ΠΡΟΣΩΠΑ

Πάμπλο Πικάσο, ζωγράφος

Υβ Κλάιν, ζωγράφος

Υπηρέτρια

Φερνάντεθ, Έμπορος τελάρων ζωγραφικής

( Σκηνικό. Ατελιέ του Πικάσο, Παρίσι.

Ένας χώρος γεμάτος καλλιτεχνική ένταση και ενέργεια. Τα τελάρα ακουμπούν στους τοίχους, οι πινελιές από μπογιές είναι διάσπαρτες στο πάτωμα, και το φως του απογεύματος εισχωρεί μέσα από τα ψηλά παράθυρα, δημιουργώντας σκιές που χορεύουν πάνω στις ακατέργαστες επιφάνειες. Η μυρωδιά του λαδιού, της τέμπερας και του ξύλου γεμίζει τον αέρα, ενώ ένα παλιό γραμμόφωνο σιγοπαίζει μια μελωδία, σχεδόν ανεπαίσθητα.

Πάμπλο Πικάσο και Υβ Κλάιν κάθονται αντικριστά, ο καθένας βυθισμένος στη δική του σκέψη, αλλά ενωμένοι από το πάθος τους για την τέχνη.)

ΚΛΑΙΝ: Ξέρεις, Πάμπλο, όταν πρωτοείδα τους πίνακές σου από την Μπλε Περίοδο, ένιωσα ότι το γαλάζιο στους καμβάδες σου δεν ήταν απλώς χρώμα· ήταν συναίσθημα. Ένα ταξίδι στη βαθύτερη ανθρώπινη κατάσταση.

ΠΙΚΑΣΟ: (Σκύβοντας ελαφρά μπροστά, τα μάτια του να σπινθηροβολούν.)

Δεν πέφτεις έξω, Υβ. Εκείνη η περίοδος της ζωής μου ήταν ζοφερή, σαν το απόλυτο βάρος της θλίψης να με έπνιγε. Το γαλάζιο ήταν η γλώσσα μου· το μόνο που μπορούσα να μιλήσω.

ΚΛΑΙΝ: (Χαμογελώντας με μια υποψία πρόκλησης.) Λένε, όμως, πως ο λόγος που χρησιμοποίησες μόνο αυτό το χρώμα ήταν επειδή ήσουν άφραγκος…

ΠΙΚΑΣΟ: (Γελώντας με πίκρα.) Υπάρχει κάποια δόση αλήθειας σ’ αυτό, αλλά είναι μια απλοϊκή εξήγηση. Η φτώχεια ήρθε αργότερα, όταν οι πίνακες δεν έβρισκαν κοινό. Το γαλάζιο, όμως, ήταν επιλογή καρδιάς. Όπως κι εσύ, Υβ. Εσύ το έχεις αναγάγει σε κάτι παραπάνω· το δικό σου International Klein Blue είναι… σχεδόν μυστικιστικό.

ΚΛΑΙΝ: (Με ένα ύφος περισυλλογής.) Για μένα, το μπλε είναι άπειρο. Δεν έχει να κάνει με θλίψη, αλλά με το διάστημα, το ατέρμονο. Είναι ένα πέρασμα προς την πνευματικότητα. Αλλά εσένα, Πάμπλο, τι σε έκανε να συνδέσεις το γαλάζιο με τη θλίψη;

ΠΙΚΑΣΟ: (Σηκώνοντας το βλέμμα προς το φως του δωματίου, σαν να προσπαθεί να συλλάβει μια ανάμνηση.) Ήταν η αυτοκτονία του φίλου μου, Κάρλος Κασαχέμας. Μια στιγμή που έκοψε την ανάσα μου. Δεν μπόρεσα να αντέξω το ότι στο πάρτι που είχε διοργανώσει, πυροβόλησε χωρίς επιτυχία την Ζερμαίν που αρνήθηκε την πρόταση γάμου και μετά έστρεψε το όπλο στον δεξί του κρόταφο και αυτοπυροβολήθηκε.

ΚΛΑΙΝ: (Με συμπόνια.) Πολύ τραγικό τέλος για ένα εικοσάχρονο.  Είναι λες και το μπλε έγινε ο θρήνος σου πάνω στον καμβά.

ΠΙΚΑΣΟ: (Με ένα ελαφρύ ρίγος στη φωνή)  Ο Κάρλος είχε πολλά προσωπικά προβλήματα, συναισθηματική αστάθεια και η σεξουαλική του ανικανότητα του είχε διαλύσει την ψυχολογία.

ΚΛΑΙΝ: Όντως δυσβάσταχτο αυτό, Πάμπλο

ΠΙΚΑΣΟ: (Κοιτάζοντας το κενό)  Ήμαστε μαζί στην Μάλαγα λίγες μέρες πιο πριν.  Μετά έφυγε ο Κάρλος, γύρισε στο Παρίσι κι έγινε το ανεπανόρθωτο. Δεν μπορούσα να το αντέξω. Τότε το γαλάζιο ήταν αυτό που με έκανε να κλαίω. Ήταν το μόνο χρώμα που ήθελα να χρησιμοποιήσω. Ήταν το μόνο που μπορούσε να εκφράσει την απώλεια.

ΚΛΑΙΝ: Έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε, Πάμπλο κι ακόμη φαίνεται στην φωνή σου ένα τρεμούλιασμα.

ΠΙΚΑΣΟ: Η σχέση μας ήταν σύνθετη και γεμάτη συναισθηματικές εντάσεις. Μοιραστήκαμε όχι μόνο μια βαθιά φιλία αλλά και τις καλλιτεχνικές μας ανησυχίες. Η αυτοκτονία του με συγκλόνισε. Θαυμάζω το δικό σου έντονο γαλάζιο, Υβ. Η ζωγραφική σου ανήκει σε άλλη τεχνοτροπία. Τι προσπαθείς να εκφράσεις;

ΚΛΑΙΝ: Προσπαθώ να αποϋλοποιήσω την τέχνη, να κάνω το μπλε φορέα πνευματικότητας.

ΠΙΚΑΣΟ: Ναι, είναι φανερό ότι τα έργα σου δεν έχουν καμία σχέση με ανθρώπινες μορφές ή συναισθηματικές εκφράσεις. Πιο πολύ θα έλεγα ότι με το μπλε σου προσπαθείς να απελευθερώσεις τον θεατή από την φυσική πραγματικότητα.

(Στο σημείο αυτό χτυπάει η πόρτα κι εμφανίζεται η υπηρέτρια του Πικάσο)

ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ: Συγγνώμη που ενοχλώ κύριε Πάμπλο…ήρθε ο κύριος Φερνάντεθ κι έφερε τα τελάρα που ζητήσατε. Πού να τα βάλει;

ΠΙΚΑΣΟ: Πες του να περάσει μέσα.

(Μπαίνει μέσα ο Φερνάντεθ κρατώντας μερικά τελάρα)

ΦΕΡΝΑΝΤΕΘ: Καλησπέρα σας… πού να τα ακουμπήσω κύριε Πικάσο;

ΠΙΚΑΣΟ: (του δείχνει κάποιο σημείο) Άφησέ τα εκεί, Φερνάντεθ. Ευχαριστώ.

(Ο Φερνάντεθ αφού τα τοποθετεί, κοντοστέκεται. Ο Πικάσο καταλαβαίνει τον λόγο και του λέει.)

ΠΙΚΑΣΟ: Ξέρω, θέλεις να πληρωθείς αγαπητέ μου. Όμως, αυτή τη στιγμή έχω μια πολύ σοβαρή συζήτηση με τον φίλο μου και δεν μπορώ να ασχοληθώ με το θέμα αυτό. Θα σε εξοφλήσω με την επόμενη παραγγελία.

(Ο Φερνάντεθ φεύγει.)

ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ: Μήπως θέλετε να σας φτιάξω κάτι; ένα τσάι…

ΠΙΚΑΣΟ: Όχι. Μπορείς να πηγαίνεις

(Φεύγει η υπηρέτρια)

ΠΙΚΑΣΟ: Τώρα, Υβ για πες μου πώς έγινε κι επέλεξες να ασχοληθείς με το διάστημα μέσα στην τέχνη σου.

ΚΛΑΙΝ: Όλα ξεκίνησαν από ένα αστείο. Οι φίλοι μου Αρμάν, Κλοντ κι εγώ, νεαροί κι ονειροπόλοι, ήμαστε σε μια παραλία στην Γαλλία ξαπλωμένοι και κοιτούσαμε τον ουρανό. Είπαμε να μοιράσουμε τον κόσμο στα τρία: ο Αρμάν διάλεξε την Γη, ο Κλοντ τις λέξεις κι εγώ το αιθερικό διάστημα που περιβάλλει τον πλανήτη. Έτσι, μέσα από μια ονειροπόληση ξεκίνησα την αναζήτηση να προσεγγίσω το άπειρο μέσα από το γαλάζιο.

ΠΙΚΑΣΟ: Έχεις κερδίσει το κοινό σου με τον γαλάζιο χρωστήρα σου. Εγώ μετά την ζοφερή εκείνη εποχή δεν άντεχα να συνεχίσω με το μπλε. Μου προκαλούσε θλίψη.

ΚΛΑΙΝ: Φυσικό είναι, Πάμπλο. Για σένα το γαλάζιο ήταν πηγή δακρύων, ήταν εργαλείο συναισθηματικής έντασης. Για μένα εξακολουθεί να είναι μέσο. (Με θαυμασμό) Ξέρεις κάτι, το δικό σου γαλάζιο, όμως, έχει μια οικουμενική διάσταση, σαν τη “Γαλάζια Ραψωδία” του Γκέρσουιν. Ένα ταξίδι στα βάθη του συναισθήματος.

ΠΙΚΑΣΟ: (χαμογελώντας αχνά)  Ναι, το μπλε παραπέμπει στα blues κι έχει συνδεθεί με συναισθήματα μελαγχολίας και νοσταλγίας. Η δική μου Μπλε Περίοδος έχει κάτι κοινό σε συναισθηματικό χαρακτήρα με την Γαλάζια Ραψωδία. Αλλά εσύ, Υβ, έχεις μια διαφορετική αποστολή. Προσπαθείς να αποδεσμεύσεις το μπλε από κάθε βάρος.

ΚΛΑΙΝ: Μου αρέσει πολύ αυτό το έργο του Γκέρσουιν και το φέρνω στο νου μου όταν ζωγραφίζω μπλε. Προσπαθώ όμως να ξεφύγω από την μελαγχολική φόρτιση και να διοχετεύσω το μπλε στον προβληματισμό του ανθρώπου για το υπερπέραν και κατ’ επέκταση στο επέκεινα.

ΠΙΚΑΣΟ: (Γέρνοντας μπροστά, σαν να θέλει να τονίσει τα λόγια του.)

Το μπλε μάς οδήγησε σε διαφορετικούς δρόμους, Υβ. Εγώ βρήκα την έξοδο μέσα από τα δάκρυά μου· εσύ δημιούργησες μια νέα αρχή.

ΚΛΑΙΝ: (Με τόνο στοχαστικό.) Ίσως κάθε δρόμος είναι ένας κύκλος, Πάμπλο. Το μπλε σε ελευθέρωσε από το παρελθόν, κι εμένα με οδηγεί πέρα από το τώρα.

ΠΙΚΑΣΟ: (Γέρνοντας πίσω στην καρέκλα του, με ύφος αναπόλησης.)

Υβ, το μπλε σου είναι το μέλλον. Εγώ έβαψα το παρελθόν μου μ’ αυτό. Και ξέρεις… ίσως κάποτε οι δυο μας συναντηθούμε στον ίδιο καμβά.

ΚΛΑΙΝ: (Με βλέμμα σκεπτικό.) Ίσως, Πάμπλο. Όταν η τέχνη αποδεσμεύεται από τον χρόνο, τα χρώματα ενώνονται.

ΑΥΛΑΙΑ

Άζη Γουζίου