Ο Γιάννης Νικολαΐδης με το παρόν βιβλίο επιχειρεί τη συνένωση του ιστορικού-κοινωνικού-πολιτικού ντοκουμέντου με την λογοτεχνική του υπόσταση. Το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Πετυχαίνει μια πλήρως φυσική αφήγηση, με ιδιαίτερη αληθοφάνεια, που φέρνει κατά πρόσωπο στον αναγνώστη την ιστορία μιας ζωής, όπως ενέχεται σε 118 μικρές ιστορίες ζωής, όλες αληθινές. Είναι η ζωή του Στράτου Σταμουλάκη, όπως την βίωσε στο εύρος των 104 ετών της ζωής του, τη στιγμή που πήρε την απόφαση να την διηγηθεί στον Νικολαΐδη.
Η ιστορία της Πρέβεζας, όσο και η αγάπη του για αυτή την πόλη, είναι πάντα βασικός στόχος και στάση ζωής για τον Νικολαΐδη, ο οποίος, ωστόσο, δραπετεύει ευέλικτα από κάποιες παγίδες. Δεν εγκλωβίζεται στη συναισθηματικότητα που εγείρει μια τέτοια εξιστόρηση από έναν άνθρωπο του παρελθόντoς συνιστώντας έντονη αφορμή αναπόλησης. Οι αναμνήσεις εδώ εναρμονίζουν την λογοτεχνία με την ιστορία, προσδίδοντας μια διασταλτική λειτουργία στο παρελθόν, ιδωμένο από μια διαφορετική, μα άκρως ενδιαφέρουσα, οπτική. Κατά κύριο λόγο, πρόκειται για ένα λογοτεχνικό βιβλίο που αξιοποιεί όσο και σέβεται την ρεαλιστική υφή που το παρήγαγε. Τηρείται η πρωτοπρόσωπη αφήγηση, που δίνει ζωντάνια στο λόγο, ενώ δυνατό σημείο του βιβλίου είναι οι μεστές περιγραφές εμπεριέχοντας πλήθος λαογραφικών και ιστορικών στοιχείων άμεσα συνδεδεμένες με την πόλη της Πρέβεζας, κατά ιστορική περίοδο και χρονική φάση.
Το βιβλίο ξεκινά με την Πρέβεζα στα χρόνια της τουρκοκρατίας, την περίοδο του μεσοπολέμου, αποκτούμε μια βιωματική, εναλλακτική, οπτική για τον Καρυωτάκη, τα προβλήματα που ταλάνιζαν τότε την τοπική κοινωνία, τις ανέμελες στιγμές, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, το τότε εκπαιδευτικό σύστημα, τα στερεότυπα αναφορικά με τους αποκλίνοντες από τον δεσπόζοντα εκείνα τα χρόνια ιδεολογικό κανόνα, τις προσωπικές εμπειρίες του Σταμουλάκη από την γνωριμία του με σημαντικά πρόσωπα της εποχής, τις προπολεμικές του περιπέτειες. Ακολουθούν τα δύσκολα χρόνια του πολέμου για την Πρέβεζα μέσα από την αφήγηση προσωπικών εμπειριών, τα καψόνια των Γερμανών, η απομόνωση, ο Γερμανός στρατηγός, ο καπετάνιος, το γερμανικό μπλόκο στην Κοκκινιά, η σωτηρία των Εβραίων από την Γκεστάπο, μια απροσδόκητη συνάντηση, παροχή σημαντικών στοιχείων σχετικά με την μεταπολεμική υπηρεσία της ανοικοδόμησης και τόσα άλλα.
Αν η αφήγηση του Σταμουλάκη ζωντανεύει την αντικειμενικότητα της τοπικής ιστορίας με εργαλείο μια βιωμένη υποκειμενικότητα, η ευθύγραμμη, μα στιβαρή, λογοτεχνική πένα του Νικολαΐδη κινηματογραφεί με μαεστρία και νομοτελειακά την αφηγούμενη, από πρώτο χέρι, μίμηση, με απόλυτο σεβασμό στις ιδιάζουσες συμβάσεις του εκάστοτε χωροχρόνου. Το αποτέλεσμα ξεχωριστό. Σημαντικό βιβλίο που αξίζει να διαβάσετε.
