Του Αντιφώντα. Υπάρχει μια ιστορία ότι κάποιος, σαν είδε έναν άλλον να αποκτά πολλά χρήματα, του ζήτησε να τον δανείσει με τόκο. Αυτός όμως δεν θέλησε να του δώσει, γιατί ήταν ο τύπος του ανθρώπου που δεν εμπιστεύεται κανέναν και δεν κάνει καλό σε κανέναν∙ πήρε λοιπόν τα χρήματα και τα έκρυψε σ’ ένα μέρος. Κάποιος τρίτος που τον αντιλήφθηκε την ώρα που τα καταχώνιαζε πήγε και του τα πήρε∙ και όταν μετά από κάποιο διάστημα ήρθε αυτός που είχε κρύψει τα χρήματα, δεν τα εύρισκε. Καταπικραμένος από τη συμφορά και για τ’ άλλα, κυρίως για το ότι δεν έδωσε δανεικά σ’ εκείνον που τον είχε παρακαλέσει, αφού έτσι, κ α ι τα λεφτά του θα τα είχε εξασφαλισμένα κ α ι παραπάνω (με τον τόκο) θα έβγαζε, όταν συνάντησε τον άνθρωπο που τότε του είχε ζητήσει δανεικά, άρχισε να οδύρεται για τη συμφορά του, λέγοντας ότι έκανε λάθος και ότι μετανοεί που δεν του είχε κάνει τη χάρη αλλά του την αρνήθηκε, καθώς τώρα τα λεφτά του ήταν εντελώς χαμένα. Κι εκείνος τον παρακινούσε να μην το παίρνει κατάκαρδα, αλλά να θεωρεί ότι τα χρήματα παραμένουν δικά του κι ότι δεν είναι χαμένα και να πάει να βάλει στο ίδιο σημείο μία πέτρα. «Γιατί και όταν τα είχες, διόλου δεν τα χρησιμοποιούσες, οπότε ούτε τώρα να θεωρείς πως έχεις χάσει τίποτε». Πράγματι, ό,τι κανείς δεν χρησιμοποίησε ούτε πρόκειται να χρησιμοποιήσει, είτε το έχει είτε δεν το έχει, δεν υφίσταται καμιά ζημιά, ούτε μεγαλύτερη ούτε μικρότερη. Βλέπεις, ο θεός σε όποιον άνθρωπο δεν θέλει να δώσει πέρα για πέρα όλα τα αγαθά, του χαρίζει πλούτη, όμως τον κάνει φτωχό σε φρονιμάδα και έτσι, αφαιρώντας του το ένα από αυτά, του τα στερεί και τα δύο.2
Υπάρχουν ορισμένοι που δεν ζουν τη ζωή τού σήμερα, αλλά προετοιμάζονται με μεγάλο ζήλο, σαν να πρόκειται να ζήσουν κάποιαν άλλη ζωή και όχι αυτήν εδώ∙ και στο μεταξύ ο καιρός περνάει και χάνεται.
Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο στους ανθρώπους από την αναρχία∙3 επειδή το γνώριζαν αυτό οι παλαιοί, συνήθιζαν από την αρχή τα παιδιά στο να δείχνουν υπακοή4 και να εκτελούν τις εντολές που τους δίνονται, για να μην ξαφνιάζονται, όταν γίνονται άνδρες, από τη μεγάλη αλλαγή που θα συναντούν.
1)Για τον σοφιστή Αντιφώντα βλ. άρθρο μας με επίσης μεταφρασμένα κάποια σωζόμενα αποσπάσματα από τα έργα του (15-1-2022).
2)Κατά τον W. Nestle, η περιγραφή αυτή του χαρακτηριστικού φιλάργυρου τύπου με την παρέμβαση της νεότερης κωμωδίας και του Πλαύτου οδηγεί στον Μολιέρο.
3)Ἀναρχία = η έλλειψη αρχής, αρχόντων, η ακυβερνησία∙ η μη υπακοή στους άρχοντες∙ γενικώς, η απείθεια, η ανυπακοή.
4)Ἄρχεσθαι στο πρωτότυπο. Ἄρχω= 1. (Για χρόνο) αρχίζω. 2. Εξουσιάζω, κυβερνώ. Ἄρχων = ο κυβερνήτης, ο ηγεμόνας. Το ρήμα, δε, ἄρχομαι στην Παθητική Φωνή σημαίνει κυβερνώμαι, τελώ υπό τις διαταγές κάποιου. Τη μεγάλη σημασία τού ἄρχεσθαι στο πλαίσιο μιας οργανωμένης πολιτικής κοινωνίας, τού να είναι δηλαδή κανείς νομοταγής πολίτης, επισημαίνει ο περίφημος Αθηναίος νομοθέτης Σόλων (640-558 π. Χ.) με την αποδιδόμενη σε αυτόν φράση:
Ἄρχε πρῶτον μαθὼν ἄρχεσθαι.
Να κυβερνάς, αφού πρώτα μάθεις να κυβερνάσαι.
Και ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του γράφει για την πολιτική αρχή, την πολιτική εξουσία, κατά την οποία ο άρχων κυβερνά ομοίους του και ελεύθερους πολίτες, και προσθέτει: ἣν δεῖ τὸν ἄρχοντα ἀρχόμενον μαθεῖν, αυτήν πρέπει ο άρχων (που πρόκειται να την ασκήσει) να τη μάθει αρχόμενος. Και συνεχίζει παρακάτω […] δεῖ δὲ τὸν πολίτην τὸν ἀγαθὸν ἐπίστασθαι καὶ δύνασθαι καὶ ἄρχεσθαι καὶ ἄρχειν […], δηλαδή, πρέπει ο τέλειος πολίτης να γνωρίζει και να μπορεί κ α ι να άρχεται κ α ι να άρχει […] ⸺ άλλη μία σπουδαία παρακαταθήκη που μας άφησαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας, για τους οποίους είμαστε στην Ελλάδα υπερήφανοι, χωρίς ωστόσο να τους γνωρίζουμε, χωρίς, δυστυχώς, να μας ενδιαφέρει να τους γνωρίσουμε.
