Από καιρό είχε πέσει στην αντίληψή μου, από απόσταση, η Ευσταθία Δήμου, ως ένας άνθρωπος με πληθωρική λόγια παρουσία. Δημοσιεύσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, μελετήματα πάνω στην αρχαία ελληνική γραμματεία, ενεργή συμμετοχή σε έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά αλλά και συλλογές δικών της πεζών και ποιημάτων.
Είχα την τύχη να βρεθώ, το τέλος του 2023, στην παρουσίαση του λογοτεχνικού περιοδικού «η Οδοντωτός», όπου είδα και άκουσα από κοντά την Ευσταθία Δήμου. Με εντυπωσίασε η σιγουριά του μεστού της λόγου. Ανταλλάξαμε δυο κουβέντες και θαύμασα την πνευματική ενέργεια κα την ζωτική δύναμη που εκπέμπει.
Πρόσφατα έφθασε στα χέρια μου το πιο πρόσφατο μικρό βιβλίο της «Λευκό Τοπίο», σελίδες 38, εκδ. Ενύπνιο 2024. Κείμενα μικρά από 30 μέχρι 150 λέξεις περίπου. Κείμενα που φωτίζουν μίαν ιδιάζουσα κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης, καθόλου τετριμμένη, βατή ή προβλέψιμη. Ιστορίες που αναφέρονται σε στιγμές απροσδόκητα εξαιρετικές και σε συμπεριφορές έξω από τα στερεοτυπικά δεδομένα της συμβατικής ανθρώπινης συνθήκης. Αφηγήσεις που πατούν ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό και που, σχεδόν όλες, έχουν σε κάποιο σημείο ένα ξάφνιασμα, μίαν αιφνίδια τροπή, μίαν ανατροπή που μας αναστατώνει. Αυτή ακριβώς η ανατροπή ανοίγει τον ασκό του Αιόλου στη σκέψη μας, καθώς μας αναγκάζει να αμφισβητήσουμε όλα τα μέχρι τώρα σταθερά δεδομένα της δικής μας ύπαρξης. Αίφνης χάνουμε τη βολή των βεβαιοτήτων μας και βρισκόμαστε ως πνευματικά νεογέννητα να πρέπει να σκεφτούμε εκ νέου όλα εκείνα, που από χιλιάδες χρόνια βήμα-βήμα αταβιστικά μας είχαν εξασφαλίσει μια στοιχειωδώς «ισορροπημένη» πορεία από τη γέννηση στον θάνατο. Κάθε μικρή ιστορία, αν την διαβάσουμε με όλο το πνεύμα μας παρόν, θα μας αναγκάσει να σταθούμε γοητευμένοι και απορημένοι μπροστά σε άλλα υπαρξιακά ενδεχόμενα, που ποτέ δεν είχαν περάσει από τον νοητικό μας ορίζοντα. Και τότε έχουμε δυο επιλογές. Να κλείσουμε το μικρό βιβλίο, από δειλία, χωρίς να αφήσουμε τον αιφνιδιασμό του να ταράξει τον καλά τακτοποιημένο μικρόκοσμό μας. Ή να δεχθούμε την πρόκληση και να αφήσουμε τη μαγεία του να επενεργήσει στον μέσα κόσμο μας, με το ρίσκο ανατροπής στα βασικά μοτίβα που μέχρι τώρα ακολουθούσαμε εφησυχασμένοι.
Όσο κι αν οι δυο επιλογές ακούγονται σοβαρές, καθώς μπορεί να μας επηρεάσουν καταλυτικά, όλες οι ιστορίες, στο τέλος, μας κλείνουν συνωμοτικά το μάτι και μας χαρίζουν ένα πονηρό χαμόγελο με την τελευταία τους πρόταση. Ένα χαμόγελο προκλητικό και περιπαιχτικό συνάμα. Ένα χαμόγελο που σκουντάει τον αυτοσαρκασμό μας και προκαλεί ένα υπαρξιακό χιούμορ ανάλαφρο και θεραπευτικό.
Οι μικρές ιστορίες της Ευσταθίας Δήμου έχουν κάτι από τη χάρη των καλών παραδοσιακών χάικου, σε μορφή πεζής γραφής αλλά με ατόφια την λεπταίσθητη έκφραση άρρητης υπαινικτικής πληρότητας. Όσο λιγόλογες είναι οι ιστορίες του Λευκού Τοπίου άλλο τόσο, αφού τις διαβάσει κανείς, μοιάζουν να προκαλούν μικρές εκρήξεις στην αντίληψή μας, καθώς μας ανοίγουν κάποια μέχρι τώρα κλειστά παράθυρα και βλέπουμε αποσπάσματα της ζωής από εντελώς άλλη οπτική γωνία.
Δεν έχει πέσει στα χέρια μου άλλο βιβλίο πεζογραφίας με τόσο λίγες σελίδες και τόσο σύντομες ιστορίες, πέρα από κάποιες συλλογικές εκδόσεις. Ομολογώ ότι με γοήτευσε και αυτό, δηλαδή το ελάχιστο μέγεθος, στο «Λευκό Τοπίο». Ταιριάζει απόλυτα με την εποχή μας, που τρέχει αλύπητα και μας προκαλεί πολυδιάσπαση αντίληψης‧ μας διευκολύνει να εστιάσουμε και να εμβαθύνουμε στον γραπτό λόγο, αφού μας προσφέρεται πυκνός και ουσιώδης, με λογοτεχνική δεξιότητα και ποιητική ευαισθησία.
Η Έφη Δήμου με Το Λευκό Τοπίο της μας έκανε δώρο ένα μικρότατο λογοτεχνικό βιβλίο με ιδιότητες έντεχνου υπαρξιακού καταλύτη. Του αξίζουν περισσότερες από μία αναγνώσεις, αν θέλουμε να αποκομίσουμε το όφελος που μας προσφέρει.
Την ευχαριστούμε!
Υ.Γ. Παραθέτω ένα μικρό δείγμα από το βιβλίο, το κείμενο της σελίδας 27, που ιδιαίτερα με συγκίνησε:
«Είναι κάτι μικρές χαρές που περνούν σχεδόν απαρατήρητες. Κανένας δεν τις χαίρεται. Κι αυτό βαθιά τους προξενεί λύπη. Λυπούνται οι μικρές χαρές και, έτσι λυπημένες, μεγαλώνουν».
Η Ευσταθία Δήμου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Κλασσική και Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή με θέμα τις θεατρικές διασκευές πεζογραφημάτων. Εργάζεται ως φιλόλογος στη Δημόσια Μέση Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές «Στη Σπορά των αστεριών» (Νέος Αστρολάβος/Ευθύνη, 2011), «Σονέτα» (Gutenberg, 2016) και «Απώλεια Λήθης» (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 2019), καθώς και τη συλλογή διηγημάτων «Κλέφτες ₊ Αστυνόμοι» (Γκοβόστη, 2020). Άρθρα, διηγήματα και ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά. Το 2011 ήταν υποψήφια για το βραβείο καλύτερου νέου ποιητή στο 32ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ποίησης. Από το 2021 είναι σύμβουλος έκδοσης του περιοδικού Καρυοθραύστις, υπεύθυνη ύλης στο περιοδικό Σταφυλή, συνδιευθύντρια στο περιοδικό Οδοντωτός και μέλος στη συντακτική ομάδα του περιοδικού Μουσών.
Το «Λευκό Τοπίο» είναι το τελευταίο της βιβλίο, εκδ. Ενύπνιο 2024.
