Γενικά
Ο Νάνος Βαλαωρίτης, δισεγγονός του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ήταν σπουδαίος ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και εκδότης λογοτεχνικών περιοδικών. «Έφυγε» από το διαμέρισμά του στο Κολωνάκι, στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ, κληρονομιά από την μητέρα του Αικατερίνη, την Πέμπτη το βράδυ, 12 Σεπτεμβρίου του 2019, 98 ετών, τιμημένος, βραβευμένος και αγαπημένος.
Γεννήθηκε στη Λωζάνη, σπούδασε Νομικά, Αγγλική και Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα, στο Λονδίνο και στη Σορβόννη. Εργάστηκε στην Ελληνική Πρεσβεία του Λονδίνου και δίδαξε Λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο του Σαν Φραντσίσκο των ΗΠΑ.
Φανατικό παιδί για γράμματα, άρχισε να γράφει στα πέντε του και στα είκοσι πέντε του ήταν ήδη έτοιμος. Παρακολουθούσε τις εξελίξεις, μελετούσε τα διάφορα κινήματα, σχολίαζε και συνυπολόγιζε τη σημασία τους στη διαμόρφωση του κλίματος που θα γονιμοποιούσε την νεοελληνική ποίηση. Homo universalis, γνώριζε τα πάντα και έγραφε για τα πάντα. Με την άνεση του ανθρώπου που έχει ταξιδέψει, έχει δει και ξέρει πολλά, με τη χαρακτηριστική μουσικότητα της φωνής του, απόκτημα της επαφής με τις άλλες γλώσσες που μίλησε στις άλλες χώρες που έζησε. Μια φωνή λεία που ρέει λες και έχει απαλείψει τα σημεία της στίξης και έχει χάσει τις ακμές και αιχμές του ελληνικού στακάτου λόγου. Μια φωνή που έχουν οι καλλιεργημένοι Έλληνες όταν έχουν ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Ο τόνος του Νάνου είναι γοητευτικά αλλιώτικος…
Ο Νάνος είναι ένας αφηγηματικός ποταμός. Από όποιο σημείο του χρόνου και να πιάσει την αφήγηση θα ξεναγήσει τον αποδέκτη του στο εδώ της ελληνικής ποίησης και στο παντού της παγκόσμιας.
Όπως ο πολυταξιδεμένος Οδυσσέας, μετά την κατάκτηση της Τροίας επέστρεψε στην Ιθάκη, έτσι και ο ποιητής, μετά τη συνταξιοδότησή του, επέστρεψε στην Ελλάδα, όχι στην Ιθάκη ή στη Λευκάδα, αλλά στο διαμέρισμά του στην Αθήνα. Εκεί δέχτηκε και τον σκηνοθέτη Δημήτρη Μουζακίτη με το συνεργείο του…
Βασικές Πληροφορίες της ταινίας
Παραγωγή – Σενάριο – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μουζακίτης
Φωτογραφία – Μοντάζ: Κατερίνα Τζόβα
Ήχος: Δημήτρης Παπαδάκης
Κάμερα: Δημήτρης Μουζακίτης, Δημήτρης Παπαδάκης, Κατερίνα Τζόβα
Μουσική: Νίκος Βογιατζάκης
Επεξεργασία Εικόνας: Ιάκωβος Αγγελής, Αλέξανδρος Σπάθης
Συμβολή στην Έρευνα Αρχείου: Βλάσης Κομνηνός
Τrailer: https://www.youtube.com/watch?v=dm87J_7Bm8s
Ο τίτλος, λοιπόν, της ταινίας είναι 01.
Την είδαμε στην ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΒΡΙΛΗΣΣΙΩΝ,
CINE – ΔΡΑΣΗ στις 20 Μαρτίου 2025.
Έκανε Πρεμιέρα στο 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και Διεθνή Πρεμιέρα στο 4ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στο Βανκούβερ στις 26 Μάρτη. Επίσης, έχει συμμετάσχει στα ακόλουθα φεστιβάλ:
Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ιεράπετρας (Βραβεία καλύτερου ελληνικού ντοκιμαντέρ και καλύτερης σκηνοθεσίας ντοκιμαντέρ).
Athens International Monthly Art Film Festival Athens International Monthly Art Film Festival ( Εύφημος μνεία).
Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου.
Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας – Docfest.
Greece International Film Festival (Εύφημος μνεία).
Προσεχής προβολή προγραμματίζεται στο Ιστορικό Αρχείο ΠΙΟΠ, τη Μεγάλη Δευτέρα, 14 Απρίλη στις 18.30 (Δωρίδος 2 &, Λεωφ. Ειρήνης 14, Ταύρος Αττικής 177 78)
https://www.facebook.com/01nanosvalaoritismariewilson/
https://www.instagram.com/01film2024/
Η ταινία καταγράφει μια μοναδική, προσωπική συνάντηση με τον ποιητή Νάνο Βαλαωρίτη, καθώς ανακαλεί το αρχείο του και μοιράζεται με το κοινό στιγμές από τη ζωή και την καλλιτεχνική του πορεία. Η κάμερα παρακολουθεί τον Βαλαωρίτη στο διαμέρισμά του στην Αθήνα, γεμάτο από βιβλία, χαρτιά και έργα τέχνης, δημιουργώντας έναν μικρόκοσμο μέσα στον οποίο ο ίδιος γνωρίζει ακριβώς πού βρίσκεται κάθε αντικείμενο, παρά το χάος γύρω του.
Η ταινία ξεκινά με μια προσωπική του εξομολόγηση μέσω ενός ονείρου που έχει στον οποίο περιγράφει την αίσθηση του να είναι Έλληνας και να μην ανήκει σε καμία από τις “ευρωπαϊκές” αφηγήσεις του παραδείσου και της κόλασης. Στη συνέχεια, ο Βαλαωρίτης μας μεταφέρει σε αναδρομές στην παιδική του ηλικία και στις επαγγελματικές του επιρροές, όπως η συνάντησή του με τον Καζαντζάκη και οι διάφορες καλλιτεχνικές του συνεργασίες, ενώ αποκαλύπτει την αξία και την ιδιόμορφη σχέση του με τη ζωγραφική της συντρόφου του, Marie Wilson.
Η ταινία αγγίζει θέματα υπαρξιακά και φιλοσοφικά, όπως ο φόβος του θανάτου, ο χρόνος, η μνήμη και η θέση της Ελλάδας στον κόσμο, ενώ παράλληλα εξιστορεί τη διαδικασία της δημιουργίας. Ο Βαλαωρίτης, μέσα από τα προσωπικά του έργα και τη γλώσσα της ποίησης, τονίζει την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση και αμφισβήτηση των καθιερωμένων κανόνων.
Ενδιαφέρον, εκτός των άλλων, παρουσιάζει η αναφορά του στο κίνημα των «καταστασιακών» /situationists και την πρόκληση να καταργηθεί η τέχνη, καθώς και η συζήτηση γύρω από τα περιοδικά που εξέδωσε, όπως το «Πάλι» ή το «Rejection», με τα οποία συνδέονται τα πιο εναλλακτικά κινήματα της εποχής του. Ο Βαλαωρίτης αναγνωρίζει τη σημασία του χιούμορ στην ποίηση, σημειώνοντας πως χωρίς αυτό, η ποίηση δεν μπορεί να είναι αυθεντική.
Η ταινία αποτυπώνει την αδιάκοπη εξέλιξη του έργου του Νάνου Βαλαωρίτη και την επιρροή του στην ελληνική και διεθνή καλλιτεχνική σκηνή. Είναι αυτός που με την ισχυρή προσωπικότητά του άνοιξε τον ορίζοντά της Ελλάδας στο εξωτερικό και της έδωσε μια θέση στο διεθνές στερέωμα. Το έργο του αποτελεί μέρος της ιστορίας των γραμμάτων, με τον ίδιο να υπηρετεί, από όποια έπαλξη, τον στόχο της εξάπλωσης της ελληνικής τέχνης και ποίησης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κι ενώ μιλάει, απαντά στο τηλέφωνο, ζωγραφίζει, ταυτόχρονα, ολοκληρώνει σχέδια, συμπληρώνει…. «όλα είναι συνδεδεμένα, γραφή, σχέδιο, εμπειρίες…λέει και προλαβαίνει την ερώτησή μας, την απορία μας και τον θαυμασμό μας. Τον ξαναφέρνω στη μνήμη μου, με εκείνη τη σκούρα κάπα να φεύγει στο βάθος, σκυφτός, σαν βουνό που κινείται πέρα από τον χρόνο.
Ο Δημήτρης Μουζακίτης και οι συνεργάτες του ανέλαβαν και πάθος την πρόκληση να αποδώσουν το μέγεθος των Νάνου Βαλαωρίτη και της Marie Wilson, δύο πρoσώπων που σημάδεψαν ανεξίτηλα την ιστορία των γραμμάτων και της τέχνης. Γι’ αυτή την ταινία, για την ιδέα και την υλοποίησή της, γι’ αυτή τη μεγάλη προσφορά, τους ευχαριστούμε θερμά.
Ανθούλα Δανιήλ
