Ο Χριστόφορος Χριστοφής έχει το μαγικό ραβδί σαν την μπαγκέτα του μαέστρου που κατευθύνει την ορχήστρα και όλα τα όργανα τον υπακούουν. Μ’ αυτό το ραβδί μαγεύει και μας που πάντα νιώθουμε τους ήρωές του σαν να είναι αληθινοί και έρχονται στη σκηνή για να μας εκμυστηρευτούν τα πάθη τους. Όπως χαρακτηριστικά, είπε ο ίδιος «Κάθε έργο είναι για μένα ένα νέο ταξίδι και κάθε φορά μπορεί και το τελευταίο. Δε με αφήνουν, όμως, σε ησυχία οι χαρακτήρες που με πλησιάζουν και μου μιλούν. Είναι ζωντανές υπάρξεις. Έρχονται συνήθως από διαφορετικές εποχές. Ευτυχώς… προσπαθώ να τις ανακαλύψω».

Ο τρόπος που εκείνος ανακαλύπτει τις «ζωντανές υπάρξεις» των ηρώων του γίνεται αποκαλυπτικός για μας τους θεατές που χωρίς να  νιώθουμε την απόσταση του χρόνου τους κατανοούμε και μπαίνουμε στη θέση τους. Έτσι και πάλι βρεθήκαμε συγχρόνως στην Αθήνα της εποχής του Ευριπίδη, αλλά και στην Ελλάδα της δικής μας εποχής. Ένα πέταγμα της σκέψης και ο ενδιάμεσος χρόνος καταργήθηκε.

Η Μελιτώ είναι η δεύτερη σύζυγος του τραγικού ποιητή Ευριπίδη που  ζει μόνη στο σπίτι, με δύο δούλους να την υπηρετούν, σχολιάζει διαρκώς τον σύζυγό της, ο οποίος χαμένος σε μια σπηλιά, στην πατρίδα του τη  Σαλαμίνα, είκοσι χρόνια, γράφει τα έργα του. Δεν έχει ακόμα εξοριστεί στη Μακεδονία∙ αυτό έγινε  μετά τις Τρωάδες του, όταν έφτασε στην Αυλή του Αρχέλαου, και δεν τον έχουν φάει ακόμα τα σκυλιά, όπως λένε. Οποία τύχη!

Ο ένας ο Αισχύλος, ο αντίπαλός του στον Άδη, στους Βατράχους του Αριστοφάνη, σκοτώνεται από μια χελώνα που ένας αετός του πέταξε στο κεφάλι από ψηλά και ο Ευριπίδης κατασπαράσσεται από τα σκυλιά του Αρχέλαου. Μυθικός τρόπος για να τιμωρήσεις κάποιον για κάτι που θεωρείται ασέβεια και αφήνει πολλά ερωτηματικά στην ιστορία. Έτσι, άραγε, έγινε;

Ο Χριστοφής γράφει τη δική του ιστορία, μαζεύοντας απόκρυφες  πληροφορίες, ράκη πληροφοριών, όπως με ράκη έντυνε τους υποκριτές του ο ίδιος ο Ευριπίδης, και με αυτά συνθέτει το έργο, πλασμένο από μύθο, πραγματικότητα και φαντασία. Με αυτήν, τη φαντασία, γεμίζει τα κενά της αληθινής ζωής του τραγικού.

Η Μελιτώ, λοιπόν, βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας, αλλά  στο φόντο βλέπουμε συνεχώς τον Ευριπίδη, αφού  όλα όσα συμβαίνουν έχουν αυτόν αφετηρία και τέρμα. Η Μελιτώ δεν είναι η ιδανική ηρωίδα, όπως θα ήταν, αν την είχε πλάσει ο Σοφοκλής. Είναι ηρωίδα του Χριστοφή, πλασμένη όμως με τα υλικά του  Ευριπίδη. Άρα είναι μια γυναίκα γεμάτη πάθη, ανεκπλήρωτες επιθυμίες, άνομους έρωτες, ασύμβιβαστη με τη μοίρα της και συνεχώς δυστυχισμένη και επαναστημένη. Θέλει να φύγει από την Αθήνα και ελπίζει να την βοηθήσει ο δούλος της και εραστής της, ο Κανένας (όνομα και αυτό!). Θα ήθελε διακαώς να παίξει όλες τις ηρωίδες των τραγωδιών του συζύγου της, πράγμα που δείχνει τα δικά της πάθη και αφετέρου πράγμα αδύνατο και ανεπίτρεπτο στην Αθήνα της εποχής της. Έτσι στριφογυρίζει μέσα στο σπίτι και σε κάθε στριφογύρισμα όλο και κάποιο νέο στοιχείο έρχεται να ολοκληρώσει το πορτρέτο αυτής της τραγικής, τελικά, ηρωίδας που ήθελε να αλλάξει τη μοίρα της, αλλά δεν μπορούσε και, κάλλιστα θα μπορούσε και αυτή να είναι δημιούργημα του Ευριπίδη.  Μια γυναίκα που θέλει την ελευθερία της και δεν την έχει όπως και πολλές άλλες γυναίκες, γνωστό σε κάθε γη και σε όλη τη διαδρομή της κοινωνίας από τα αρχαία χρόνια και δυστυχώς μέχρι σήμερα. Η φύση του ανθρώπου δεν αλλάζει. Μας το δίδαξε ο Θουκυδίδης. ΄Όμως εκείνο που κυρίως μαθαίνουμε  είναι η  τραγική ζωή του ποιητή. Αντιγράφω από συνέντευξη του Χριστόφορου Χριστοφή τα ακόλουθα:

“Το έργο μου αυτό η Εκδίκηση της Μελιτώς oλοκληρώνει την εμπνευσμένη από την προσωπική ζωή του ίδιου του Ευριπίδη τριλογία μου ’Ευριπίδης Μαινόμενος’. Στα δυο πρώτα μέρη, συναντάμε τον δραματουργό στο καταφύγιο – σπηλιά του στην Σαλαμίνα όπου έγραψε τα σπουδαιότερα του έργα στην διάρκεια του πολέμου με τους άσπονδους εχθρούς των Αθηναίων, τους Σπαρτιάτες (διήρκησε 20 χρόνια).

Εκεί, περιγράφω κάποια από τα μυστικά της ζωής του και τον εσωτερικό του βασανισμό που τον ωθεί να φύγει στην εξορία, στο βασίλειο των Μακεδόνων, όπου και πεθαίνει. Το τρίτο μέρος παρουσιάζεται η Μελιτώ, δεύτερη σύζυγος και ιδιόμορφη, η οποία αντανακλά τη μοναξιά μιας γυναίκας της εποχής της, η οποία θα προτιμούσε να είχε γεννηθεί αγόρι για να μπορεί να υποδύεται ρόλους θεάτρου. Κάτι που δεν ήταν θεμιτό για μια γυναίκα τότε, όπως εξάλλου και σε άλλες εποχές, όπως την ελισαβετιανή. Η φυγή της από την Αθήνα αφήνει έναν μύθο για την ζωή της .. έχοντας μια τραγική κατάληξη”.

Η παράσταση ήταν μια μυσταγωγία. Η Μελιτώ,  Κωνσταντίνα Τάκαλου σπάραξε επί σκηνής και φανέρωσε  στους θεατές την αθεράπευτη πληγή της, την οργή της και την ορμή της για μια ζωή που δεν έχει. Ο Κανένας –  Γιώργος Χρανιώτης, η Φανώ –  Μαρία Παπαφωτίου, ο  Αγάθων –  Δημήτρης Σαμόλης και ο Δάος – Δημήτρης Μαύρος έδωσαν με υπευθυνότητα τον περίγυρο, απέδωσαν πειστικά τα προβλήματα των χαρακτήρων που υποδύθηκαν, οκαθείς και τα πάθη του,  μέσα σε μια εποχή όπου η τύχη αναλαμβάνει να πει ποιος είναι ελεύθερος και ποιος δούλος.

Η σκηνοθεσία του Χριστόφορου Χριστοφή και των βοηθών του,  Μάνου Σπιτάλα και Σοφίας Παπουλάκου, η Μουσική του Νίκου Ξανθούλη, η Μουσικός επί σκηνής Σόνια Χαραλαμπίδου, το τραγούδι της Σοφίας Παπουλάκου, τα κοστούμια και τα σκηνικά της Άσης Δημητροπούλου, ο κύκλος στο έδαφος σαν από χώμα, η κόκκινη κλωστή που βγαίνει από το στόμα σαν από αίμα ή ματωμένη αφήγηση, όλα συνέβαλαν στην μαγεία και βοήθησαν στην έκσταση.

Ο Χριστόφορος Χριστοφής,  που φέτος τιμήθηκε με το Βραβείο  Κάρολος Κουν, για το σύνολο του έργου του, καθοδήγησε θεϊκά τη θεατρική του ομάδα και προσέφερε στο κοινό, όπως πάντα άλλωστε,  ένα ακόμα έργο που μας έδωσε την ευκαιρία να κοινωνήσουμε της θείας διονυσιακής ουσίας, αρχαίας και σύγχρονης.

Συντελεστές

• Κείμενο – Σκηνοθεσία : Χριστόφορος Χριστοφής

• Μουσική : Νίκος Ξανθούλης

• ΗΘΟΠΟΙΟΙ

  Μελιτώ: η Κωνσταντίνα Τάκαλου/Κανένας: ο Γιώργος Χρανιώτης

  Φανώ: η Μαρία Παπαφωτίου/ Αγάθων: ο Δημήτρης Σαμόλης

  Δάος: ο Δημήτρης Μαύρος

• Μουσικός επί σκηνής: Σόνια Χαραλαμπίδου

• Βοηθός Σκηνοθέτη/ τραγούδι: Σοφία Παπουλάκου

• Βοηθός Σκηνοθέτη: Μάνος Σπιτάλας

• Σκηνογράφος: Αση Δημητρολοπούλου

Ανθούλα   Δανιήλ