Οι μελετητές του Υπερρεαλισμού, αλλά και όσοι ενδιαφέρονται για τη θυελλώδη εκείνη εποχή βρήκαν ακόμη μια πηγή που ρίχνει φως στις εκρηκτικές φιλίες , στα άσπονδα μίση, στα σκάνδαλα και στις εκκεντρικότητες των πρωταγωνιστών της ποιητικής αυτής κίνησης. Πρόκειται για τα 272 γράμματα που έγραψε ο γάλλος ποιητής Πωλ Ελυάρ στη Γκαλά κατά τη διάρκεια είκοσι τεσσάρων ετών, τα οποία συχνά συνοδεύονταν από ποιήματα.
Η πολύτιμη αυτή αλληλογραφία βρέθηκε τυχαία από την κόρη του Ελυάρ και της Γκαλά, τη Σεσίλ, ανάμεσα σε άλλα χαρτιά της μητέρας της που είχε πεθάνει το 1982, σε ηλικία 87 ετών. Όλοι πίστευαν ότι η Γκαλά είχε καταστρέψει τα γράμματα του Ελυάρ, όπως της το είχε ζητήσει ο ποιητής το 1946, έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του, «για να μη μείνουν ίχνη από την ερωτική τους ιστορία». Η Γκαλά, ευτυχώς, δεν τον άκουσε και έτσι μαθαίνουμε ότι ο Λουί Αραγκόν ήταν ένας «κανάγιας με σμόκινγκ» ή ότι ο Ελυάρ δεν άντεχε άλλο «τα παιδιαρίσματα, την ασυνέπεια και την κακοπιστία» του Αντρέ Μπρετόν.
Πέρα όμως από τις πληροφορίες για τα «υπερρεαλιστικά», τα γράμματα του Ελυάρ προς τη Γκαλά είναι έκφραση ενός παράφορου έρωτα. Ο Πωλ Ελυάρ και η Έλενα Ντμίτριεβνα Ντιακόνοβα, πιο γνωστή ως Γκαλά, γνωρίστηκαν το 1912 στο σανατόριο του Καβαντέλ στην Ελβετία, όπου και οι δύο έκαναν αντιφυματική θεραπεία. Ο έρωτας ήρθε κεραυνοβόλος και αμοιβαίος. Παντρεύτηκαν πέντε χρόνια αργότερα και, ως τότε, οι σχέσεις τους ήταν πλατωνικές. Το πρώτο γράμμα έχει ημερομηνία 12\5\1924 και είναι γραμμένο από την Ταϊτή.
Η Γκαλά και ο Πώλ ήταν ήδη επτά χρόνια παντρεμένοι, αλλά είχαν κάνει μια συμφωνία, που θυμίζει εκείνη του Σαρτρ και της Μποβουάρ: Ο καθένας θα άφηνε απόλυτη ελευθερία στον άλλο. Εκείνη που εκμεταλλεύτηκε κυρίως την ελευθερία ήταν η Γκαλά, ερωτεύτηκε τον ζωγράφο Μαξ Ερνστ και έφυγε μαζί του. Ο Ελυάρ αποκαλεί σε γράμμα του τον Ερνστ «Μαξ το γουρούνι» και δηλώνει ότι «δεν πρόκειται να ξαναδώ τον Μαξ ποτέ πια». Το πάθος του όμως για τη Γκαλά είναι τόσο μεγάλο, ώστε τρέφεται και από τους έρωτές της με άλλους: «Να κάνεις αυτό που θέλεις… δεν θέλω να σ’ εμποδίσω. Για την αγάπη σου, για την ηρεμία σου, δεν θα κάνω τίποτα εναντίον του. Αλλά μη με προδώσεις. Δεν θα μπορούσα να ζήσω».
Σε άλλο γράμμα ο ποιητής φτάνει το σημείο να ενθαρρύνει ακόμα και τον ναρκισσισμό της Γκαλά : «Κοιτάξου στον καθρέφτη, θαύμασε τα μάτια σου που αγαπώ, τα στήθη σου που αγαπώ, το φύλο σου που αγαπώ, τα όμορφά σου χέρια. Άκουσε τον εαυτό σου να μιλάει, προσπάθησε να καταλάβεις αυτό που λες, μοναδική μου φίλη, γιατί εγώ καταλαβαίνω μόνο τη δική σου γλώσσα, δεν ευχαριστιέμαι παρά μόνο με τη δική σου ευχαρίστηση». Σε ένα ποίημα που συνοδεύει ένα γράμμα του 1931, ο Ελυάρ ονειρεύεται τη Γκαλά γυμνή κάτω από ένα κόκκινο πέπλο, να φοράει κόκκινα γάντια , κόκκινη μάσκα και μαύρες κάλτσες. Την εποχή που ο Ελυάρ έγραφε αυτό το ποίημα, Η Γκαλά συζούσε ήδη από δυο χρόνια με τον Σαλβαδόρ Νταλί.
Η Γκαλά έζησε με τον Νταλί ως τον θάνατό της. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι και με τον Νταλί δεν έκανε ό,τι της άρεσε. Της άρεσε μάλιστα να συναντιέται με τον Πωλ Ελυάρ πότε σε κάποιο ξενοδοχείο και πότε σε κάποιο διαμέρισμα που, για να το νοικιάσει ο ποιητής (που ήταν συχνά απένταρος), θυσίασε κάποιο μεγάλο πίνακα του Ντε Κίρικο. Έχουν πει πολλά άσχημα για τη Γκαλά: ότι ήταν κυνική, φιλόδοξη και φιλήδονη και ότι «τα ‘ριχνε» και στους ψαράδες της Κόστα Μπράβα, ακόμα και όταν είχε πια γεράσει. Τώρα καταλαβαίνει κανείς γιατί ο Ελυάρ ήθελε να σκίσει τα γράμματα που της έστειλε, αλλά και γιατί εκείνη τα φύλαξε…
————————
