Το παιδί ως ασυνείδητος δημιουργός μέσα από το παιδικό παιχνίδι έχει μία πρόγευση του παραδείσου. Ο ενήλικας έχει τη μνήμη αυτού του βιώματος και αναζητάει ακούραστα να την ξαναζήσει. Δικαίως ο Επίκουρος διακηρύττει ότι: σκοπός της ζωής είναι η ευδαιμονία. Τα συστήματα αναφοράς μας είναι δύο. Η κοινωνία και το άτομο ως ύπαρξη ή ως «πεδίο δυνατοτήτων» όπως αναφέρει ο Μ. Κούντερα.
Το αυταρχικό πολιτικό σύστημα σήμερα, μέσω των θεσμών του κοινωνικού ελέγχου, και των κυρίαρχων κανονιστικών κοινωνικών προτύπων των κοινωνικών στερεοτύπων ελέγχει τη συμπεριφορά μας, χειραγωγεί και πλάθει τις ανάγκες μας. Οι ανάγκες μας πολλαπλασιάζονται και σχετίζονται συνήθως με την απόκτηση υλικών πραγμάτων. Η εξάρτησή μας από αυτά μεγαλώνει και προκαλεί οδύνη όταν νιώθουμε ότι δεν δυνάμεθα να τα αποκτήσουμε.
Ελέγχει την ενέργειά μας για δικούς του σκοπούς (τα κίνητρά του επ’ ουδενί δεν έχουν ανθρωπιστικό χαρακτήρα). Χρησιμοποιεί ως δέλεαρ τις υλικές «ανταμοιβές» την αφθονία των καταναλωτικών προϊόντων, τον φετιχισμό του εμπορεύματος. Αν πάψουμε να είμεθα εξαρτημένοι από τις «ανταμοιβές» του, ως πιστοί και ερωτύλοι καταναλωτές, καταρρέει ο έλεγχος που ασκεί και ταυτόχρονα δυνάμεθα να χρησιμοποιήσουμε την ενέργειά μας για δικούς μας σκοπούς.
Έχουμε επίγνωση της δύναμής του; Έχουμε επίγνωση της δύναμής μας;
Σύμφωνα με τους φιλοσόφους Αρθουρ Καισλερ και Κεν Γουίλμπερ, ο άνθρωπος είναι ένα ολόνιο εντός μιας ολαρχίας ενός συστήματος και ενέχει τις εξής δυνατότητες. Η να κινηθεί οριζόντια (παρέμβαση, ανταλλαγή, επικοινωνία) ή να κινηθεί προς τα πάνω (υπέρβαση των ορίων του) ή να κινηθεί προς τα κάτω (στασιμότητα, κατάρρευση, αποσύνθεση). Η αισιόδοξη άποψη αφορά την δυνατότητα υπέρβασης των ορίων του και διεύρυνσης της συνειδητότητάς του ως εγγενής ψυχολογική τάση. Για να επιτευχθεί η κίνηση της υπέρβασης οφείλει οι επιλογές του να είναι συνειδητές.
Το άτομο λοιπόν σύμφωνα με την φιλοσοφική άποψη της σχολής της «Υπερβατικής συνειδητότητας», δύναται να αφυπνιστεί να διευρύνει τη συνειδητότητά του και να υπερβεί τα όριά του. Η άποψη αυτή υποστηρίχτηκε από την Ψυχολογία της ροής, καθώς κατόπιν επισταμένων ερευνών (Μιχάι Τσικζεντμιχάι) διαπιστώθηκε, ότι καθίσταται εφικτή η υπέρβαση των ορίων μας κάτω από κάποιες προϋποθέσεις.
Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι γιατί να επιδιώξουμε την υπέρβαση των ορίων μας; Ποιος είναι ο λόγος;
Ο άνθρωπος χαρακτηρίστηκε από τους αρχαίους φιλοσόφους ως ένας ακούραστος αναζητητής της ευδαιμονίας. Και η ευδαιμονία με την αρχαία νοηματοδότησή της επιτυγχάνεται μέσα από το «πράττειν». Ως υπέρτατη σύζευξη των Αρετών. Και οι Αρετές καλλιεργούνται μέσω των σχέσεων σε μία κοινότητα και της γνώσης του Εαυτού. Επανέρχομαι λοιπόν στο ερώτημα. Γιατί η αναζήτηση της υπέρβασης του εαυτού; Το ζητούμενο είναι η ευδαιμονία.
Η φιλοσοφία της Ροής και προυποθέσεις
Βασική προυπόθεση προκειμένου να έχουμε την εμπειρία της Ροής είναι η στοχοθέτηση. Δηλαδή να θέτουμε στην ζωή μας (ανεξάρτητα από την βιολογική μας ηλικία) κάποιους ρεαλιστικούς στόχους .και να υφίσταται κάποια πρόκληση – δυσκολία, στην πραγματοποίησή τους. Οι δυσκολίες και οι προκλήσεις διεγείρουν ιδιότητες θαμμένες στο υποσυνείδητο και καλλιεργούν δεξιότητες πνευματικές και πρακτικές.
Ακούσιες και εκούσιες λειτουργίες
Επίσης ο έλεγχος της προσοχής μας. Να ελέγχουμε την προσοχή μας που είναι ιδιότητα της συνείδησης. Με τον έλεγχο της προσοχής –συγκέντρωση αφοσιωνόμαστε στο αντικείμενο επένδυσης. Ο νους στρέφεται χωρίς να διασπάται (σχεδόν απορροφάται από την διαδικασία) και παραμένει ακίνητος.
Αντίθετα η διάσπαση του Νου, συνοδεύεται συνήθως και από την Εντροπία των συναισθημάτων. Τα σενάρια που διέρχονται καθημερινά από το πεδίο του Νου συνήθως προκαλούν και τα ανάλογα συναισθήματα. Αντίθετα η προσήλωση της Προσοχής και ο έλεγχός της επιτρέπει και ενδυναμώνει τον έλεγχο της σκέψης και κατ επέκταση του συναισθήματος. Πόσο μάλλον όταν το άτομο εισέρχεται σε μία δραστηριότητα με πρόθεση και αφοσίωση ερωτευμένου.
Το αντικείμενο της δραστηριότητας να αντιπροσωπεύει γνήσιες αυθεντικές μου ανάγκες και ουχί να πρόκειται για επίπλαστες και παροδικές που εισδύουν στον Νου ένεκα μόδας.
Είμαστε έτοιμοι να ρισκάρουμε τα όριά μας; Να δράσουμε με επίγνωση ενσυνείδητα; Ενίοτε νομίζουμε ότι τα όριά μας είναι σαφή και παγιωμένα. Πρόκειται για μία ψευδή αντίληψη του εαυτού. Μέσω των δυσκολιών ανακαλύπτουμε την υπέρβαση των ορίων μας ως δυνατότητα. Καθώς επίσης με την αδιάλειπτη άσκηση εκλεπτύνεται η επίγνωση βαθαίνει και αποκτά νέες ποιότητες. Ως επακόλουθο έχουμε την πνευματική και ψυχική μας διεύρυνση.
Να ενεργοποιώ τις ήδη γνώριμες σε μένα πνευματικές και πρακτικές μου δεξιότητες:
Ερευνητικά κέντρα στην Αμερική και στην Ιταλία επιδόθηκαν σε έρευνες και έλαβαν ένα ικανό στατιστικό δείγμα από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, κοινωνικές τάξεις, διαφορετικές ηλικίες, από άτομα με διαφορετική οικονομική επιφάνεια, διάφορα πολιτισμικά πρότυπα, ποικίλα επαγγέλματα. Στην έρευνα συμμετείχαν: καλλιτέχνες, εικαστικοί, χορευτές, αθλητές, επιστήμονες, νοικοκυρές.
ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ – κοινά δεδομένα ανθρώπων που εισέρχονταν σε ροή μέσα από συγκεκριμένες δραστηριότητες
Εισέρχονταν σε ροή αθλητές, καλλιτέχνες, εικαστικοί, χορευτές, ταξιδευτές, επιστήμονες, και όλοι όσοι έθεταν στόχους και ρίσκαραν τα όριά τους μέσω της στοχοθέτησης.
Αυτοί λοιπόν διέθεταν:
1)Έλεγχο της εσωτερικής εμπειρίας και καλύτερη επίδοση στην δραστηριότητα.
2)Διεύρυνση της επίγνωσης και κατ΄ επέκταση ποιοτική αλλαγή των γνωστικών ιδιοτήτων.
3)Την ικανότητα να επηρεάσουν την ψυχική εντροπία και να την μεταμορφώσουν σε κόσμο – τάξη – αρμονία. Η συναισθηματική εντροπία είναι κυρίως ασθένεια της μετανεωτερικής κοινωνίας. Προκαλείται από το στρες που υφίσταται το άτομο από διάφορους παράγοντες. Απαιτήσεις που συνάδουν με τον τρόπο ζωής, την ταχύτητα, τα οικονομικά προβλήματα, τα φυλετικά, τον ρατσισμό κάθε είδους, την ανεργία, την τέταρτη τεχνολογική επανάσταση. Η ψυχική εντροπία επηρεάζει την συμπεριφορά μας και ανατρέπει την ομοιόσταση του οργανισμού. Προκαλεί διάχυση, ταραχή, σύνδρομα και κατάθλιψη. Συρρικνώνεται στο άτομο η ικανότητα να παράγει νόημα και να απολαμβάνει. Νιώθει συχνά ένας κατακερματισμένος εαυτός χωρίς καμία δυνατότητα συνοχής και συγκρότησης. Αποδυναμώνεται και αλλοτριώνεται από τον περίγυρο αλλά και από τον εαυτό του. Χειραγωγείται γίνεται ευάλωτο και αποσύρεται από τα εγκόσμια, ιδιωτεύει.
Επιπτώσεις από την είσοδο στη ροή
——————————————————–
Πυροδοτείται η χαρά και η βαθιά απόλαυση.
Διαστέλλεται ο χρόνος ή και καταρρέει η αίσθηση της χρονικότητας.
Συγχωνεύεται η ύπαρξη με το περιβάλλον και έχουμε την αίσθηση της ενότητας με ότι μας περιέχει και μας περιβάλλει (εμπειρία της έκστασης).
Καλλιεργούνται αισθήματα δύναμης και εσωτερικής ενότητας
Καθώς αισθήματα ευφορίας και ευδαιμονίας.
Οι εμπειρίες ροής ή βέλτιστες εμπειρίες (Μ. Τσικζεντμιχαι) χαρακτηρίστηκαν και ως Υπερβατικές εμπειρίες (Κ. Γουίλμπερ) Κορυφαίες εμπειρίες – εμπειρίες Αυτοπραγμάτωσης (Μάσλοου) μη συνηθισμένες καταστάσεις συνείδησης (Α. Χάξλει) εμπειρίες εξατομίκευσης (Κ. Γιούγκ) .
Χαρίκλεια Βασιλείου
Βιογραφικό
Η Χαρίκλεια Βασιλείου σπούδασε Φιλοσοφία με κατεύθυνση Ψυχανάλυση και Τέχνη στην Φλωρεντία και με διάθεση “εξερεύνησης”ασχολήθηκε με την Ανατολίτικη φιλοσοφία .Κατανόησε ότι η φιλοσοφία αυτή είναι βιοσοφία χωρίς να υποβαθμίζεται το επιστημονικό της και θεωρητικό της υπόβαθρο.Δίδαξε στην ιδιωτική εκπαίδευση και διοργάνωσε ομάδες αυτογνωσίας για την αντιμετώπιση του άγχους και του στρες΄Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές ”Το έαρ των λόγων” University Studio Press 2010, “Ostria”Podium 2000. Μελοποιήθηκαν οι ποιητικές συλλογές ”Όναρ” και “Τα τραγούδια της Βεατρίκης”.Συμμετείχε σε ανθολόγια ποίησης ΄’Συν ποιείν”2013. Το δοκίμιο “Yoga” C publish City 2014, μία φιλοσοφική μελέτη της Ανατολίτικης βιοσοφίας με ασκήσεις και πρακτικές αυτογνωσίας. Δημοσίευσε άρθρα ψυχαναλυσης στο περιοδικό ΕΝΕΚΕΝ και διηγήματα στον ΠΟΡΦΥΡΑ. Υπό έκδοση ”Ιστορίες καθημερινής πλάνης” διηγήματα.
