής -το Σούνιο, η Βραυρώνα, ο Ραμνούς, η Ελευσίνα- τόποι ιεροί σημαδιακοί κατοικημένοι από μύθους και θεούς, ιερά προσκυνήματος από τα αρχαία χρόνια έως σήμερα. Για όλα αυτά και πάρα πολλά άλλα που δε αναφέρουμε, λόγω χώρου και χρόνου, ο Στέφος αφιέρωσε χρόνο, μελάνι, χαρτί και ψυχή.
Ανήκει, ακόμα, σ’ εκείνους που είναι χειρώνακτες της γραφής, οπαδός της παράδοσης και, όπως δείχνουν τα θέματα με τα οποία ασχολείται, είναι ο άνθρωπος που πέρασε τη ζωή του διδάσκοντας στην τάξη μαθητές, φοιτητές και επιμορφούμενους καθηγητές, κάτι που δεν ξεχνιέται, επειδή τα χρόνια υπηρεσίας συμπληρώθηκαν και τυπικά αποσύρθηκε. Ο Στέφος, όχι μόνο δεν αποσύρθηκε, αλλά επεξέτεινε σε άλλο ευρύτερο πεδίο τις δραστηριότητές του, με την ιδιότητα που είχε, και τον ακολουθεί: Διδάκτωρ Φιλολογίας σε όλο το φάσμα των φιλολογικών μαθημάτων και των ανθρωπιστικών, εν γένει.
Τα κείμενα του παρόντος βιβλίου του, έχουν ταξινομηθεί σε τρεις κατηγορίες. Α. Φιλολογικά κείμενα. Β. Θέματα Γλώσσας και Παιδείας και Γ. Γλωσσικά Ατοπήματα.
Τα κείμενα αυτά, αν και έχουν τη μορφή επιστολών, είναι μικρά δοκίμια, μικρές προσωπογραφίες, αφιερώματα σε ποιητές όπως στον Κωστή Παλαμά, Γεώργιο Δροσίνη, αλλά και ξένους όπως Βικτώρ Ουγκώ, Ρενέ Σατωμπριάν, Λόρδο Μπάιρον, καθώς και πρόσωπα του θρησκευτικού χώρου. Κείμενα για την παρουσία της ελληνικής γλώσσας στην Καμπανία ή στις μακρινές Ινδίες π.χ., διδασκαλία μαθημάτων και προβλήματα όπως «Τα Αρχαία Ελληνικά υπό συνεχή διωγμόν», «Το μάθημα των Λατινικών», «Γιατί χρειάζονται τα Λατινικά», «Ζακλίν ντε Ρομιγί, η “κληρονομιά της”», ονοματοθεσία οδών, διπλή ονομασία λεωφόρων, όπως «Κουίζ: Ποια είναι η οδός Πινακωτών;» (Χαριλάου Τρικούπη) και «Ποιος δήμος είναι σήμερα η Αθημονή» (μέρος του Αμαρουσίου).
Εν ολίγοις ο Στέφος δεν μας ενημερώνει απλώς για τα παλαιότερα ονόματα δρόμων που σήμερα τους γνωρίζουμε αλλιώς, αλλά μας δίνει γεωγραφικού και ιστορικού χαρακτήρα πληροφορίες. Θα πρότεινα, μάλιστα, οι μαθητές, εν είδει περιπάτου, να μάθαιναν την ιστορία, μέσα από τα ονόματα των δρόμων, στους οποίους περπατούν και τι ρόλο διαδραμάτισαν στην ιστορία του τόπου μας οι άνθρωποι που τους πρόσφεραν το όνομά τους. Ο Περίπατος είναι τρόπος και σχολή από τα αρχαία χρόνια. Στα σύγχρονα, ο Στέφος παίζει κι εκείνος με τις ξένες λέξεις που έχουν εισβάλλει στο ελληνικό λεξιλόγιο και φυσικά έχει και τη δική του ελληνική πρόταση.
Ανήσυχο πνεύμα ο Αναστάσιος Στέφος δεν σταματά ποτέ να επισημαίνει το λάθος, όπου το δει, και θα το δει οπωσδήποτε, από την άλλη όμως δεν φείδεται επαίνων, όπου κρίνει πως πρέπει.
Δεν πρόλαβα να κλείσω αυτό το κείμενο και άκουσα από τον δικηγόρο των οικογενειών… την έκφραση εν ευρεία έννοια· όπου, όπως φαίνεται στη σύγχρονη έκφραση, ο επιθετικός προσδιορισμός συμφώνησε κατά γένος και αριθμόν αλλά όχι και στην πτώση, ως όφειλε, με τον καταβιβασμό του τόνου, αλλά παρέμεινε ακίνητος στην προπαραλήγουσα, μην αντέχοντας την κολλαριστή δοτική…
ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ
Αναστάσιος Αγγ. Στέφος: Πανελλήνιος Διαγωνισμός Για τον Γεώργιο Δροσίνη Εκδόσεις, Σύλλογος «Οι Φίλοι του Μουσείου Δροσίνη», Κηφισιά 2024
Αυτή τη φορά, ο ακούραστος Αναστάσιος Στέφος ανέλαβε να συγκεντρώσει τις εργασίες των μαθητών και των μαθητριών που διακρίθηκαν σε Διαγωνισμό, ο οποίος έγινε με την πρωτοβουλία του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη» με θέμα τη ζωή και το έργο του Δροσίνη. Ο Διαγωνισμός έγινε με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 73 χρόνων από τον θάνατο του ανθρώπου που είναι περισσότερο γνωστός ως ποιητής, αλλά εκτός από ποιητής υπήρξε πολύ σημαντικό στέλεχος του Υπουργείου Παιδείας, όταν από θέση αρμόδια υπηρέτησε την Παιδεία σε κάθε τομέα, πέρα από τον προφανή του ρόλο στη λογοτεχνία.
Γεώργιος Δροσίνης 1859-1951.
Τα παιδιά που διαγωνίστηκαν βρέθηκαν στον προαύλιο χώρο του Πύργου στις Γούβες Ιστιαίας, στις 23 Ιουλίου 2024, και παρέλαβαν τα βραβεία τους από τα χέρια της κυρίας Ελένης Βαχάρη, η οποία είναι η Πρόεδρος του Μουσείου, η ψυχή και η χορηγός του.
Στον τόμο, συμπεριλαμβάνονται τα κείμενα που βραβεύτηκαν, εκείνα που επαινέθηκαν, άλλα που ήταν εκτός Διαγωνισμού, επειδή ήταν εκπρόθεσμα, εργασίες παιδιών από πολλά μέρη της Ελλάδας.
Μας κάνει εντύπωση ότι όλα σχεδόν τα παιδιά έδωσαν σημασία στα βιογραφικά στοιχεία του ποιητή, στα πρώτα χρόνια, στη μεγάλη γενιά που φτάνει μέχρι τον παππού στην Επανάσταση, στην αρχοντική οικογένεια στην Πλάκα και στις σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή στην Αθήνα, τις σπουδές του στην Ιστορία της Τέχνης στη Γερμανία και στη γλωσσομάθειά του. Τα παιδιά έσκυψαν με αγάπη και σεβασμό στο έργο του Δροσίνη –ποιητικό και πεζογραφικό- προσπαθώντας να φέρουν στο φως κάθε πτυχή του. Δεν παρέλειψαν την συμβολή του ποιητή στον Σύλλογο προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων –ΣΩΒ- του οποίου υπήρξε ισόβιος Γενικός Γραμματέας πλάι στον Δημήτριο Βικέλα Πρόεδρο. Ακόμα, αναφέρθηκαν στην εκπαίδευση των τυφλών και στην Ειρήνη Λασκαρίδου, πρώτη τυφλοκόμο, να μια άγνωστη και ασυνήθιστη λέξη, για την διδασκάλισσα των τυφλών. Επίσης, ο Δροσίνης ήταν ο γραμματέας της οργανωτικής επιτροπής του πρώτου εκπαιδευτικού συνεδρίου, το 1904. Ενδιαφέρθηκε μεταξύ άλλων για τα σχολικά κτήρια, τον φωτισμό, τις αίθουσες διδασκαλίας, τους εκπαιδευτικούς. Τα παιδιά δεν παρέλειψαν να σχολιάσουν την παρουσία του έρωτα, της ομορφιάς της φύσης, της γυναίκας, αναδεικνύοντας με τις εργασίες του τη μεγάλη σημασία της παρουσίας του Γεωργίου Δροσίνη στα Γράμματα και στην κοινωνία.
Δοθείσης ευκαιρίας, ας σημειωθεί ότι ο Ιταλός Νοελληνιστής Francesco Colafemmina, κλασικός φιλόλογος που αγαπάει οτιδήποτε ελληνικό, αρχαίο και νέο, μελετά την αρχαία Δημοκρατία, την Ιστορία και μεταφράζει «αριστουργήματα της ελληνικής λογοτεχνίας», έλαβε μέρος στην Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας -9 Φεβρουαρίου, Ημέρα μνήμης του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού- και απάγγειλε σε άπταιστα ελληνικά, με ιδιαίτερη συγκίνηση, το ποίημα του Γεωργίου Δροσίνη «Χώμα Ελληνικό», τιμώντας και τη Γλώσσα μας και τον ποιητή μας.
Εδώ θα τον ακούσουμε να συνομιλεί με δημοσιογράφο της ΕΡΤ στα ελληνικά: https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/italos-metafrastis-sto-proto-gia-arxaia-ellinika-einai-glossa-tou-oramatos-kai-tis-fantasias-kathe-leksi-exei-pneymatiki-ormi-audio/
Τέλος, για άλλη μία φορά, θα επαναλάβω πως ο Αναστάσιος Αγγ. Στέφος είναι ένα σημαντικός άνθρωπος των Γραμμάτων μας με συνεχή και αδιάλειπτη παρουσία στην Πανελλήνια Ένωση φιλολόγων και στο Μουσείο «Οι Φίλοι του Δροσίνη» όπου εκδίδει τα μοναδικά μελετήματά του, τα οποία διακρίνει μία ιδιαίτερη αίσθηση και γνώση για την ελληνική γλώσσα και ό,τι σημαντικό γεννήθηκε πάνω σ’ αυτό το χώμα το ελληνικό.
