Το πολυδιαφημισμένο και προχείρως θεωρητικοποιημένο main stream τής ατάκτως εισαχθείσης, ληγμένης προ πολλού, πάλαι ποτέ μεταμοντέρνας «πρωτοπορίας» καλά κρατεί στις αθηναϊκές σκηνές μας. Ένας εσμός από χρηματιστηριακά «παπαγαλάκια» το στηρίζει βλέπετε δεόντως και …αντιδεοντολογικώς. Η περίφημη «αποδόμηση» έγινε αρχοντοχωριάτικη νεοπλουτίστικη μανία ενίων σοφολογιότατων που άγονται και φέρονται από εκλαϊκευμένα χαλκευμένα δημοσιεύματα για υποπροϊόντα τής Εσπερίας που μοσχοπουλιούνται στους εδώ «ιθαγενείς» ως καθρεφτάκια αυτοπαθών ναρκισσιστικών πομφολυγικών αντανακλάσεων.
Στον αντίποδα υπάρχει αξιοσημείωτη πρωτότυπη και πρωτοποριακή, ρηξικέλευθη νεοελληνική δραματουργία, δημιουργικός θεατροποιητικός οίστρος, καινοφανείς ομάδες αναφύονται ως αγριόχορτα σε ένα λιβάδι ατέχνως κουρεμένο έτσι ώστε να μοιάζει με γκαζόν …Βερσαλλιών.
Αυτές ακριβώς οι ομάδες, οι ομαδούλες, τα γκρουπόσκουλα… είναι το ευοίωνο μέλλον τής εγχώριας θεατρικής ζωής, το οξυγόνο τής ασφυκτικής πληθωριστικής σκηνικής υπερδραστηριότητας.
Ξεχωρίζουν, παράλληλα με τις παραδοσιακές ρεαλιστικές-νεορεαλιστικές ηθογραφίες, οι αρχαιόθεμες δραματουργικές απόπειρες, οι πολλαπλές – επιτυχημένες εν πολλοίς – θεατροποιήσεις σύγχρονης νεοελληνικής λογοτεχνίας.
Ούτως ή άλλως το παγκόσμιο «κλασικό» ρεπερτόριο περιλαμβάνει εκτός από τους τρεις τραγικούς και τους δύο κωμικούς αρχαίους ποιητές, διασκευασμένους γίγαντες τής διαχρονικής Πεζογραφίας, όπως ο Ντοστογιέφσκι.
Πέρα όμως από την πεπατημένη των εγγυημένων, διακεκριμένων, χιλιοπαιγμένων δραματουργών υπάρχουν θίασοι που (με ή χωρίς την κρατική αρωγή τε και ενίσχυση) παλεύουν σε μεικτές υβριδικές χοροθεατρικές-εικαστικές μορφές να πρωτοτυπήσουν ανιχνεύοντας το θολό καλλιτεχνικό τοπίο τού εικοστού πρώτου αιώνα.
Αυτές ακριβώς οι απόπειρες τραβάνε το ενδιαφέρον των ελαχίστων επίμονων ερευνητών των πολιτιστικών φαινομένων που μελετούν εκ του σύνεγγυς ως άλλοι εντομολόγοι κάθε πέταγμα σκουληκιού υπό μεταμόρφωσιν εις ψυχάρα.
Ηρωικός ο άθλος αμφοτέρων (παραγωγών κι αποδεκτών), όμως η λεγόμενη «περιρρέουσα ατμόσφαιρα» μόνον έτσι εμπλουτίζεται κι όχι με αναμασήματα, επαναλήψεις, αναχαράξεις των ίδιων εκφραστικών δρόμων πάνω στην πεπατημένη.
Το θέμα είναι να αμφισβητηθούν εσκεμμένως τα εσκαμμένα και να πάμε παραπέρα την προβληματική μας για το Αύριο επενδύοντας στο αείποτε τώρα.
Το παρελθόν είναι εκεί και δεν αλλάζει. Νοσταλγικό, σίγουρο, αποθησαυρισμένο, ανατοκισμένο. Το ζητούμενο όμως είναι να κοιτάμε μπροστά και να επενδύουμε τον χρόνο, την προσοχή και την ενέργειά μας στο αείζωον ρεύμα τού Ηράκλειτου και στα φερτά – ή αναφυόμενα – υλικά που κουβαλάει, σέρνοντας μαζί και τις όποιες αμφιβολίες μας.
Ως κριτικός χαίρομαι να παρακολουθώ συστηματικά παραστάσεις νεοεμφανιζόμενων που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, που δεν τους ξέρει ούτε η μαμά τους, γιατί έτσι μπορεί – ενδέχεται – κι εγώ κάπως κάποτε να συμβάλλω στην διαμόρφωση ενός φωτεινότερου, ειρηνικότερου, πνευματικότερου μέλλοντος για ολάκερη την Ανθρωπότητα… Υψηλή φιλοδοξία, δεν νομίζετε;
Για να ξαναγυρίσουμε στο «Περί Ύψους» τού Λογγίνου θέλει δουλειά πολλή προκειμένου να ακυρώσουμε δύο αιώνες υλιστικής κοντόθωρης υπερκατανάλωσης φληναφημάτων και αδιέξοδων πειραματισμών που δεν μας οδηγούν προς το Φως, προς την Έξοδο από το πολιτισμικό τούνελ στο οποίο βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι εκόντες-άκοντες.
Πρώτα οραματιζόμαστε και μετά υλοποιούμε. Γι’ αυτό, ας επενδύσουμε όλη μας την υλοενέργεια στους νέους, στους ρηξικέλευθους, στους πραγματικούς πρωτοπόρους. Οι παλαιοί, οι χρυσές μετριότητες δεν μας χρειάζονται ούτως ή άλλως. Μετά την απομάκρυνσιν από το ταμείον και από το… Πρώτο Νεκροταφείο «ουδέν λάθος αναγνωρίζεται». Αρκετά λοιπόν με την παρελθοντολαγνεία. Είναι – κατά την ταπεινή μου γνώμη – ακόμα μία μορφή όζουσας νεκροφιλίας. Παρελθέτω αφ’ ημών το ποτήριον τούτο.
Ίδωμεν… με ανοικτά μυαλά, καρδιές, εσωτερικά ώτα τε και οφθαλμούς…
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός.
