Νέο βιβλίο από τον Φώτη Δούσο – πριν από λίγα χρόνια είχαμε διαβάσει τη «Λίστα του Λεπορέλο», όπου ένας δολοφόνος σκότωνε εκδότες. Εδώ αλλάζουμε καλλιτεχνικό χώρο (φεύγουμε από το βιβλίο, πάμε στο θέατρο) και αλλάζουμε και είδος. Δεν είναι αστυνομικό, πιο πολύ ανήκει στο θρίλερ με κάποιες δόσεις σουρεαλισμού, οι οποίες έχουν συμβολικό χαρακτήρα.
Ο ήρωάς μας, ο Άρης Τόσκας, σημαδεμένος στο μάγουλο με μια μεγάλη ουλή, θέλει διακαώς να γίνει ηθοποιός. Πιστεύει πως το έχει σχεδόν καταφέρει, όταν τον διαλέγουν για να παίξει στον «Οθέλλο». Το πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει να φοράει μάσκα, μια ογκώδη και δύσχρηστη μάσκα από την οποία μετά βίας βλέπει και αναπνέει. Σε μια στιγμή απελπισίας αποφασίζει να κάνει κάτι ακραίο: να κολλήσει τη μάσκα στο κεφάλι του. Μόνο που οι μέρες περνούν και η μάσκα δεν ξεκολλάει. Θα πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν, τουλάχιστον μέχρι την πρεμιέρα…
Ο Φώτης Δούσος, ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στο θέατρο, μας βάζει στα άδυτα του θεατρικού κόσμου και μας παρουσιάζει βήμα βήμα το ανέβασμα μιας παράστασης. Θα σκεφτεί κανείς αν αυτό έχει ενδιαφέρον για τον μέσο αναγνώστη, αλλά η απάντηση είναι ότι ναι, έχει, γιατί μέσω του θεάτρου ο Δούσος αναλύει τη δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων στο πλαίσιο της τέχνης και την προσωπική αναμέτρηση του ατόμου με τα όριά του.
Το όριο είναι μια λέξη-κλειδί όταν μιλάμε για την «Τέλεση», γιατί όλοι οι ήρωες-ηθοποιοί και ειδικά ο πρωταγωνιστής φτάνουν διαρκώς στο τέρμα των αντοχών τους – ενίοτε δε το ξεπερνούν κιόλας, όπως αποδεικνύεται και από το περιστατικό με τη μάσκα. Έχει ενδιαφέρον λοιπόν ότι αυτή η καλλιτεχνική εμμονή για την τελειότητα οδηγεί σε ακρότητες, οι οποίες σε ένα άλλο περιβάλλον θα φαίνονταν παράδοξες. (Για να κάνουμε έναν κινηματογραφικό παραλληλισμό, κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο Whiplash, στον χώρο της μουσικής σε αυτήν την περίπτωση). Σε δεύτερο επίπεδο λοιπόν ο Δούσος εξερευνά τη σχέση καλλιτέχνη και καλλιτεχνικής απόδοσης παίζοντας με τις έννοιες του προσωπικού στοιχήματος, της επιτυχίας και της αποτυχίας.
Σε πρώτο επίπεδο φυσικά έχουμε τον συμβολισμό της μάσκας. Μιας μάσκας που σε αρκετά σημεία του βιβλίου φαίνεται να έχει υπερφυσικές ιδιότητες. Η μάσκα που φοράει ο Άρης –την οποία φορά συνεχώς, ακόμα και έξω από το θέατρο, εφόσον είναι κολλημένη στο κεφάλι του– τον βοηθά να βρει τον ρόλο του, να γίνει καλύτερος ηθοποιός, να πραγματοποιήσει το όνειρό του. Θα ήταν ο ίδιος ηθοποιός αν δεν είχε αναγκαστεί να φορά τη μάσκα συνεχώς; Χρειαζόταν όντως τη μάσκα για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο ή πρόκειται για ψευδαίσθηση; Κατά προέκταση, τι ρόλο παίζουν οι μάσκες στη ζωή μας; Τις χρειαζόμαστε για να κρύψουμε τις ανασφάλειές μας και να βελτιωθούμε σε κάποιους τομείς; Ο Άρης επηρεάζεται, αλλάζει, όχι σε υπερβολικό βαθμό, αλλά έχουν ενδιαφέρον οι συνεχείς συναισθηματικές μετατοπίσεις.
Η «Τέλεση» δεν έχει ραγδαίες εξελίξεις ή καταιγιστική δράση, η δράση είναι κυρίως εσωτερική. Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο έχει την αίσθηση ότι βαδίζει σε ένα τεντωμένο σκοινί, ακριβώς επειδή οι ήρωες βρίσκονται διαρκώς σε μια μεταιχμειακή κατάσταση. Πέρα από την ιντριγκαδόρικη υπόθεση και τον ταχύ αφηγηματικό ρυθμό –πράγματα που κάνουν το βιβλίο να διαβάζεται με ενδιαφέρον– η «Τέλεση» γεννά ερωτηματικά, σκέψεις, προβληματισμούς και αφήνει τελικά τον αναγνώστη μετέωρο, στο σύννεφο των συλλογισμών του, με ένα φινάλε που απογειώνει την ιστορία και αφήνει μεγάλο περιθώριο για ερμηνείες.
