Λίγοι είναι οι άνθρωποι, αν δεν είμαι μόνο εγώ, που θεωρούν το φθινόπωρο ωραιότερη εποχή από την άνοιξη και το καλοκαίρι, ένα καλοκαίρι που τα τελευταία χρόνια, με τους καύσωνες και τις πυρκαγιές, έχει καταντήσει η πιο εφιαλτική εποχή του έτους. Δεν θέλω, βέβαια, να πω με αυτό πως έχω δίκιο. Απλώς, από παιδί αισθανόμουν, όταν έμπαινε αυτή η εποχή, τη γλύκα μιας χειμωνιάτικης άνοιξης και λαχταρούσα, σαν την ηλιοκαμένη και διψασμένη γη, τα πρωτοβρόχια της. Έφτανα, μάλιστα, σε τέτοιο σημείο παιδικής τρέλας, ώστε κάθε φορά που άρχιζε να βρέχει και τύχαινε να είμαι μέσα στο σπίτι, πεταγόμουν έξω στον δρόμο, για να δεχτώ το νερό της βροχής σαν αγιασμό εξ ουρανού. Την ομορφιά αυτής της εποχής τη βλέπει κανείς και στην ποίησή μας. Πράγματι, δεν είναι λίγοι οι ποιητές που εμπνέονται από τη γλύκα και τη σκυθρωπή ομορφιά του φθινοπώρου. Θυμηθείτε, για παράδειγμα, τον ποιητή της Πρέβεζας, έναν μάλιστα από τους μεγάλους της ποίησής μας, τι λέει γι’ αυτή την εποχή:
Ενοσταλγούσα, ριγηλό φθινόπωρο, τις ώρες,
τα δέντρα αυτά του δάσους, την έρημη προτομή.
Κι όπως πέφτουνε τα κλαδιά στο υγρό χώμα, οι οπώρες,
ήρθα να εγκαταλειφθώ στην ιερή σου ορμή.
Ένα γεμάτο παπαρούνες και μαργαρίτες λιβάδι ή μια ανθισμένη δεντροστοιχία σε λεωφόρο δεν συγκινούσε τόσο αυτούς τους ποιητές, όσο οι γκρίζοι ουρανοί, τα φύλλα που πέφτουν από τα δέντρα, οι ξαφνικές, δροσερές βροχούλες και οι γλυκές εκείνες φθινοπωρινές μέρες, που τώρα φυλλορροούν στο ημερολόγιό μας και πού όσο πιο πολύ μικραίνουν, τόσο πιο κοντά στον χειμώνα μάς φέρνουν. Το συσχετίζουν, βέβαια, το φθινόπωρο και με τα γερατειά, ακόμα και με τον θάνατο που στέκεται στο κατώφλι και περιμένει. Παρ΄ όλα αυτά ο ποιητής αυτή την εποχή αγαπά και γι’ αυτή τραγουδάει:
ό,τι θροεί, φυλλορροεί, σπάζει, σπαράζει.
*
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στο φθινόπωρο της ζωής. Ναι, τώρα, που το προσδόκιμο ζωής πήρε μετάθεση για μετά τα ογδόντα, τα θαλερά γερατειά απειλούν τον αιώνα. Δεν είναι, πράγματι, πολύ μακριά και η μέρα που αυτό που άλλοτε λέγαμε αστειευόμενοι: «Στα ενενήντα περπατώ, στα εκατό θα φτάσω – και στα εκατόν είκοσι, ίσως και γεράσω », θα είναι , με τη βοήθεια του Θεού ( της Επιστήμης, ήθελα να πω ) μια πραγματικότητα , όσο κι αν τώρα αυτό μας φαίνεται ανέφικτο. Εμπρός, λοιπόν, ε β δ ο μ η ν τ ά ρ η δ ε ς και ο γ δ ο ν τ α ρ ή δ ε ς , εκμεταλλευτείτε τη δεύτερη εφηβεία σας και βγείτε — τώρα κιόλας — στους δρόμους , στις πλατείες, στα πάρκα, ακόμα και στις εκκλησίες ( ο Θεός είναι σαν τον Δία των Ελλήνων, δεν ενοχλείται ) και όπου τέλος πάντων υπάρχουν παλιές σας συμμαθήτριες ή έρωτες ανεκπλήρωτοι, και φλερτάρετε, φλερτάρετε α σ τ α μ ά τ η τ α και α δ ί σ τ α κ τ α… Η Επιστήμη έχει, για σας, φροντίσει ακόμα και για ένα σ ί γ ο υ ρ ο σεξ. Μόνο μη λησμονήσετε την ηλικία σας και προχωρήσετε το φλερτ σε γυναίκες κάτω των εξήντα ετών και γίνετε γελοίοι… Μιλάμε για έρωτα και όχι για εμπορική συναλλαγή,
Μην ακούτε, λοιπόν, εκείνους που θέλουν, λόγω της ηλικίας σας , να σας κατατάξουν, καλά και σώνει, στον άμαχο πληθυσμό της κρεβατοκάμαρας. Ούτε κι εσείς, αξιότιμες κυρίες κάποιας ηλικίας και βαθιά θρησκευόμενες, πρέπει να λιώνετε στις προσευχές, για ν’ αντέξετε τη στέρηση του σαρκικού έρωτα, που, όπως σας είπαν οι εξουσιαστές των συνειδήσεων, ανοίγει τον δρόμο για τη τη Βασιλεία των ουρανών. Ο ίδιος ο Χριστός σάς βεβαιώνει, αγαπητές μου, πως οι πόρτες του Θεού είναι ανοιχτές ακόμα και για τις πόρνες ( Ματθ. ΚΑ΄, 31 ). Δεν είναι, λοιπόν, αμαρτία ο σαρκικός έρωτας σε καμία ηλικία, όταν τηρούνται οι σωστές αναλογίες. Κι ας λέει ο Εκκλησιαστής ότι για όλα τα πράγματα υπάρχει ο κατάλληλος καιρός – ακόμη και για το «αγαπάν». Στην εποχή του ίσως, αλλά στις μέρες μας δεν νομίζω. Για ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, σήμερα, ο σαρκικός έρωτας δεν είναι αμαρτία. Τον επιβάλλουν η καλή υγεία και ο πολιτισμός μας. Και λέγοντας αυτό δεν εννοώ, βέβαια, τον ερωτισμό πολλών νεαρών ατόμων, που η εμμονή τους για το σεξ έγινε αυτοσκοπός και εφαρμόζουν πιστά και ακούραστα τη γνωστή τακτική :
Στον έρωτα, όπως και στον πόλεμο, όλα επιτρέπονται.
Θα κλείσω αυτό το σύντομο κείμενο για τη σεξουαλική «εξέγερση» της τρίτης ηλικίας με έναν «αξιόμαχο» ογδοντάρη, που δεν μπορεί να ξεχάσει τα νιάτα του και πολιορκεί ερωτικά και στενά τη σωστή, για την ηλικία του, γυναίκα :
ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ
Μη σε τρομάζουν λίγες ρυτίδες×
Σε μένα φαίνονται σαν ηλιαχτίδες.
Κι ό,τι μου δίνεις μεσ’ απ’ το βλέμμα,
Με τ’ ολοπόρφυρο μοιάζει το γέρμα.
*
Τα έχεις όλα και δεν το ξέρεις.
Σε κυνηγάω σαν Ιαβέρης.
Τότε γελάς και όλο ξεφεύγεις,
Τον Γιάννη Αγιάννη μαζί μου παίζεις.
=============