Κρατώ στα χέρια μου τη συλλογή του εκλεκτού ποιητή και ακαδημαϊκού Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός. Θα προσπαθήσω να εισέλθω σε αυτό που ονομάζω «ποιητικό οίκημα» του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου, το οποίο φέρει τον τίτλο «Ιδιόλεκτον», όχι τυπικά, από την πόρτα αλλά παραβιάζοντας το παράθυρο. Διότι διατηρώ το δικαίωμα μου να βλέπω τα πράγματα και να τα αντιλαμβάνομαι με τη δική μου οπτική, με τη δική μου έστω και στρεβλή ματιά.
Για αυτό, δε θα φιλολογήσω και δε θα μιλήσω ως ειδικός ή επαΐων περί τα ποιητικά, των συμβόλων ή των τεχνικών. Αυτές τις αναλύσεις τις αφήνω για άλλους περισσότερο γνώστες από εμένα. Θα προσπαθήσω να μιλήσω για ένα μόνο πράγμα που συνάντησα στην συλλογή αυτή και το οποίο δεν είναι άλλο από το βίωμα. Διότι αγαπητοί αναγνώστες, θεωρώ ότι η ποίηση, τόσο η ανάγνωση όσο πολύ περισσότερο η γραφή, είναι μία βιωματική διαδικασία. Όταν κανείς γράφει ένα ποίημα, αποτυπώνει το βίωμά του. Όταν κανείς διαβάζει ένα ποίημα αναζητά το βίωμά του μέσα σε αυτό. Η ποίηση του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου αποτελεί μια κορυφαία στιγμή για αυτό που εγώ αποκαλώ βιωματική ποίηση. Γιατί όταν πραγματεύεσαι τέτοια θέματα και με τέτοιον τρόπο, όπως θα έχετε παρατηρήσει ήδη διαβάζοντας την συλλογή, θέματα δηλαδή που αφορούν τη ζωή, την ύπαρξη, τον θάνατο, τον έρωτα και τον ίδιο τον άνθρωπο, καταπιάνεσαι με θέματα της καθημερινότητας που ο απλός πολίτης προσπερνά χωρίς να προβληματιστεί. Εδώ, έρχεται ο καλλιτέχνης, ο ποιητής, να μετουσιώσει αυτό το βίωμα σε τέχνη, σε ποίημα.
Ας δούμε όμως τα πράγματα όπως έχουν. Δεν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποίησα τη λέξη «βιωματική» διότι ακριβώς η ποίηση του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου είναι τέτοια και ειδικά στο «Ιδιόλεκτον» μέσα ακόμη και από τον τίτλο αλλά και από το σύνολο των ποιημάτων φανερώνει ένα προσωπικό ιδίωμα, θα λέγαμε μια προσωπική γλώσσα, η οποία όμως δεν είναι μόνον προσωπική ως προς το γλωσσικό επίπεδο αλλά κυρίως ως προς αυτό που περιγράφει. Εξηγούμαι: στη συλλογή τα ίδια τα ποιήματα αποτελούν την ιδιωτική εμπειρία του ποιητή η οποία έχει ζυμωθεί και έρχεται πια μετουσιωμένη σε ποίημα για να μας αφήσει το αποτύπωμά της. Ο ποιητής κατέρχεται στο βάθος της συνείδησής του, στο βάθος της μνήμης του και κάνει μια ενδοσκόπηση κρατώντας αυτό που είναι πραγματικά ουσιαστικό. Μου έφερε ασυναίσθητα στο μυαλό έναν εξαιρετικό στίχο της Κατερίνας Αγγελάκη Ρουκ «στον ουρανό τού τίποτα με ελάχιστα». Δηλαδή, εδώ ο ποιητής στο «Ιδιόλεκτον» ξεκαθαρίζει με τις προηγούμενες ποιητικές του απόπειρες και συνειδητά αποφασίζει να μείνει και να επιμείνει στην ουσία. Ποια είναι η ουσία; Ο, τι έχει απομείνει από την εμπειρία, από το βίωμα.
Πώς το πράττει αυτό; Με έναν τελείως προσωπικό τρόπο. Και θα μου επιτρέψετε να πω ότι εγώ το θαύμασα και το ζήλεψα από τεχνικής απόψεως, διότι όταν κάποιος γράφει ξέρετε, ή εγώ τουλάχιστον για να μην γενικεύω, σπάνια ευχαριστιέμαι την ανάγνωση, διότι αναζητώ τους τρόπους, τις τεχνικές του δημιουργού. Διαβάζω ένα ωραίο ποίημα και σκέφτομαι γιατί έβαλε αυτό εκεί; Γιατί να μπεί εκεί άνω τελεία; Πώς έκανε αυτή την αλλαγή στο ύφος; Φαντάζομαι πως και ένας μάστορας, ένας ξυλουργός όταν δει ένα όμορφο έπιπλο, τις ίδιες σκέψεις κάνει.
Υπάρχουν ποιήματα σε ελεύθερο στίχο, ποιήματα έμμετρα, με αυστηρό ή χαλαρό μέτρο, υπάρχουν ποιήματα ακόμη με υπερρεαλιστικά στοιχεία και αυτό το γεγονός με κάνει να επανέρχομαι και επιμένω στην αρχική μου σκέψη για τη βιωματική ποίηση του Παναγιώτη Ι. Ηλιόπουλου, καθώς βλέπουμε ότι όλα αυτά που αναφέρω τα εμπεριέχει, τα φέρει, τα γνωρίζει και αποτελούν τον ποιητικό του πυρήνα. Δεν είναι ούτε το ένα, ούτε το άλλο, είναι όλα αυτά μαζί.
Το βασικό θέμα της συλλογής καταλήγω να πιστεύω πως είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, με τα πάθη, τα λάθη, την απώλεια, τον ερωτισμό, την αλλοτρίωση. Όμως, ο άνθρωπος είναι πάντα στο επίκεντρο. Ο ίδιος ο ποιητής; Ίσως. Ο καλός παρατηρητής; Γιατί όχι;
Η προσωπική εμπειρία και παρατήρηση του δημιουργού, το δικό του ιδιόλεκτο, ακουμπά πάνω στην εμπειρία και την ευαισθησία του αναγνώστη με τρόπο συναρπαστικό ίσως και βίαιο, με την έννοια του ότι τον ταράζει. […Εμείς είμαστε περιστοιχισμένοι | από τα βράχια της καρδιάς μας. | Σε μιαν άκρη του δάσους | κρατιόμαστε γνέθοντας γρίφους…] προσωπικά ως ποιητής κι ως άνθρωπος θεωρώ ότι αυτός ο τόσο προσωπικός στίχος με περιλαμβάνει.
Θα σταματήσω κάπου εδώ, όμως θα κλείσω καταλήγοντας στο ότι ο Παναγιώτης Ι. Ηλιόπουλος ξεκίνησε να στάξει λίγες λέξεις στη ζωή του και κατάφερε να δημιουργήσει ένα ποιητικό σύμπαν το οποίο μέσα από τη συλλογικότητα και τη μεγάλη εμπειρία που εμπεριέχει πέτυχε να γίνει μοναδικό, να γίνει προσωπικό, να γίνει ιδίωμα, να γίνει Ιδιόλεκτο. Ένα «Ιδιόλεκτον» βιβλίο, που αξίζει τόσο πολύ να γίνει οικείο στην ψυχή κάθε αναγνώστη.
Γιώργος Πισσάνης, Ποιητής
