Κατερίνα Σιδέρη: Ειρήνη Νικολάκη-Καλαμάρη: Η καρδιά του κόσμου. Εκδόσεις Κέδρος

Ποια να είναι άραγε η καρδιά του κόσμου;

Που χτυπάει πιο δυνατά;

Πιο πολύπλοκα; Πιο αληθινά;

Για τον καθένα από εμάς θεωρώ πως διαφέρει. Η καρδιά του βιβλίου πάντως χτυπά στη Ρώμη, στη Χίο, στην Πόλη και μας κάνει να παλλόμαστε και εμείς οι αναγνώστες μαζί της.

Στη Ρώμη του 1609 θα γνωρίζουμε τον Ιταλό ζωγράφο Φραντσέσκο Αλμπάνι που μια αφήγηση θα τον οδηγήσει στη Χίο με τη φημισμένη καλλονή της και το μαστίχι της. Εκεί ο ζωγράφος της ιστορίας θα αναμοχλεύσει την ιστορία του τόπου και συνάμα μια ιστορία αγάπης ανάμεσα σε δυο πονεμένα παιδιά.

Θα ενώσει κομμένα νήματα, θα μεταφέρει νέα σε ανθρώπους που χάθηκαν τα ίχνη τους και θα παθιαστεί από τα χειρόγραφα που θα πέσουν απρόσμενα στα χέρια του.

Η ιστορία αρχίζει να ξεδιπλώνεται, ο Φραντσέσκο αναλαμβάνει να μας τη διηγηθεί και τα ιστορικά γεγονότα το ένα μετά το άλλο ξεπηδούν ανάμεσα από τις λέξεις, παίρνουν τον δρόμο για το μακρύ ταξίδι προς την Πόλη και μας θυμίζουν ή μας μαθαίνουν για το θάρρος, την ανδρεία και την περηφάνια των ανθρώπων που πολέμησαν και έδωσαν στο τέλος ακόμα και τη ζωή τους.

…το παρελθόν δεν σβήνει. Μήτε και η Ιστορία. Αφήνει τη σφραγίδα της…

Μια φοβερή επιδημία πλάι σε ασταμάτητους σεισμούς που ταρακουνούν τη Χίο, η Τούρκικη κατοχή με όλα τα ανομολόγητα παρελκόμενά της, ένα ταξίδι για την αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με τον Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόγγο και η επίσκεψη στο μοναστήρι της Παναγίας Σικελιάς με παρότρυνση του κόμη Βιτσέντσο Ιουστινιάνη, μας εισάγουν στην ιστορία και μας παραθέτουν πλούσιο ιστορικό υλικό.

Η συνάντηση με τη Μαριετίνα, ένα μικρό δέμα με χειρόγραφα και μια ιστορία που γράφτηκε με φτερό χήνας 12 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης, θα μας συστήσουν τον Ευγένιο και τη Ζακελίνα, που ο έρωτάς τους μπορεί να κινήσει ακόμα και βουνά.

Ο Ευγένιος είναι 25 χρονών, γεροδεμένος, αρρενωπός και υπηρέτης, σταβλίτης για την ακρίβεια του Φορνέτι Ιουστινιάνη. Η Ζακελίνα είναι 19 χρονών, μοναχοκόρη του τελευταίου που λατρεύει τα άλογα. Οι δυο νέοι, δεν καταλαβαίνουν από κοινωνικές ανισότητες και ζουν μέσα στο κουκούλι του έρωτά τους. Κάνουν όνειρα, δίνουν όρκους πίστης και αδημονούν να ζήσουν μαζί, μα η μοίρα έχει φυλαγμένες άλλες καταβολές για τη ζωή τους.

Οι τιμωρίες από τους Μαονείς κάθε φορά που ο λαός παρεκκλίνει από τις εντολές τους, η βοήθεια στον αδερφό του Ευγένιου και η φρικτή του κατάληξη, ο Ιωάννης προστάτης του Ευγένιου που τον κερδίζει ο πόλεμος, μια εξαπάτηση από τον φρουρό των φυλακών, το σκλαβοπάζαρο που καθορίζει τις μοίρες των ανθρώπων και δη των γυναικών, μια απόδραση αλλά και η τρελή επιθυμία της Μαριγής για τον άρχοντα του τόπου, είναι κομμάτια του παζλ της ιστορίας, που μπορεί τώρα να σας φαίνονται ασύνδετα μεταξύ τους, μα πιστέψτε με, έχουν όλα αλληλουχία και επίδραση.

Θα διαβάσουμε για τη φωλιά του ερημίτη Συμεών, για το μοναστικό τάγμα των Ουράνιων Ασμάτων, για τις ώρες απελπισίας της Ζακελίνα, για ένα τραύμα στο πόδι μιας νέας και όμορφης γυναίκας, για τον σουλτάνο που αντί για σπαθί κρατά στα χέρια του ένα τριαντάφυλλο, αλλά και για μια ανακουφιστική συνάντηση που φέρει εντός της πνοή αισιοδοξίας.

Όνειρα, προσευχές, δάκρυα, μετάνοιες, σφαγές, ζοφερός πόλεμος, απογοητεύσεις, κουρσάροι που λεηλατούν, πεπρωμένα που για λίγο μένουν στη λήθη, θλίψη, αλλά και καταστάσεις κολαστηρίου, είναι εδώ για να μας οδηγήσουν στη συνέχεια της ιστορίας περνώντας από τα δύσβατα μονοπάτια και τα κουρασμένα και ταλαιπωρημένα τείχη της Πόλης.

Σειρά έχει η πρώην σκλάβα Μύρρα, η αποκάλυψη μιας μάνας στο παιδί της μιας αλήθειας που το αφορά, η μοναχή Ευαγγελίνη που αποφασίζει να εγκαταλείψει τη μονή, τα ξέφρενα χτυπήματα στα σήμαντρα, μια φωτιά στο πανδοχείο και ένα χρυσό ρόδι που δίνουν ελπίδα, τροφοδοτούν με αγωνία και οδεύουν την ιστορία μας σε φουρτούνες και αντάρες.

Λίγο πριν φτάσουμε στο ζενίθ των εξελίξεων, θα γνωρίσουμε έναν βοτανολόγο γέροντα και τη χωριατοπούλα Θέρμα που προσφέρουν στην Ζακελίνα απλόχερα προστασία και βοήθεια, θα νιώσουμε χιλιάδες συναισθήματα πάνω σε χαρτί, θα ταραχτούμε όταν μια εικόνα πέσει με πάταγο σε λασπωμένο χώμα και θα αναθαρρήσουμε πρόσκαιρα όταν μια συνάντηση έστω και σύντομη, πάρει σάρκα και οστά.

Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο της Ειρήνης Νικολάκη-Καλαμάρη, ένα σύντομο βιογραφικό της οποίας θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:

…από τον φόβο ελευθερώνεται κανείς όταν δεν έχει τίποτα να χάσει, γιατί τα έχει χάσει όλα…

Η Πόλη, μετά από ανείπωτης ανδρείας μάχες θα πέσει στα χέρια των εχθρών και η επιστροφή των ηρώων στη Χίο θα είναι λειψή. Οι εναπομείναντες ποτέ δεν θα ξεχάσουν, θα προσπαθήσουν να χτίσουν τις ζωές τους στα χαλάσματα των αναμνήσεών τους και η ζωή θα τραβήξει τη δική της ρότα προς το μέλλον.

Πλούσια ιστορική χροιά χαρακτηρίζει το βιβλίο, που το άρωμα του έρωτα το κάνει δελεαστικό και προσιτό στον αναγνώστη.

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:

Ένα ανοιξιάτικο σούρουπο του 1609 ο Ιταλός ζωγράφος Φραντσέσκο Αλμπάνι φτάνει στο μαγευτικό νησί του Αρχιπελάγους, τη Χίο.

Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στον τουρκοκρατούμενο τόπο ανακαλύπτει στο μοναστήρι της Παναγίας Σικελιάς ένα χειρόγραφο που φέρνει στο φως μία συγκλονιστική ιστορία των μεσαιωνικών χρόνων του νησιού: τον φλογερό έρωτα του Ευγένιου και της Ζακελίνας. Οι δύο νέοι, έρμαια στο στροβίλισμα της μοίρας, μετά τον οδυνηρό χωρισμό τους, παρασύρονται μακριά από τη Χίο και καταλήγουν στους ταραχώδεις δρόμους της ετοιμοπόλεμης Κωνσταντινούπολης.

Η τυχαία συνάντησή τους με τον ξακουστό Χιωτογενοβέζο πολεμιστή Ιωάννη Ιουστινιάνη Λόγγο σφραγίζει ανεξίτηλα το πεπρωμένο τους. Μαζί βαδίζουν στα χνάρια του μύθου, καθώς ο Ιωάννης – τραγικός υπερασπιστής της πολιορκημένης Βασιλεύουσας – διαβαίνει το κατώφλι της Ιστορίας.

Έλληνες και Τούρκοι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Ενετοί και Γενουάτες εγκλωβίζονται σ’ έναν αγώνα ζωής και θανάτου, ενώ συντελείται η καταστροφή της μυθικής Κωνσταντινούπολης.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα του βιβλίου.

Η Ειρήνη Νικολάκη-Καλαμάρη γεννήθηκε στη Χίο, όπου εξακολουθεί να ζει με την οικογένειά της. Ασχολείται με τη λογοτεχνία εδώ και χρόνια.

H καρδιά του κόσμου είναι το δέκατο βιβλίο της. Το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο Μαθαίνοντας το σ’ αγαπώ αργά , κυκλοφόρησε το 2003. Έχει επίσης εκδώσει τα μυθιστορήματα Με χρώμα και αλμύρα (2005), Το σπίτι στον Κάτω Αιγιαλό (2009), Ο τελευταίος εραστής (2012), Μαντώ Μαυρογένους (Κέδρος, 2015), Ένα γαλάζιο απόγευμα (Κέδρος, 2017) και H επιστροφή (Κέδρος, 2019). Επίσης έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Ιριδισμοί (2004) και Άνθη λυκίσκου (2007).

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, θα βρείτε εδώ.