ΤΙ ΩΡΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ;
Σήμερα στο πεδίο της μάχης
απλώνεται σιγή.
Ο ήλιος παγωμένος σωπαίνει
τρέμουν στον άνεμο τα όνειρα
των σκοτωμένων στρατιωτών.
Επικρατεί μια ησυχία
θλιμμένη και μοναχική.
Τ΄ αστέρια ξεκρεμούν την έγνοια τους
απ΄ το στερέωμα και απαλά
την απιθώνουν στη ματωμένη γη.
Ακόμη και ο άνεμος σκύβει το κεφάλι
προσκυνώντας τους άταφους νεκρούς.
Η ζωή ένας τροχός που κόλλησε
στη λάσπη και την πέτρα.
Πόσο μαύρο να είναι
το μαύρο κοστούμι του θανάτου;
Πόση πίκρα ν΄ αντέξει
το σάπιο κατάρτι του χρόνου;
Σταμάτησε πια το ρολόι του κόσμου
τι ώρα να είναι άραγε τώρα
στην καρδιά της σιωπής;
Τι ώρα να είναι τώρα
που η λεπίδα του μίσους
έκαψε πια το λαιμό
της ανθρωπιάς και της αγάπης;
Τι ώρα να δείχνει το ρολόι
του ανάδελφου κόσμου;
Πέστε μου λοιπόν!
Η ποιητική συλλογή του Χρήστου Ντικμπασάνη με το οξύμωρο, φαινομενικά, του τίτλου της ‘’Η σιωπή των κραυγών’’ στοχεύει να μας κινητοποιήσει διανοητικά και συναισθηματικά για το θέμα της που είναι ο πόλεμος και οι τραγικές του επιπτώσεις. Εξαιτίας των ποικίλων συμφορών που αυτός σωρεύει προκύπτει αδήριτο το αίτημα για ειρήνη.
Η συλλογή περιλαμβάνει τριάντα οκτώ ποιήματα, μεσαίας έκτασης τα περισσότερα. Το περιεχόμενό τους είναι μονοθεματικό, αντιπολεμικό, επίκαιρο και στις μέρες μας λόγω της χρονίζουσας σύρραξης στην Ουκρανία και της νέας ανάφλεξης του Μεσανατολικού. Ενώνει τη φωνή της με τα πάμπολλα στη λογοτεχνική ιστορία συγγραφικά πονήματα, ποιητικά και πεζά, που ανάγουν τις απαρχές τους στα Ομηρικά έπη και επανέρχονται κατά εποχές και περιόδους, καθώς, όπως γράφει ο Γιώργος Σεφέρης, ‘’εύκολα τρίβεται ο άνθρωπος μες τους πολέμους / ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο’’. Η ανθρώπινη φύση με την απληστία, τα επιθετικά και ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά που τη διέπουν, ωθείται διαρκώς, παρά την τραγική εμπειρία του παρελθόντος, σε νέες πολεμικές συγκρούσεις με μόνιμα κίνητρα την ισχύ και το κέρδος.
Στη ‘’Σιωπή των κραυγών’’ το ποιητικό υποκείμενο μεταφέρει τον αναγνώστη σε πεδία μαχών, ξετυλίγει μπροστά του όλη την παθολογία του πολέμου, μοιράζεται σπαραχτικά συναισθήματα, προβάλλοντας παράλληλα άμεσα ή έμμεσα το αγαθό της ειρήνης.
ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΗ ΕΙΡΗΝΗ
Χωρίς αιδώ, ενοχές, τύψεις
κρεμάσαμε χθες την ειρήνη
απ΄το δέντρο της γνώσης του Κακού.
Την στολίσαμε με πλουμιστά μπιχλιμπίδια
ψέματα, επιβουλεύσεις,
ψεύτικες υποσχέσεις, οργή, μίσος.
Βάλαμε στα χρυσά μαλλιά της άστρο φωτεινό
την κούφια μας συνείδηση.
Της δώσαμε την ευχή
ποτέ να μην την ξαναδούμε.
Τα ποιήματα στην πλειονότητά τους είναι γραμμένα σε πρώτο πρόσωπο, ενικού κυρίως και κάποια πληθυντικού αριθμού. Εκπορεύονται από τη ζωή του πολεμιστή, του στρατιώτη, του μαχητή, του αγωνιστή που βιώνει τη φθορά όχι μόνο της υλικής του υπόστασης, αλλά και την ψυχοπνευματική του διάλυση, τον κατακερματισμό του Είναι του συνολικά. Βυθισμένος στη μοναξιά αισθάνεται πως ακόμη και ο Θεός τον έχει εγκαταλείψει. Η απώλεια συμμαχητών του είναι μια επιπρόσθετη πληγή, όπως και η σταδιακή, αναγκαστική εκ των πραγμάτων, απεμπόληση των προσωπικών του πόθων, ελπίδων κι ονείρων, γεγονός που τον οδηγεί σε μονοπάτια απόγνωσης. Αυτό που του έχει απομείνει είναι η ανάμνηση του οριστικά χαμένου παραδείσου της παιδικής ηλικίας, όπως τραγικά συνειδητοποιεί στο ποίημα:
Η ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΗ ΦΘΟΡΑ ΤΟΥ ΕΓΩ
Με σκοτεινές λέξεις τρέφομαι.
Πιάνομαι καθημερινά στα δίχτυα τους
που με τυλίγουν άπονα.
Μικρό παιδί τους ξέφευγα κάποιες φορές
μα τώρα θρηνώ για το χαμένο μου παράδεισο.
Η φρίκη του πολέμου όμως δεν περιορίζεται μόνο σε όσους βρίσκονται στα πεδία των μαχών. Διαχέεται σε όλη την κοινωνία, με αποτέλεσμα την ψυχική κενότητα που ισοδυναμεί με καθολική εξόντωση.
Παρόλα αυτά, ο ποιητής, με το αίσθημα χρέους που τον διακρίνει απέναντι στους συνανθρώπους του, δεν μπορεί παρά να εστιάσει τελικά σε όσα πολύτιμα συντηρούν και προχωράνε τη ζωή, δηλαδή στον έρωτα και στις ρωγμές φωτός που αναπτερώνουν την ελπίδα για πραγμάτωση της ομορφιάς, της ανθρωπιάς, της γαλήνης και του καθάριου ουρανού. Έτσι ολοκληρώνει το έργο του με το ποίημα ‘’ΘΑ ΓΥΡΙΣΩ, ΘΑ ΔΕΙΣ’’ στο οποίο σε μια σύνθεση του εγώ και του εσύ οραματίζεται την ανάσταση του ονείρου για ένα αύριο πολύχρωμο, για μια καινούργια ζωή.
Θα γυρίσω, θα δεις!
Να είσαι σίγουρη, θα επιστέψω στην αγκαλιά σου.
Όλα θα ξαναγίνουν φωτεινά.
Μαζί θα διαβάσουμε
το πολύχρωμο βιβλίο μιας καινούργιας ζωής.
