Αποκτώντας εξουσία στη λήθη
Καλωσορίζω στη Θεσσαλονίκη τη φίλη μου Εύα Μαθιουδάκη. Την ακολουθώ από βιβλίο σε βιβλίο από τότε που ήταν στο Ροδακιό, όπου κι εγώ έκανα την πρώτη μου έκδοση. Το πρόσφατο βιβλίο – είναι νομίζω το πέμπτο της βιβλίο, αν έχει αυτό κάποια σημασία- ΣΩΜΑ ΕΡΩΤΙΚ και υπότιτλος, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΡΙΑΣ, μια αστραφτερή βιβλιοφιλική νουβέλα – φρεσκάδα που μαγνητίζει . Μαγνητισμός έτσι κι αλλιώς για μένα στη λέξη μετάφραση. Πέρασα στη σχολή μεταφραστών της Κέρκυρας, την πρώτη χρονιά της λειτουργίας της και δεν κατώρθωσα να φοιτήσω.Το πάθος για τη ζωή και τις λέξεις, βρήκε ευτυχώς κάποια διέξοδο .
Μια καλοαναθρεμμένη κόρη από τα Χανιά η Σ. Βουρδουμπά, σχόλιο που παραπέμπει στην Η ιστορία μιας καθωσπρέπει κόρης, αυτοβιογραφία της Σιμόν ντε Μπωβουάρ ,γεννημένης στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, που έπρεπε να προσπεράσει στερεότυπα και προκαταλήψεις σε ένα συντηρητικό περιβάλλον, παραμελημένη από την αδιάφορη μητέρα που εμπιστεύθηκε το μεγάλωμά της στη γιαγιά. Έπρεπε να διεκδικήσει την αυτονομία της και το έκανε με ανορθόδοξο τρόπο. Κλέφτηκε κι έφυγε για το Παρίσι με τον πρώτο της έρωτα, σε ένα γάμο ανώριμο. Να όμως που το Παρίσι και τα Γαλλικά της ανοίγουν τους δρόμους της πνευματικότητας και της Λογοτεχνίας. Ο έρωτας της γλώσσας και της Λογοτεχνίας θα είναι ό,τι της έχει απομείνει όταν τέλειωσαν οι άλλοι έρωτες. Πίσω στην Αθήνα, στην Κατοχή και τον εμφύλιο, γνώρισε το μεγάλο έρωτα με έναν αντάρτη και βρέθηκε κι η ίδια στην Αντίσταση, ακολουθώντας τον Στράτο στο βουνό, έτσι που η ιστορία της εγγράφεται στον κύκλο της μεγάλης Ιστορίας του τόπου.
« Μια μοναδική ιστορία η ζωή μας, μια ζωή διπλής όψεως, δημόσιας και ιδιωτικής, αλλά και μιας άλλης, μιας μυστικής που κτίζουμε πάνω σε ζωτικά ψεύδη και καταλήγουν συχνά να γίνονται η μόνη αλήθεια μας».
Βιοπορίζεται μεταφράζοντας πια κυρίως Κλασική Λογοτεχνία, Ρώσικα και Γαλλικά κυρίως βιβλία με όραμα αλλά και βίπερ και περιοδικά, με ψευδώνυμο τις περισσότερες φορές- ο μεταφραστής/ τρια είναι αόρατος/η τον καιρό εκείνο, τόσο δύσκολο να συμπληρωθεί η εργογραφία του. Ωστόσο μεταφράζοντας στου Γκοβόστη και Δαρεμά Μάνα του Γκόργκυ και Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν της Μπέτυ Σμιθ και η Κόλαση και η Φωτιά του Ανρύ Μπαρμπύς, αληθινή εμμονή γι’ αυτήν , Ζερμινάλ του Ζολά και Χέμινγουέι και Μπέκετ, βιβλία αφομοιωμένα όλα για να αντιστέκεται και να ψηλώνει και η ίδια.
ΣΩΜΑ ΕΡΩΤΙΚΟ, ένα βιβλίο έρωτα για τη Λογοτεχνία, μια ιστορία σε ένα λιτό δωμάτιο με μια γραφομηχανή, μια τσιγαροθήκη κι έναν κόσμο βιβλία ένα γύρω, τον κόσμο της Στέλλας Βουρδουμπά, που την διηγούνται ο Μιχάλης Μαθιουδάκης, ο καλός φίλος της Στέλλας στο πρώτο μέρος και η Άννα , η μικρή της φίλη, δασκάλα, πρόσωπο επινοημένο για να στηρίξει τη μυθοπλασία – μέσα από την αφήγησή της γνωρίζουμε την προσωπικότητα της μεταφράστριας στην καθημερινότητά της. Στο τρίτο μέρος η ίδια η συγγραφέας Ε.Μ. αφήνει την Στέλλα να μιλήσει για τον εαυτό της σε πρώτο πρόσωπο.
«η δυστυχία είναι για μένα χωνευτήρι / κι αδιάκοπα σφυρηλατεί και ατσαλώνει / την ψυχή μου».
Στο Επίμετρο, η συγγραφέας μας πληροφορεί ότι το ΣΩΜΑ ΕΡΩΤΙΚΟ είναι μυθοπλασία, βασισμένη σε πραγματικά πρόσωπα. Είχε γνωρίσει ή ίδια την ΣΤΕΛΛΑξ, συνοδεύοντας τον πατέρα της, Μιχάλη Μαθιουδάκη , καλό φίλο της μεταφράστριας στις επισκέψεις του στα εκάστοτε σπιτια της.
«Κι ενώ τα βιβλία αλλάζουν μέσα στο χρόνο, όπως αλλάζει και ο τρόπος που τα διαβάζουμε, η μνήμη της παραμένει ζωντανή, να θυμίζει έναν κόσμο που κάποτε αποκαλούσαμε πνευματικό».
Η συγγραφέας μνημειώνει με τη νουβέλα της , όπου πρωταγωνιστεί η Λογοτεχνία, τους γραφιάδες-χειρώνακτες της μετάφρασης, δύσκολου και μη καταξιωμένου ακόμα ως σήμερα επαγγέλματος, αφορμή βέβαια όλα αυτά για να δοξάσει τη Λογοτεχνία και την τραγικότητα του ανθρώπου, μιας γυναίκας που παλεύει κι αντιστέκεται.
Αρχοντούλα Διαβάτη, Νοέμβριος 2024
