Η ποιητική συνύπαρξη από τρυφερής ηλικίας με αυθεντικούς δημιουργούς μεταθέτει αυτομάτως το σημείο εκκίνησης πολύ πέρα τού συνήθους κι η ευτυχής αυτή συγκυρία αποδίδει άμα τη εμφανίσει καρπούς εύοσμους, εύγευστους και περιεκτικούς.
Κόρη τού διακεκριμένου και βραβευμένου από την Ακαδημία Αθηνών ποιητή Βαγγέλη Χρόνη, η επιστήμων Εύα Χρόνη ποιεί ήθος επιτυγχάνοντας το ανέφικτο: την απόλυτη συμπύκνωση που μόνον η (προχωρημένη) ηλικία, η συγγραφική εμπειρία και η τριβή με τα κείμενα των άλλων εξασφαλίζει. Βεβαίως, η νέα γενιά έχει το πλεονέκτημα τής πολυγλωσσίας και τής πολυγνωσίας αφού η συνδημιουργική ανάγνωση έργων διαφόρων χωροχρονικών πλαισίων καθίσταται ευχερέστερη χάρη στην Τεχνολογία.
Δεδομένου ότι οι κβαντικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ήδη σε ερευνητικό στάδιο, οι λογοτέχνες τού απώτερου μέλλοντος θα μας σκέφτονται ενδεχομένως όλους και όλες ως πρωταθλητές μιας πνευματικής σκυταλοδρομίας οιονεί ηρωικής.
Επιλέγω από αυτόν τον ωκεανό σοφίας μερικά ορόσημα (που λειτουργούν απλώς ως «κορυφή τού παγόβουνου» μιας πολύτροπης υποφώσκουσας εγγενούς σοφίας):
ΠΡΟΣΟΧΗ στις ενέσεις λησμονιάς που κάνετε οι
ίδιοι στον εαυτό σας. Τα αντισώματα δε διαρκούν
φορέβερ. (σελ. 131).
*
ΚΑΙ τελικά η αγάπη δεν είναι μόνο ένα συναίσθημα αλλά σίγουρα και μια δεξιότητα. Όσο για τον
έρωτα, αυτός καλό είναι να υπάρχει όπως και δήποτε. (σελ. 101).
*
ΔΕΝ παίρνω τίποτα βαριά ώστε να με ενοχλήσει.
Και τίποτα ελαφριά ώστε να κάνω πως δεν υπάρχει.
Ζυγισμένα πράματα (σελ. 51).
*
ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ που μάζεψα.
Και τώρα συνεχίζω και προχωρώ. Δε σε παίρνω μαζί μου. Τόσο καιρό περίμενα μα δε φάνηκες,
και μάλιστα για ανόητους λόγους.
Τώρα πια δε σε θέλω. Έτσι κι αλλιώς υπάρχουμε σε ό,τι έχουμε ζήσει.
(σελ. 47).
*
ΟΛΟΙ ήταν εν δυνάμει ήρωες.
Βλέπανε αλλά δεν μπορούσαν να τα πουν.
Ο σαλπιγκτής τούς έσωσε, κάνοντας την αρχή. (σελ. 31).
*
ΕΛΑ στον διάλογο και θ’ αποκαλυφτείς. (σελ. 57).
*
ΤΟ ήπια το πικρό ποτήρι, γιατί άκουσα στη μελωδία τον ήχο από μιαν άλλη (σελ. 85).
*
ΖΟΥΣΕ για να μιλάει συνεχώς για κάτι που ο ίδιος θεωρούσε ιδεολογία του. Μεταξύ μας, δε νομίζω να είχε βρει κάτι καλύτερο να ασχοληθεί.
Η υπεροχή του Χ έναντι του Υ ήταν το μόνιμο
θέμα συζήτησης. Γι’ αυτό ανέπνεε.
Όχι και σε τόσο μεγάλη ηλικία, ξεψυχώντας,
αναφώνησε: «Δε γνώρισα ποτέ ούτε τον Χ μα ούτε και τον Υ». (σελ. 95).
*
ΚΑΙ μόνο που η μουσική καταχωρείται σε ένα
διαφορετικό δωμάτιο της μνήμης, αξίζει να ασχολείσαι.
Γιατί και στα βαθιά γεράματα, που ενδέχεται
να μην αναγνωρίζεις τους δικούς σου ανθρώπους,
τις μελωδίες θα τις θυμηθείς. (σελ. 105).
*
ΚΑΙ από τη στιγμή που δε μπόρεσε να ρωτήσει
–οπότε και να διαλευκάνει τις καταστάσεις– παρέμεινε στον ίδιο μικρό εαυτό του.
Μικρό υπό την έννοια ότι οι ερωτήσεις φέρνουν
και απαντήσεις, οπότε διαδοχικά και εξέλιξη, ή
τουλάχιστον κάποια γνώση (σελ. 127).
*
ΓΙΑ όσους έχουν να με ακούσουν καιρό, χαιρετίσματα από τον παρελθόντα, τον παρόντα και τον μέλλοντα. (σελ. 129).
Εντυπωσιακή αφηγηματική τεχνική, αποτελεσματική, καίρια, εύστοχη, κατευθείαν στην καρδιά χωρίς περισπασμούς παρά μόνον για το έντεχνον τού μελίσματος.
Από πού όμως αναβλύζει αυτή η έμπρακτη, εμπράγματη φιλοσοφία και στάση ζωής, σχεδόν πραγματιστική εάν δεν ήτο απογειωμένα ρομαντική;
Ας μελετήσουμε προσεκτικά το εισαγωγικό σημείωμα, φιλοτεχνημένο από την ίδια την δοκιμασμένη ήδη συγγραφέα Εύα Χρόνη:
Σκέφτηκα λοιπόν να συγκεντρώσω και να δημοσιεύσω μερικές από αυτές τις σκέψεις. Αυτό που
Προσδοκώ μέσω της ανάγνωσής τους είναι να γίνουμε
όλοι καλύτεροι παρατηρητές, να μπορούμε να μεταμορφώνουμε κάθε αφήγηση, να δίνουμε φωνή σε όσους είναι κρυμμένοι και πάνω απ’ όλα να ακούμε.
Τέλος, τα παρακάτω είναι μια μορφή προσωπικής έκφρασης, μιας και τα συναισθήματα είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πνευματικού μας εαυτού και
πηγάζουν από εμπειρίες που έχουν ένα νόημα για εμάς. Το νόημα αυτό, όταν μοιράζεται, προκαλεί συζητήσεις, διαφωνίες, σκέψεις και προτάσεις που ίσως
φανούν πολύτιμες στα επόμενα χρόνια που θα έχουμε ανάγκη και θα ξαναθυμηθούμε τον άνθρωπο.
(σελ.11).
Είναι τόσο δραματικός κι απροσχημάτιστος ο τυπωμένος λόγος που η φυσική του ροή θυμίζει εκείνους τους ορμητικούς χειμάρρους που φαίνονται τόσο γαλήνια κατασταλαγμένοι στο βάθος.
Μετάφραση άξια για βραβεύσεις πολλαπλές. Αλεξάνδρα Ντούμα πανάξια αναδεικνύεσαι.
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός
