Ανεμοβρόχια και ψευδαισθήσεις

Τι είναι το δρολάπι; Δύσκολη απάντηση από τους σύγχρονους Έλληνες και δη τους κατοίκους της Αθήνας, το ερμηνεύουν τα λεξικά ως καταιγίδα, ανεμοβρόχι, λαίλαπα, αλλά ο Ευάγγελος Αυδίκος (Πρέβεζα, 1951), ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το χρησιμοποιεί ως τίτλο στο καινούργιο του μυθιστόρημα. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι  η βρόχινη λαίλαπα, η αλύπητη βροχή με αέρα. Αρκούντως αινιγματικό ως προς τους στόχους, τις επιδιώξεις και τα νοήματα, το Δρολάπι (εκδ. Εστίας), ως μυθιστόρημα,  όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, οργανώνεται με άξονα το ανεμόβροχο, που εμφανίζεται στην αφήγηση τόσο με την κυριολεκτική όσο και με τη μεταφορική του σημασία. Ποιο είναι το θέμα του; «Τρία ζευγάρια που αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους, χωρίς τη σκόνη της συμβατικότητας», όταν το ανεμόβροχο και η γέφυρα του ποταμού Άραχθου, στην Ήπειρο, πέφτουν, παρασύρουν και τις δικές τους ψευδαισθήσεις.

Κατ’ αρχήν, ο αναγνώστης γνωρίζει την κυρία Αρσινόη και τον Μάχο, οι οποίοι ζουν στην Πρέβεζα, –απέναντι τους έχουν τη Λευκάδα– και αντικρίζουν τη θάλασσα του Ιονίου. Η Αρσινόη συζεί με ένα κοράκι, τον Αίσωπο, κάτι που αποτελεί εξαίσιο ποιητικό εύρημα, αφού παραπέμπει στο γνωστό ποίημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε. Βλέπουμε τους δυο τους να κάνουν βόλτα, να συζητούν με άλλους, να ανταλλάσσουν απόψεις μεταξύ τους δεν είναι όλων η υγεία καλή, μερικοί υποφέρουν. Οι ήρωες κι οι ηρωίδες θυμούνται, αγαπούν, ταξιδεύουν, γίνονται θύματα δυστυχήματος, ενώ παράλληλα ο ανώνυμος αφηγητής αναφέρει ένα σωρό συμβάντα, τοποθεσίες, ονόματα ποιητών και συγγραφέων (του Βιτσέντζου Κορνάρου, του Σολωμού, του Κρυστάλλη, του Καβάφη, αλλά και του Τζέιμς Τζόις, του Οκτάβιο Πας), αλλά και την οικονομική κρίση που επέφεραν στην Ελλάδα τα μνημόνια, την ανάπτυξη της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, τον εμπρησμό της τράπεζας στην οδό Σταδίου, μα και ύπαρξη του ιού, δηλαδή την πρόσφατη επέλαση της πανδημίας.

Χώροι δράσης είναι ακόμα η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Κομοτηνή, μερικές τοποθεσίες, όπως αυτή του ποταμού Άραχθου και το γεφύρι της Πλάκας, που πριν μερικά χρόνια κατέρρευσε, τα Τζουμέρκα, ο Έβρος. Μεταφερόμαστε όμως και στο Οχάιο των ΗΠΑ και στον Αμαζόνιο.

Από το μυθιστόρημα δεν λείπουν οι ερωτικές σκηνές, τα ερωτικά υπονοούμενα, η ερωτική έξαψη, οι παντός είδους επιθυμίες, μάλιστα κάποια στιγμή εμφανίζονται γυμνοί σ’ ένα κρεβάτι δύο εραστές, ο Άρης και η Αφροδίτη που τους κάνει τσακωτούς ο Ήφαιστος – ο συγγραφέας παίζει συνεχώς ένα αφηγηματικό παιχνίδι με τα ονόματα και τις σημασίες τους.

Το μυθιστόρημα αποτελεί λογοτεχνία για την καθημερινότητα των ηρώων και τα συναισθηματικά τους προβλήματα, αλλά και λογοτεχνία με κοινωνικές αιχμές (ανεργία, κρίση, περικοπή μισθών). Οφείλουμε να σημειώσουμε πως το Δρολάπι είναι αρκούντως αινιγματικό, η αφήγηση για τα δρώμενα στα οποία εμπλέκονται οι ήρωες και οι ηρωίδες του δεν είναι απλή, απαιτεί από τον αναγνώστη αυξημένη προσοχή ώστε να κατανοήσει τις προθέσεις και τα κίνητρα του συγγραφέα, ο οποίος ενώ περιγράφει με λιτότητα γεγονότα της καθημερινότητας αφήνει με μαεστρία πολλά ερωτηματικά σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις. Δύσκολα γίνεται αντιληπτό ποιος μιλάει κάθε φορά, κι αυτό επειδή ο Ευάγγελος Αυδίκος επιδιώκει να γράψει μια ιστορία που περιέχει πολλές μικρές ιστορίες, απαιτώντας (ή απλώς θέλοντας) από τον αναγνώστη να επιλύσει μόνος του τους γρίφους για το ποιος απευθύνεται σε ποιον.