Γεωργία Παπαδάκη: ΕΠΑΝΘΕΩ — ΕΞΑΝΘΕΩ
Το ρήμα ἐπανθέω ( ἐπί + ἀνθέω ) της αρχαίας ελληνικής σημαίνει κατά λέξη «ανθίζω». Κυρίως όμως χρησιμοποιήθηκε με μεταφορική σημασία για κάτι που σχηματίζεται πάνω σε μια επιφάνεια, προσδίδοντας…
Το ρήμα ἐπανθέω ( ἐπί + ἀνθέω ) της αρχαίας ελληνικής σημαίνει κατά λέξη «ανθίζω». Κυρίως όμως χρησιμοποιήθηκε με μεταφορική σημασία για κάτι που σχηματίζεται πάνω σε μια επιφάνεια, προσδίδοντας…
Η λέξη κτενίζω έχει και αυτή επιβιώσει αναλλοίωτη από την αρχαία ελληνική γλώσσα και είναι παράγωγο του ουσιαστικού κτείς,-ενός, (ὁ) = κ(χ)τένι, κ(χ)τένα (μεταγενέστεροι τύποι του ίδιου ουσιαστικού). Είναι…
Η λέξη αυτή, που σήμερα δηλώνει τον άνθρωπο ο οποίος σαγηνεύει με την ομορφιά του και την ακτινοβολία του, στην αρχαία ελληνική είχε διαφορετικές σημασίες. Κατ’ αρχάς, το…
Βοτρυοσταγής -ές: ένα επίθετο της αρχαίας ελληνικής με ποιητική εικονογραφική δύναμη. Είναι σύνθετο, αποτελούμενο από το ουσιαστικό βότρυς- υος, (ὁ), που σημαίνει τσαμπί, και το ρήμα στάζω.…
Πρόσφατα ασχοληθήκαμε με την παροιμιακή έκφραση των αρχαίων βίος ἀβίωτος. Με τον ίδιο τρόπο έχει σχηματιστεί άλλη μία παροιμία, η φράση δῶρον ἄδωρον, που συναντούμε σε έναν στίχο της…
Όταν παρουσιάσαμε την αρχαία ελληνική λέξη κυματωγή (κείμενό μας της 17ης Νοεμβρίου 2017), επισημάναμε τη σπουδαιότητά της από την άποψη ότι αποδίδει μονολεκτικά αυτό που στη νεοελληνική διατυπώνεται περιφραστικά. Το…
Αυτή η ποιητική λέξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, ωραιότατη και ως προς τον σχηματισμό και ως προς τη σημασία της, είναι σύνθετη. ΄Εχει προέλθει από τη συνένωση των…
Η έκφραση αυτή, που συνήθως τη λέμε με το ρήμα κάνω, « κάνω σε κάποιον τον βίο αβίωτο », και σημαίνει πως κάνω τη ζωή κάποιου αφόρητη, δύσκολη,…
Ο θεσμός της προίκας ‒ στην αρχαία ελληνική προίξ-κὸς (ἡ)1 ‒ έχει πανάρχαιες ρίζες. Αρχικά, στην ομηρική εποχή, ήταν ο μνηστήρας που πρόσφερε δώρα στον πεθερό του, προέκταση αυτό…
Στο κείμενό μας της 17ης Απριλίου, με αφορμή τη λέξη «σφουγγάρι», κάναμε λόγο για τον Αισχύλο, τον μεγαλοφυή δραματουργό της αρχαιότητας και αναφερθήκαμε επιγραμματικά στα στοιχεία που καθιστούν την…
Αυτές οι δύο φράσεις είναι παροιμίες της αρχαιότητας που έχουν επιβιώσει μέχρι σήμερα, και τις παρουσιάζουμε εδώ σε ένα απόσπασμα από τον διάλογο του Λουκιανού* Ἑρμότιμο. Η πρώτη παροιμία,…
Καθώς όλοι οι λαοί και οι πολιτισμοί έρχονται σε επαφή, εχθρική ή φιλική, μεταξύ τους, προκύπτουν ως αποτέλεσμα οι γλωσσικές ανταλλαγές, σημάδια των οποίων βρίσκονται κυρίως στο λεξιλόγιο. Οι γλώσσες…