Για τον Αγκοστίνο
[Per Agostino]
Θα καλέσει άραγε για χάρη μας, σιωπηλοί καθώς είμαστε
μ’ άγγιγμα παγωμένο στις κάνες των ντουφεκιών,
το φεγγάρι τον ασβό όξω απ’ το λαγούμι;
Φύγανε τώρα οι σκίουροι
που δυο-δυο κυνηγιούνταν στα πεύκα:
τη βραδιά που ακούμε τα τραγούδια
να σβήνουν ανάμεσα στους στάβλους, κει που
κροτάλιζε με δριμύτητα η πρώτη μας νιότη,
πεθαίνει ίσως ένδοξα
το καλοκαίρι.
Στα καφετιά δάση, στις πέτρες τις πιο γκρίζες
θα ξαναβρεθούμε: όπως τα παλιά τα χρόνια
πιστοί σαν των φίλων τα μάτια.
Και θα ’ναι τότε η ώρα που οι πέρδικες
θα ξυπνήσουνε με το τραγούδι τους τα λιβάδια.
Campolungo[1]
Από μια πλαγιά που την αγαπούν οι φασιανοί
φτάνω κει που δε συχνάζουν οι ευλογημένοι,
σε μια ισάδα μεγάλη με φλέβες από νερά που μόλις
ξεπηδήσαν – οι όχθες εδώ κι εκεί
με χαλάκια από άνθη σα χιόνι.
Τρυπώνει τ’ αγιάζι, οι κορφές χάνονται μακριά.
Μια ανησυχία με κυνηγά.
Άξαφνα σταματώ ανάμεσα στα ξασπρισμένα
τα χαλίκια μες στο πέρασμα, μπροστά
σε πουλιά με πέτρινους λαιμούς.
Με το σμπάρο
σηκώνονται, σκορπίζονται οι πουλάδες
μες στην ομίχλη που τώρα πληγώνει τη μνήμη.
(Από τη συλλογή L’ora del tempo, 1962)
Φθινοπωριάτικο
[D’autunno]
Αθόρυβα, με της σαλαμάνδρας
το γλιτσερό το κίτρινο,
ανάμεσα στους θάμνους και το δρόμο: ούτε πρόσωπο
δεν είδα απ’ τον πιτσιρικά, με το ποδήλατο
που παρά τρίχα θα μ’ έριχνε κάτω στη στροφή.
Τόσο έβρεχε με το τουλούμι και πλαγιαστά
που και τις αγελάδες κοντά στο σχολειό
τους μαύριζε την ψυχή:
μπουλούκι, με τη ματιά χαμένη,
περιφρονούσανε τη χλόη,
σιωπηλά μουγγρίζανε προς τον ουρανό.
(Από τη συλλογή Spiracoli, 1989)
Στον Βιττόριο Σερένι
[A Vittorio Sereni]
1.
Οι νύχτες της Τζερμινιάγκα, λέει ο Φορτίνι,
είναι κορυφαίας ποιότητας, κι ο Μπο
πώς δε μοιάζουνε με τις άλλες.
Είν’ αλήθεια πως, όχι λίγες, κι από μακριά ακόμα φαίνοντ’
ασυνήθιστες, κι ίσως το χρώμα -λιγάκι σκούρο- που ’χει
το νωπό ακόμα κέλυφος του χινοπώρου, ή ίσως το φως
που δέχονται. Δεν μπορείς να τις συνθλίψεις με το χέρι.
2.
Καθώς ερχόμουν σε τούτο το μέρος που ’ναι για μένα
σχεδόν διακοπές την κάθε μέρα του χρόνου,
εξωτερικό στα γρήγορα που ’φτανε
για να μας χρωματίσει παράξενα την ώρα,
είδα, καθισμένο σ’ ένα κάρο
με λεπτούς γκρίζους κορμούς
ένα παιδί: πλάτη γυρισμένη, πορφυρό ξεθωριασμένο
στο μπερέ, ένα γόνατο
ψηλό, διπλωμένο, για να μου στρέψει
τη ματιά απ’ τη λίμνη στων βουνών το χιόνι –
ώρες-ώρες τόσο φωτεινό
που και σώμα να είχε δε θα ’μοιαζε πιο ζωντανό.
Ο Giorgio Orelli (1921-2013), ιταλόφωνος Ελβετός ποιητής, είναι μια σημαντική μορφή των ιταλικών μεταπολεμικών γραμμάτων. Γεννημένος στο καντόνι του Τιτσίνο, έζησε, δίδαξε Ιταλική φιλολογία και εντέλει πέθανε στην επίσης ιταλόφωνη πόλη της Μπελλιντσόνα.
Η ποίησή του βρίσκεται στο κλίμα των επιγόνων του ιταλικού ερμητισμού. Ο Ορέλλι συνδέεται εξάλλου συχνά με τη «Λομβαρδική γραμμή» ποιητών της Β. Ιταλίας, όπως ο ομότεχνος και φίλος του Βιττόριο Σερένι. Άλλωστε, για τον Ορέλλι η γειτονική Λομβαρδία, όπως αναφέρει εδώ και στο ποίημα το αφιερωμένο στον Σερένι[2], δεν ήταν ακριβώς μια άλλη χώρα, ούτε γεωγραφικά ούτε -προφανώς- ως κουλτούρα.
Η ποίηση του Ορέλλι έχει εκτιμηθεί για τη μουσικότητα, τη λιτή και πυκνή έκφραση, αλλά και την ενδιαφέρουσα χρήση της αμφισημίας και του υπαινιγμού. Η φύση και η εξωτερική πραγματικότητα αντιστοιχούν σε εσωτερικές καταστάσεις. Έτσι κι εδώ, ο ποιητής μοιάζει να προχωρεί από το καλοκαίρι της νιότης που χάνεται, προς το αργοκίνητο φθινόπωρο της ύπαρξης – καθώς ατενίζει πια ανίσχυρη τον ουρανό…
[1] Πέρασμα στις ελβετικές Άλπεις.
[2] Περισσότερα για τον Σερένι, σε παλαιότερη δημοσίευση δικής μας μετάφρασης τριών ποιημάτων του στο «Περί Ου» (15.12.2019). Επίσης, για τον ποιητή Φράνκο Φορτίνι -που και σε αυτόν αναφέρεται ο Ορέλλι στο ίδιο ποίημα-, βλέπε επίσης μετάφρασή μας τριών ποιημάτων του στο «Περί Ου» (14.3.2020). Στην τελευταία αυτή δημοσίευση υπάρχει ποίημα του Φορτίνι με πανομοιότυπο τίτλο: «Στον Βιττόριο Σερένι»!
