Τί γίνεται όταν το προσωπικό πάθος για ελευθερία και δικαιοσύνη συνδέεται με την απελευθέρωση ολάκαιρης της ανθρωπότητας και δη της δικιάς σου ιδιαίτερης πατρίδας από τα δεσμά της δουλείας; Η παράσταση «Δώδεκα» σε σκηνοθεσία Εμμανουήλ Γ. Μαύρου και σε κείμενο Παναγιώτη Πετρόπουλου, προσπαθεί να δώσει μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα μέσα από την αληθινή ιστορία του Ρότζερ Κέισμεντ (Roger Casement, 1 Σεπτεμβρίου 1864 – 3 Αυγούστου 1916), Ιρλανδού διπλωμάτη και πρωτεργάτη του εθνικού κινήματος απελευθέρωσης της Ιρλανδίας.
Στο ζεστό και φιλικό χώρο του θεάτρου «Δρόμος» στην Κυψέλη, όπου και φιλοξενείται η παράσταση, ο θεατής ήδη έρχεται αντιμέτωπος με το που μπαίνει στο χώρο της παράστασης, με μια έντονη συναισθηματική φόρτιση. Δεν θα μπορούσε να γίνει εξάλλου αλλιώς, καθότι στη σκηνή εκτυλίσσονται, εν είδει σύγχρονης τραγωδίας, οι τελευταίες 12 ώρες του Κέισμεντ στο κελί του, προτού εκτελεστεί για προδοσία από τις Βρετανικές αρχές.
Ο Κέισμεντ, ο οποίος ενσαρκώνεται στη σκηνή από τον χαρισματικό και ταλαντούχο ηθοποιό Νίκο Πανόπουλο, αν και ψυχολογικά και σωματικά καταβεβλημένος αλλά ταυτόχρονα γεμάτος πάθος για δικαιοσύνη, κυριαρχεί στη σκηνή. Πιο συγκεκριμένα, ο Κέισμεντ ζητά σαν τελευταία επιθυμία την παρουσία του Πατέρα Κάρεϊ (Γιάννης Αποστολίδης) στο κελί του, ώστε να πραγματοποιηθεί η συνηθισμένη εξομολόγηση του μελλοθάνατου.
Ο Κέισμεντ, όμως, δεν ζητά συγχώρηση για τα όσα έκανε αλλά για τα όσα δεν έκανε. Όντας μέλος της διπλωματικής αποστολής της τότε Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Αφρική, και στη Λατινική Αμερική, είδε από κοντά τις φρικαλεότητες των αποικιοκρατικών δυνάμεων τις οποίες και κατήγγειλε δημόσια, μέσω σύνταξης εκθέσεων, οι οποίες οδήγησαν σε μεγαλύτερο εξανθρωπισμό των συνθηκών διαβίωσης των πρώην ελεύθερων και έπειτα εκσκλαβωμένων κατοίκων των αποικιών.
Το «Κατηγορώ» του δριμύ εναντίον όλων όσων αναμείχτηκαν σε θηριωδίες και που με περισσή υποκρισία γύριζαν πίσω στην πατρίδα τους, σαν καθώς πρέπει οικογενειάρχες, ξεχνώντας ή καλύτερα να πούμε μη υπολογίζοντας ως εγκλήματα τις πράξεις τους. Αλλά ο Κέισμεντ δεν σταματά εκεί, αλλά περιγράφει με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια στον Πατέρα Κάρεϊ τα όσα είδε.
Ερχόμενος προς στο τέλος της εξομολόγησης και ακριβώς λίγο προτού εκτελεστεί, περιγράφει με υπερηφάνεια αλλά και με πόνο την ιστορία του και το πως αναμείχθηκε με το κίνημα για την ανεξαρτησία της Ιρλανδίας, την οποία υμνεί με ζήλο, που πνίγηκε στο αίμα κατά την «Πασχαλινή Εξέγερση» του 1916. Καθώς δεν υπήρχαν τότε οι κατάλληλες συνθήκες ούτε οι κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να ευδοκιμήσει. Όλοι οι σκοποί του, δυστυχώς, και τα σχέδιά του είτε προδόθηκαν είτε δεν υποστηρίχθηκαν όσο έπρεπε και ο ίδιος κατηγορήθηκε και λοιδορήθηκε ως «προδότης» και «εκμαυλιστής των ηθών».
Μια μνημειώδης παράσταση, που δίκαια παίζεται για δεύτερη χρονιά στο θέατρο «Δρόμος», για μια πολυσχιδή, πολυσήμαντη, χαρισματική αλλά άγνωστη σε πολλούς προσωπικότητα, που μέσα στη σύγχρονη σκοτεινιά της εποχής μας πρέπει όχι μόνο να θυμόμαστε αλλά και να τιμάμε.
