Χρησιμοποιώ τον όρο νομοτέλεια γιατί τα πάντα σε αυτό το βιβλίο είναι καμωμένα με μια νευροχειρουργική ακρίβεια. Η ιστορία ξεκινά με έναν πολιτικό μηχανικό τον Νίκο που όταν δει μια θεατρική παράσταση, Η μάσκα και το πρόσωπο του Λουίτζι Κιαρέλι, θα αποφασίσει να δοκιμάσει πολλές μάσκες συμπεριφοράς, σκέψης και δράσης ώστε να βρει την καταλληλότερη που να αντιπροσωπεύει την πραγματική του ύπαρξη. Κάπου εδώ αρχίζει η προσωπική του μπωντλαιρική περιδιάβαση εντός και εκτός γιατί από την συγκεκριμένη παράσταση και μετά αντιλαμβάνεται ότι όλη η μέχρι τώρα ζωή του είναι μια φενάκη, ένα απατηλό όνειρο κίβδηλης πρόσληψής του.
Τα πράγματα περιπλέκονται όταν εμπλακεί ως κληρονόμος σε μια διαθήκη που εκεί πρέπει να εξιχνιάσει καλά κρυμμένα μυστικά. Αυτά αφορούν τόσο την ιστορική μοίρα ενός τόπου όπου ματωμένες μέρες και μνήμες του 40 επανέρχονται σαν βρικόλακες εμπρός του όσο και την αναμέτρηση με τον ίδιο τον εαυτό του. Αρχικά, δεν θα φανεί τόσο δυνατός να αντέξει τα νέα δεδομένα, θα αρχίζει να αυτοδιαλύεται. Θα αντιληφθεί ότι θα ερωτευτεί παράφορα μια κοπέλα που θα γνωρίσει στον νέο τόπο, την γοητευτική και έξυπνη Ζωή, αλλά και οι δυο εμπλέκονται σε ένα απρόσμενο παιχνίδι καταστάσεων που κανείς δεν ξέρει αν θα ξεφύγουν τελικά ή αν θα παραμείνουν μαζί.
Τα φαντάσματα και οι σκιές του παρελθόντος τους κυνηγάνε. Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τη νύχτα και το σκοτάδι, αργά ή γρήγορα όλοι παραδινόμαστε στα ερεβώδη πλοκάμια τους. Το παρελθόν ορισμένες φορές γίνεται τραγικό είτε εξαιτίας του ότι δεν έχει ουσιαστικά βιωθεί είτε γιατί άλλοι το προκαθορίζουν ή επικαθορίζουν και όλα έρχονται στην επιφάνεια συμπαρασύροντάς σε ανεπιστρεπτί στην χειμαρρώδη ροή τους στην αβυσσαλέα επήρειά τους.
Ο Νίκος ύστερα από απειράριθμες εσωτερικές κατακρημνίσεις, βυθομετρήσεις και πειραματισμούς, θα βρει τελικά την μάσκα-προσωπείο που ισοδυναμεί με το πραγματικό του πρόσωπο; Ο Πιραντέλλο έλεγε ότι στην σύγχρονη εποχή υπάρχουν πολλά προσωπεία λίγα πρόσωπα. Ο Νίκος θα βρει άραγε τον κατάλληλο συνδυασμό ώστε να ανοίξει το θησαυροφυλάκιο της πραγματικής του ύπαρξης; Το επώδυνο στοιχείο είναι ότι όταν ανακαλύπτεις το ποιος πραγματικά είσαι και διεκδικείς την ευτυχία, ίσως, όπως και στην περίπτωση του Νίκου, ανοίγονται ασκοί του Αιόλου, που μπορούν να σε παρασύρουν ολότελα μακριά από αυτή.
Αυτό είναι το πιο βαρύ τίμημα όταν έχεις συνειδητοποιήσει το ποιος πραγματικά είσαι, όταν ξέρεις το τι πρέπει να κάνεις για να κατακτήσεις την ευτυχία, όταν εμπεδώνεις ότι τα συγκεκριμένα πρόσωπα σε κάνουν ευτυχισμένο και ολοκληρωμένο, αλλά την ίδια στιγμή η αποκάλυψη της αλήθειας στην ολότητά της στα παίρνει όλα μακριά και σε αφήνει ημιτελή με την οδύνη του ότι η μάσκα που αντιστοιχούσε πλήρως στην πραγματική σου φύση, ταυτότητα, εικόνα, με το που την εφαρμόζεις στην όψη σου αυτόματα μπορεί να σε οδηγήσει στον πλήρη αφανισμό.
Κατά αυτή την έννοια, ο Νίκος είναι μοιραίο πρόσωπο και ακόμη περισσότερο τραγικό γιατί θυμίζει έντονα καθέναν από μας που μπορεί να έχουμε κατακτήσει τα πάντα μπορεί και τίποτα, η εικόνα μας άραγε ανακλά την μάσκα μας καταδεικνύοντας την πεμπτουσία της ύπαρξής μας; Το βιβλίο έχει θετικούς ήρωες όσο και ζοφερούς που συνιστούν συνάμα πόλους έλξης και άπωσης. Ξεχωρίζει για την αφηγηματική του αριστοτεχνία.
Φυσική αφήγηση, πρωτοπρόσωπη, διάλογος-μίμηση, αληθοφανείς περιγραφές, άριστη γνώση της αναπαριστώμενης ανθρωπογεωγραφίας, εξαιρετική αρχαιογνωσία και ιστορική τεκμηρίωση, καλλιέργεια της συναισθηματικής έντασης, γρήγορη πλοκή, συναρπαστικές ψυχογραφικές εμβαθύνσεις, καταιγιστικές ανατροπές αστυνομικής υφής, εντυπωσιακές επιταχύνσεις, εύστοχες ανάδρομες αφηγήσεις, επιμονή στην λεπτομέρεια ώστε σε κανένα σημείο να μην υπάρχει κανένα λογικό κενό ή άλμα. Ενώ πηγή έμπνευσης του βιβλίου είναι μια θεατρική παράσταση, επιτυγχάνεται η άρση της θεατρικής ψευδαίσθησης δημιουργώντας πολύ ευέλικτα κρουνούς επικοινωνίας με τον αναγνώστη.
Προσφέρεται ένα πλήθος κινηματογραφικών στιγμιότυπων που οπτικοποιούν κάθε λογοτεχνική αναπαράσταση φέρνοντάς την αυτούσια, απαραμόρφωτα και απαραχάρακτα στο εδώ και τώρα του αναγνώστη. Παρατίθεται ειδολογικά το ημερολόγιο ως πρωτογενής μαρτυρία και αυτοφυής κατάθεση, ώστε να αντλήσει ο αναγνώστης στοιχεία από την αρχετυπική δεξαμενή. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από πολλές ξεχωριστές διττότητες, δύο οι συγγραφείς, ολιστική και ενιαία η αφήγηση σαν ένας ορμητικός ποταμός.
Ο ατομικισμός και η υπαρξιακή μόνωση του εγωτισμού στην χοάνη της τσιμεντούπολης με τη συνακόλουθη αστική σύμβαση ως στρεβλωτική μάσκα, η αυθεντικότητα της ζωής στο χωριό. Ο παλαιός κόσμος και η νέα τάξη πραγμάτων με διαφορετικές απαιτήσεις. Η ιστορική μνήμη και η απειλή της λησμονιάς. Οι αόρατοι νεκροί που παρακολουθούν ως αδιάψευστοι κριτές και μια μερίδα ζωντανών που πασχίζουν να κρατήσουν για πάντα στο σκοτάδι την αλήθεια. Η ειλικρίνεια και η απάτη. Η έντονη εσωστρέφεια και η απρόβλεπτη εξωτερίκευση. Η εξακρίβωση του παρελθόντος και η άγνοιά του. Η ανωνυμία συνυπάρχει με τον επώνυμο κίνδυνο. Τα τραγικά γεγονότα του Μελιγαλά και η αμφίδρομη ιδεολογικοποίησή τους στο σύγχρονο διφορούμενο πολιτικό και κοινωνικό τους αντίκτυπο. Η συλλογικότητα και κοινωνική αλληλεγγύη στον αντίποδα της βίας και της απειλής.
Η επιβεβαίωση της αρρενωπότητας στο σεξ της μιας νύχτας, ο αληθινός έρωτας μέσα από το νοιάξιμο για το άλλο μισό. Ο φόβος του κενού, της μοναξιάς, της απειλής που ενέχει ο κλειστός χώρος, η ζεστασιά, η θαλπωρή και η χαρά που συνυπάρχουν στα φόντα της φύσης, της πόλης, των ιστορικών τόπων. Ο προορισμός που συνιστά συνάμα και σημείο εκκίνησης για μια άλλη διαδρομή.
Δρ. Κοσμάς Κοψάρης-κριτικός
