Σκέψεις και ματιές, μνήμες και όνειρα για το τραγούδι, τις τέχνες, τον πολιτισμό και τον άνθρωπο
Για την εποχή των φιλμ νουάρ γράφει ο στιχουργός Νίκος Αναγνωστάκης στους εξαιρετικούς «Ψίθυρους από Μελάνι». Την εποχή των ταινιών όπου κυριαρχούσαν «ο χαμηλός φωτισμός, οι έντονες αντιθέσεις και οι τεχνικές δραματικών φωτοσκιάσεων». Των ταινιών με τις χαρακτηριστικές «σκιές στις περσίδες των παραθύρων και τις καγκελωτές σκάλες με τις κουπαστές» όπου πρωταγωνιστούν «οι καθρέφτες, τα πλάνα μέσα από κυρτό γυαλί, η παραμόρφωση εικόνας, οι απροσδόκητες και σπάνιες γωνίες λήψης και τα λοξά κάδρα». Γράφει όμως με τρόπο ανεπιτήδευτο και για πράγματα απλά που αντικατοπτρίζουν μια Ελλάδα που δεν υπάρχει πια, όπως τα σκληρά πακέτα των τσιγάρων με τη μεγάλη λευκή επιφάνεια και το ενσωματωμένο ασημόχαρτο στο εσωτερικό χαρτί των οποίων ο Μάνος Ελευθερίου έγραφε «τους πρωτόλειους στίχους της “Θητείας”», ενώ ο Γιάννης Ρίτσος «ζωγράφιζε εξαιρετικές δημιουργίες στην εξωτερική πλευρά του κουτιού». Γράφει για την εποχή όπου μεσουρανούσαν τα Κλασικά Εικονογραφημένα που μετέφραζε ο Βασίλης Ρώτας και οι διανοούμενοι σαν τον Ευάγγελο Παπανούτσο θεωρούσαν ότι ευτέλιζαν τα κλασικά έργα, όμως πρόσφεραν στους νέους της εποχής μαγικές αναγνώσεις και «σεργιάνισμα σε άγνωστους τόπους». Μιλά και για τη βροχή ο Νίκος Αναγνωστάκης που «πέφτει με τον ίδιο τρόπο που πέφτουμε στον έρωτα, αψηφώντας τις προγνώσεις κι έχει χροιά και τονικότητα, άλλοτε είναι άλτο, μερικές φορές μέτσο σοπράνο, και πολλές φορές σοπράνο» και «πρέπει να είναι άφθονη δίχως να είναι υπερβολική, διότι χάνει την ερωτική της δύναμη όταν γίνεται καθημερινότητα» .
Το βιβλίο προλογίζουν τρεις σημαντικοί δημιουργοί: Για τον Λευτέρη Παπαδόπουλο ο Νίκος Αναγνωστάκης «είναι ο άνθρωπος που στιγμή δεν έπαψε να μαγεύεται από το ωραίο», ο άνθρωπος που βλέπεις «συνεχώς να κυματίζει τα όνειρα του σε ψηλή σημαία οι προσδοκίες του να αντιφεγγίζουν ένα σωρό πράγματα και ιδίως να διακονεί το τραγούδι όπως δεν το διακονούν πλέον πολλοί άλλοι». Ο Κώστας Μπαλαχούτης αναφέρει ότι «ο λόγος του στέρεος και καλοκεντημένος. Δεν λείπει η υπερβατικότητα, αλλά το βλέμμα της είναι ταπεινό, δεν κραυγάζει ούτε χειρονομεί για το θεαθήναι», ενώ για τον Χρήστο Νικολόπουλο ο Νίκος Αναγνωστάκης είναι «άριστος τεχνίτης του λόγου» στα προσόντα του οποίου συμπεριλαμβάνονται «τα πρωτότυπα θέματα τα οποία συλλαμβάνει και με τα οποία καταπιάνεται, ο τρόπος που τα αναπτύσσει και η καλή τεχνική του, οι ωραίες ρίμες του».
Σε κάθε περίπτωση ο δημιουργός των σύντομων και νοσταλγικών αυτών κειμένων είναι ένας από τους λίγους εναπομείναντες μιας περιόδου στη διάρκεια της οποίας οι λογοτέχνες απευθύνονταν σ’ ένα ευρύ κοινό κι όχι σε μια καλλιεργημένη ελίτ, στόχος της γραφής τους ήταν να βγάλουν από μέσα τους αυτό που τους καταπίεζε και τους πονούσε κι όχι να εντυπωσιάσουν μέσα από φραστικές περικοκλάδες που δεν καταλαβαίνει κανείς, που εξυμνούσαν το ωραίο και το αληθινό αφήνοντας πίσω τους έργα που άντεξαν στη φθορά του χρόνου. Ο Νίκος Αναγνωστάκης δημιουργεί μ’ έναν τρόπο απλό κι αβίαστο παίρνοντας εμπνεύσεις από πράγματα ατόφια και καθημερινά. Γράφει κείμενα γεμάτα αίσθημα στις σελίδες των οποίων νιώθεις να κυλά το αίμα του συγγραφέα τους.
