—————————————————————————————
Ο άνθρωπος διαθέτει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων το οποίο ποικίλει ανάλογα με τις ψυχικές του άμυνες, τον χαρακτήρα του και την ταύτισή του με τις σκέψεις. Υφίστανται ολόκληρα μοτίβα σκέψεων τα οποία οδηγούν κάθε φορά σε παγιωμένα μοτίβα συναισθημάτων. Αρνητικές σκέψεις προκαλούν και παράγουν αρνητικά συναισθήματα. Αντίθετα θετικές σκέψεις προκαλούν θετικά συναισθήματα.
Δύο κύρια συναισθήματα είναι ο φόβος του θανάτου και συμμετρικά αντίθετο ο έρωτας για τη ζωή. Συνήθως τα συναισθήματα τα αντιλαμβανόμαστε ως πολικά –αντίθετα με πολλές αποχρώσεις και διακυμάνσεις. Φανταστείτε τα βασικά χρώματα σε μία παλέτα και τα παράγωγά τους ή συμπληρωματικά. Ως εκ τούτου χαρακτηρίζονται από κάποιες ιδιότητες όπως ένταση, διάρκεια και ταχύτητα.
Τα συναισθήματα, τα αρνητικά συναισθήματα χαρακτηρίζονται από υψηλές ταχύτητες. Το μίσος, ο φθόνος, η ζήλεια, ο πόνος, η πίκρα, η αγωνία, η οργή, ο θυμός, ο φόβος είναι μερικά από αυτά που δεν δυνάμεθα να ελέγξουμε. Μας κυριαρχούν, μας γδέρνουν, μας αφοπλίζουν, μας αποδυναμώνουν, όπως η καταιγίδα. Ωστόσο και αυτά έχουν τις διακυμάνσεις τους. Είναι οι ρωγμές μας, η αδυναμία μας .Δυνάμεθα να την μεταστοιχειώσουμε σε δύναμη!
Φανταστείτε λοιπόν μία ημιτονοειδή καμπύλη που ανεβαίνει φτάνει σε μία κορύφωση και κατεβαίνει στο κατώτατο σημείο της. Ή ένα εκκρεμές το οποίο ταλαντώνεται ανάμεσα σε δύο πόλους. Ή ακόμη την συναισθηματική εντροπία. Στον μηχανικό άνθρωπο η διακύμανση, η ταλάντωση, η εντροπία, ο μετασχηματισμός των συναισθημάτων μας, καθορίζονται από τον βαθμό ταύτισής μας με τις σκέψεις μας.
Η ταύτισή μας λοιπόν με τις σκέψεις μας προκαλεί κάθε στιγμή τις αποχρώσεις στον καμβά των συναισθημάτων. Αλλά ποιος ταυτίζεται, ποιος είναι αυτός που παράγει τη σκεπτοδιαδικασία; Ποιος είναι αυτός που κρατεί τον χρωστήρα των συναισθημάτων μας; Μήπως πρόκειται για κάποιο Εγώ;Τι είναι το ΕΓΩ; Πόσα είναι αυτά τα Εγώ; Συναρτώνται με τους ρόλους που διαδραματίζει ο άνθρωπος στη καθημερινότητα του; Οι ρόλοι είναι πολλοί στο μεγάλο θέατρο της ζωής. Κάθε Εγώ προκύπτει με τις διαφορετικές άμυνές του από κάποιο ρόλο. Ο ρόλος είναι αυτός που ρυθμίζει τις ψυχικές άμυνες. Φανταστείτε τον ρόλο σαν την ενδυμασία η οποία μας επιτρέπει να κινηθούμε μέσα σε κάποια όρια δυνατοτήτων. Η επίσημη η ανεπίσημη το μαγιό η γύμνια στην παραλία γυμνιστών. Καθώς στη μεταμοντέρνα κοινωνία οι ρόλοι είναι πολύπλοκοι, σύνθετοι, εξειδικευμένοι και αλλάζουν στη διάρκεια της μέρας.
Δυνάμεθα να παρομοιάσουμε τους ρόλους μας με τις ενδυμασίες μας. Όπου κάθε ενδυμασία καθορίζει την κίνηση του σώματος, το βάδισμά μας, τη στάση μας τη χειρονομία, τη λεκτική και εξωλεκτική έκφραση. Ενδυμασία και υπόδημα για σπορ, στην εργασία, στο σπίτι, στις διακοπές, στη θάλασσα, εκτός του γυμνισμού στην παραλία όπου δεν υφίστανται ρόλοι. Γιατί χαλαρώνουμε στην καλοκαιρινή αύρα της θάλασσας γυμνοί;
Φαντάζεστε λοιπόν όλα αυτά τα Εγώ και τη συνύπαρξή τους; Τσακώνονται σαν κακοί γείτονες ή συμβιώνουν αρμονικά; Αν προσθέσουμε τους κοινωνικούς προγραμματισμούς, τις επιδράσεις της κυρίαρχης ηθικής, το προσωπικό μας αρχείο που έχει αθροιστεί στο προσωπικό ασυνείδητο, το συλλογικό ασυνείδητο, τη σκιά μας κλπ. Ποιο είναι το πολυσχιδές υποκείμενο που συνθέτει; Πόσο κατακερματισμό; Πόση παραφωνία και φάλτσα στην ορχήστρα; Πόσο οδύνη;
Το κατακερματισμένο υποκείμενο δεν έχει κέντρο, κεντρικότητα, λιμάνι επιστροφής. Τόσα Εγώ φαντάζεστε πόσες συγκρούσεις και αυτοματισμοί, μηχανική επανάληψη των συγκρούσεων; Η επανάληψη των ρόλων, προκαλεί την μηχανική επανάληψη των σκέψεων και κατ επέκταση την μηχανική επανάληψη των συναισθημάτων. Η επανάληψη είναι ένας πέπλος βαρύς που πέφτει πάνω στη συνείδηση και την σκεπάζει.
Εδώ έχουμε ένα φαύλο κύκλο. Η μηχανική επανάληψη των ρόλων μας οδηγεί κατευθείαν σε ένα λιμάνι προστασίας, μια αγκαλιά, τη θαλπωρή, στην αναζήτηση της ασφάλειας. Επιτακτική ανάγκη διότι μειώνει το στρες και το άγχος. Μορφή αντίδρασης. Η αναζήτηση της ασφάλειας είναι φυσιολογική σε όλα τα όντα αρκεί να είναι συνειδητή. Η μηχανικότητα και ο αυτοματισμός μας στερούν την ελευθερία. Είμαστε δεσμώτες κάποιων όρων και κανόνων συνύπαρξης. Δεσμώτες των κοινωνικών μας ρόλων.
Πως θα γλυτώσουμε απ την πολυσχιδία μας που προκαλεί οδύνη; Είναι εφικτή κάποια λύση; Δεσμώτες αυτοματισμών και παγιωμένων μοτίβων συμπεριφοράς. Δεσμώτες προσωπείων.
Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε σε ένα κέντρο μία κεντρικότητα. Τον Παρατηρητή. Μία καλή τεχνική είναι η εξής. Τη στιγμή που αναδύεται ένα συναίσθημα το παρατηρούμε. Δεν ταυτίζομαι. Δεν εμπλέκομαι .Παραμένω αποσπασμένος, απαθής, αποστασιοποιημένος. Δεν αναλύω δεν κρίνω. Είτε πρόκειται για χαρά είτε για πόνο. Τι επιτυγχάνω με αυτή την τεχνική; Πρωτίστως ενδυναμώνω τον Παρατηρητή που μου είναι χρήσιμος στις δύσκολες στιγμές. Γίνομαι συνειδητός. Συνειδητοποιώ το ποιος είμαι στο εδώ και τώρα. Σε μία πρώτη φάση Παρατηρώ, αναγνωρίζω και αποδέχομαι. Αποδέχομαι τη σκιά μου δεν την απωθώ διότι θα επανέλθει δριμύτερη και πιεστική. Αποδοχή λοιπόν των αιχμών μου. Σε δεύτερη φάση προσπαθώ να κατανοήσω τι κρύβεται πίσω από τους πέπλους των αρνητικών μου σκέψεων. Ποιο Εγώ; Ποια εγώ θα πρέπει να χαλιναγωγήσω. Ποιά προγράμματα να αλλάξω στον σκληρό δίσκο μου; Να κατανοήσω εμένα και τους καθρέφτες μου. Έτσι καλλιεργώ την κεντρικότητά μου, τον πυρήνα μου, ανακαλύπτω την ελευθερία έξω από τους ρόλους και την ταύτιση με αυτούς. Γίνομαι συνειδητός. Προσπαθήστε δεν θα χάσετε!
Χαρίκλεια Βασιλείου
Οι Σκεπτικοί ισχυρίζονταν ό,τι από τη στιγμή που διατυπώνουμε μία κρίση αρχίζει η εμπλοκή στον χώρο των συναισθημάτων και η έξοδος από το πεδίο της ευδαιμονίας.
