[Jim Mele, Liesel Mueller, Dannie Abse, Lewis Carroll, Williams Carlos Williams]
Οι πρώτοι αριθμοί, εκτός των άλλων εφαρμογών τους, προσφέρουν επίσης αυτό που αποκαλείται ‘πολιτιστικές συνδέσεις’ (cultural connections). Αυτές οι πολιτιστικές συνδέσεις εκδηλώνονται στην Ποίηση με διάφορους τρόπους. Η έννοια της πρωταρχικότητας, που προέρχεται από τους πρώτους αριθμούς, χρησιμοποιείται σε ποιήματα ως μεταφορά για τα μυστήρια της ζωής και της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Παράδειγμα αυτού του φαινομένου βρίσκεται στο “Prime Numbers” από τον Jim Mele.
Jim Mele / Prime Numbers
| Prime numbers, | Πρώτοι αριθμοί, |
| I remember them | τους θυμάμαι |
| like drinks | όπως τα ποτά |
| following complicated folk laws. | ακολουθώντας περίπλοκους λαϊκούς νόμους. |
| Out in California | Έξω στην Καλιφόρνια |
| a friend visits a pebble | ένας φίλος επισκέπτεται μια παραλία |
| beach, indivisible | με βότσαλα, αδιαίρετη |
| in this uncertain life. | σε αυτή την αβέβαιη ζωή. |
Το βάθος της πολιτιστικής σύνδεσης μεταξύ των πρώτων και της Ποίησης γίνεται πιο εμφανές όταν εξετάζουμε τη συμπερίληψη συγκεκριμένων πρώτων αριθμών στα ποιήματα. Η συγγένεια μεταξύ αριθμών και λέξεων έχει τις ρίζες της στην εφεύρεση της αλφαβητικής γραφής, όταν οι αριθμοί συμβολίζονταν με γράμματα του αλφαβήτου -στα ελληνικά για παράδειγμα α=1, β=2, κτλ. Στην αρχαία Ποίηση, ειδικά στον τομέα της μαγείας, του μυστικισμού και της μαντείας, κάθε λέξη απέκτησε την τιμή αριθμού του αθροίσματος των γραμμάτων της και κάθε αριθμός πέτυχε τις συμβολικές τιμές μιας ή περισσοτέρων λέξεων στην ορθογραφία των οποίων εμφανίστηκε (Αριθμολογία).
Οι αριθμοί 3 και 7 ήταν κορυφαίοι μεταξύ των μυστικών αριθμών σε όλες τις εποχές και μεταξύ όλων των ανθρώπων. Αυτό, διότι οι 3 και 7 είναι από τους αρχικούς πρώτους αριθμούς -περιττοί, δεν παραγοντοποιούνται, κατέχουν διάφορες ιδιότυπες ιδιότητες. Με άλλα λόγια, οι 3 και 7 απέκτησαν μια ιδιαίτερη σημασία ακριβώς λόγω της πρωταρχικότητας/ πρωτοτυπίας τους. Υπόλοιπα τέτοιας σημασίας, σε συνδυασμό με στρώματα πολιτιστικής, κοινωνιολογικής και ιστορικής σημασίας, επιτρέπουν στους πρώτους αριθμούς να προκαλέσουν ισχυρές εικόνες και συναισθήματα, τόσο προσωπικά όσο και συλλογικά. Τα ποιήματα με τον πρώτο αριθμό 7 αποτελούν παράδειγμα αυτού του αποτελέσματος. Κυρίως, ο 7 εμφανίζεται σε βασικά θρησκευτικά κείμενα, όπως στο κείμενο της Γένεσης, καθώς και στην Καινή Διαθήκη, το Κοράνι και άλλα. Ο 7 εμφανίζεται επίσης στο Έπος του Gilgamesh -γύρω στο 2.000 π.Χ.
Τα σύγχρονα ποιήματα “Reasons for Numbers” του Liesel Mueller και “How I Won the Raffle” του Dannie Abse, αντικατοπτρίζουν τα στρώματα της ιστορίας και του μυστηρίου που ο αριθμός 7 μετέφερε στο παρόν -και τα δύο παρατίθενται παρακάτω:
Liesel Mueller / 7, από το Reasons for Numbers
| Because luck | Γιατί η τύχη |
| is always odd | είναι πάντα παράξενη |
| and the division | και η διαίρεση |
| of history | της ιστορίας |
| into lean and fat | σε ισχνά και παχιά |
| years | χρόνια |
| mysterious. | μυστηριώδης. |
Dannie Abse / από το How I Won the Raffle
| I chose 7 because those ten men used to dance | Διάλεξα το 7 γιατί αυτοί οι δέκα άντρες συνήθιζαν να χορεύουν |
| around the new grave seven times. | γύρω από τον νέο τάφο επτά φορές. |
| Also because of the pyramids of Egypt; | Επίσης λόγω των πυραμίδων της Αιγύπτου |
| the hanging gardens of Babylon; | τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας |
| Diana’s Temple at Ephesus; | τον Ναό της Αρτέμιδας στην Έφεσο |
| the great statue of Zeus at Athens; | το μεγάλο άγαλμα του Δία στην Αθήνα |
| the Mausoleum at Halicarnassus; | το Μαυσωλείο στην Αλικαρνασσό· |
| the Colossus of Rhodes; | τον Κολοσσό της Ρόδου |
| and the lighthouse of Alexandria. | και τον φάρο της Αλεξάνδρειας. |
Το κλασικό ποίημα του Lewis Carroll, “The Hunting of the Snark”, αναφέρει τους πρώτους 3, 7, 17 μαζί με άλλους αριθμούς για ένα διασκεδαστικό μαθηματικό αποτέλεσμα.
Lewis Carroll / από το The Hunting of the Snark
| Taking Three as the subject to reason about— | Λαμβάνοντας το Τρία ως θέμα για να συλλογιστούμε- |
| A convenient number to state— | Ένας βολικός αριθμός για δήλωση— |
| We add Seven, and Ten, and then multiply out | Προσθέτουμε Επτά, και Δέκα, και μετά πολλαπλασιάζουμε |
| By One Thousand diminished by Eight. | Με το Χίλια μειώνοντας κατά Οκτώ. |
| The result we proceed to divide, as you see, | Το αποτέλεσμα προχωράμε να το διαιρέσουμε, όπως βλέπετε, |
| By Nine Hundred and Ninety and Two: | Με το Εννιακόσια Ενενήντα δύο: |
| Then subtract Seventeen, and the answer must be | Στη συνέχεια αφαιρέστε το Δεκαεπτά και η απάντηση πρέπει να είναι |
| Exactly and perfectly true. | Ακριβώς και απόλυτα αληθινή. |
Τι θέλει να πει ο ποιητής; Ας κάνουμε τα μαθηματικά που λέει το ποίημα:
[(3+7+10)x(1000-8) : 992] – 17 = (20×992 : 992) – 17 = 20-17 = 3.
Μια και μιλάμε για το 7 να θυμηθούμε και τον Ελύτη, του οποίου είναι ο χαρακτηριστικός/ διακριτικός αριθμός. Το 7 σημαίνει επενέργεια της ισορροπούσης δυνάμεως (:3) επί της υλικής μορφής (:4) δίνοντας έτσι τον πρώτο τέλειο όρο. Με την ίδια ανάλυση σημαίνει ένωση ουρανού και γης, ένωση άντρα και γυναίκας (Ανδρόγυνος, Ερμαφρόδιτος) δίνοντας έτσι το επαρκές και ολοκληρωμένο άτομο, ένωση θηλυκών και αρσενικών αριθμών, ένωση Θεού (τριαδικός) και ανθρώπου (τετραδικός). Ακόμα, σχετίζεται με την Ψυχή του Κόσμου και τη Σελήνη. Τέλος, από το σέβω-σέβομαι, η επτάδα ονομάζεται σεπτή, αγία, Θεία, αμήτωρ, απάτωρ (γιατί εκπορεύεται κατ’ ευθείαν από τη Μονάδα), παρθένα, γλαυκώπις, αγέλεια, τύχη, φωνή, ηχώ, τριτογένεια, φυλακικός, αιγίς, τελεσφόρος, κρίση. Ταυτίζεται έτσι με την Αθηνά, αλλά έχει και άμεση σχέση με τον εβδομαίο Απόλλωνα.
Τα ποιήματα σπάνια απαιτούν πρώτους αριθμούς για την οπτική τους έλξη. Μια αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι το ποίημα του William Carlos Williams, “The Great Figure”.
Williams Carlos Williams / The Great Figure
| Among the rain | Ανάμεσα στη βροχή |
| and lights | και τα φώτα |
| I saw the figure 5 | είδα το σχήμα 5 |
| in gold | σε χρυσό |
| on a red | σε ένα κόκκινο |
| fire truck | πυροσβεστικό όχημα |
| moving | κινούμενο |
| tense | με υπερένταση |
| unheeded | χωρίς προσοχή |
| to gong clangs | το γκονγκ χτυπάει |
| siren howls | ουρλιάζει η σειρήνα |
| and wheels rumbling | και οι τροχοί να στριγγλίζουν |
| through the dark city. | μέσα από τη σκοτεινή πόλη. |
Το ποίημα του Williams καθιστά σαφή την αισθητική ποιότητα του σχήματος 5 που περιγράφει. Υπάρχει ένας γνωστός πίνακας του Αμερικανού καλλιτέχνη Charles Demuth “I Saw the Figure 5 in Gold” εμπνευσμένος από αυτό.
Τις περισσότερες φορές, οι αριθμοί συμβάλλουν στη δομή ενός ποιήματος. Η μουσικότητα της Ποίησης δεν εξαρτάται μόνο από τις λέξεις όπως θεωρείται σήμερα, αλλά και από τα ποσοτικά δομήσιμα στοιχεία και η παλαιότερη Ποίηση βασίζεται στην καταμέτρηση (Μετρική): μέτρο, μετρικοί πόδες, λέξεις ποιήματος, μήκος στίχου, αριθμός στίχων σε μια στροφή, αριθμός στροφών στο ποίημα και άλλα. Ένα ορισμένο ποσό μαθηματικού υπολογισμού, είτε τυπικό είτε διαισθητικό, εμπλέκεται και στον ελεύθερο στίχο και ορισμένες μη παραδοσιακές ποιητικές δομές και διαδικασίες βασίζονται ρητά στις μαθηματικές ιδιότητες των πρώτων αριθμών.
*
Υπάρχει ένας νεότερος σπουδαστής Μαθηματικών και ποιητής του οποίου παραθέτω ένα γνωστό ποίημα:
Harry Baker / Ένα Ερωτικό Ποίημα για Μοναχικούς Πρώτους Αριθμούς – «59»
Ο 59 ξυπνάει στη λάθος
πλευρά του κρεβατιού.
Συνειδητοποιεί ότι τα μαλλιά του
είναι στη μία πλευρά του κεφαλιού του.
Του παίρνει λίγο να καταλάβει
ότι οφείλεται στον τρόπο που κοιμήθηκε.
Βρίσκει μερικά ρούχα και ντύνεται.
Κοιτάζεται στον καθρέφτη
και ελαφρώς εντυπωσιάζεται.
Φαίνεται άγριος
αλλά και επιμελώς ατημέλητος.
Καθώς κοιτάζει έξω από το παράθυρο,
ευλογείται με τη θέα
της 60 από απέναντι.
Η 60 ήταν πανέμορφη.
Με τέλεια κομμένες παρανυχίδες,
φορώντας κάτι κατάλληλο.
Ποτέ αγενές ή κακόγουστο.
Δεν μπορεί να βελτιωθεί, πάντα
στην ώρα της, την κατάλληλη στιγμή
αλλά της άρεσε να το παίζει άνετη.
Ο 59 ήθελε να της πει
ότι ήξερε το αγαπημένο της λουλούδι
ή την σκεφτόταν κάθε δευτερόλεπτο,
κάθε λεπτό, κάθε ώρα.
Αλλά ήξερε ότι δεν θα γινόταν τίποτα,
ποτέ δεν θα είχε το κορίτσι.
Επειδή, αν και ζούσε απέναντι,
ήταν από διαφορετικούς κόσμους.
Ενώ ο 59 θαύμαζε την τέλεια
στρογγυλή φιγούρα της 60,
η 60 πίστευε ότι ο 59 ήταν περιττός.
Μία από τις αγαπημένες του ταινίες
ήταν τα «101 σκυλιά της Δαλματίας».
Αυτή προτιμούσε το δεύτερο μέρος.
Εξιδανίκευε την ιδέα
ότι ήταν κακότυχοι εραστές.
Μπορούσαν να ξεπεράσουν τα προβλήματα
επειδή είχαν ο ένας τον άλλον.
Ενώ αυτή είχε τις αυστηρές ιδέες
που της επέβαλλε η μητέρα της.
Πώς όσοι είναι από άλλη τάξη
δεν είναι ίσοι.
Αν και τότε ένιωθε χαζός και ηλίθιος
που ήθελε να αγαπήσει κάποια
που την ελέγχει η χαζή μαμά της.
Θα μπορούσε να παρηγορηθεί
από την απλή άθροιση.
Αφαιρέστε το 59 από το 60,
και θα σας μείνει μόνο ένα.
Κι έτσι μετά από δύο μήνες κλαψουρίσματος,
μετά από 61 μέρες, βρήκε την 61.
Είχε χάσει τα κλειδιά του
και οι γονείς του έλειπαν.
Έτσι μια μέρα μετά το σχολείο
πήγε σε ένα σπίτι.
Παρατηρώντας τους ξεχαρβαλωμένους
αριθμούς στην πόρτα,
Αναρωτήθηκε γιατί δεν συστήθηκε ποτέ,
Καθώς τον έβαλε μέσα,
του έπεσαν τα σαγόνια.
Η 61 ήταν σαν την 60, αλλά λίγο παραπάνω.
Είχε πιο ωραία μάτια,
και ένα προσιτό χαμόγελο,
Και σαν κι αυτόν, άγρια με ανέμελο στιλ,
Σαν κι αυτόν,
όλα ήταν σε σωρούς χωρίς τάξη,
Σαν κι αυτόν, δεν πείραζε τη μητέρα της
αν οι φίλοι έμεναν λιγάκι.
Επειδή ήταν σαν κι αυτόν, και του άρεσε.
Σκέφτηκε ότι θα της άρεσε
που ήταν σαν κι αυτόν,
Και ήταν διαφορετικά αυτή τη φορά.
Αυτή η κοπέλα ήταν τρομερή.
Έτσι μάζεψε το κουράγιο του
και της ζήτησε τον αριθμό της.
Είπε, «Είμαι η 61».
Χαμογέλασε, είπε, «Είμαι ο 59».
Σήμερα τα πέρασα πολύ ωραία,
Έτσι, αν θέλεις αύριο έλα στο δικό μου;
Είπε, «Φυσικά».
Της άρεσε να μιλά σε κάποιον
ιδιόμορφο σαν κι αυτήν.
Συμφώνησε στο ανεπίσημο πρώτο ραντεβού.
Στο τέλος ήταν έτοιμος
μόνο ένα λεπτό νωρίτερα.
Αλλά δεν πείραζε
γιατί έφτασε ένα λεπτό αργότερα.
Κι από εκείνη τη στιγμή
φλυαρούσαν ασταμάτητα,
Πώς τους άρεσε το «X-Factor»,
πώς είχαν δύο παράγοντες,
Πώς αυτό δεν είχε σημασία,
η ιδιαιτερότητα τους έκανε καλύτερους,
Ως το τέλος της βραδιάς ήξεραν
ότι ήταν γραφτό να είναι μαζί.
Και μια μέρα που αυτή μιλούσε
για την ψηλομύτα 60,
παρατήρησε ότι ο 59 φαινόταν
κάπως ανειλικρινής.
Κοκκίνισε, της είπε για την καψούρα του:
«Ό,τι καλύτερο δεν συνέβη ποτέ
γιατί οδήγησε σε μας».
Βλέπετε, η 61 ήταν έξυπνη, δε ζήλευε.
Τον κοίταξε στα μάτια
και του είπε τρυφερά,
«Είσαι ο 59, είμαι η 61, μαζί συνδυασμένοι
γινόμαστε διπλοί απ’ ό,τι είναι η 60».
Σε αυτό το σημείο,
ο 59 είχε δάκρυα στα μάτια του,
Χαιρόταν που είχε αυτό
το μοναδικό κορίτσι στη ζωή του.
Της είπε ότι ο ορισμός του πρώτου
ήταν ότι η καρδιά του χωριζόταν
μόνο με έναν και τον εαυτό του,
Και αυτή ήταν η μία που ήθελε
να δώσει την καρδιά του,
Αυτή είπε ότι ένιωθε το ίδιο.
Τώρα ήξερε ότι οι ταινίες
ήταν κατά το ήμισυ αληθινές.
Επειδή δεν ήταν αληθινή αγάπη,
ήταν απλώς ένα δείγμα,
Όσον αφορά την αληθινή αγάπη,
η δική τους ήταν ένα πρώτο παράδειγμα
Σημείωση: οι 59 και 61 είναι πρώτοι αριθμοί, ενώ το 60 σύνθετος.
