Αυτό το πανόραμα με τις οκτώ ψηφίδες απεικονίζει μία κλειστοφοβική υποκριτική κοινωνία που αρνείται να γλείψει τις πληγές της γιατί καμώνεται πως δεν τις φέρει και απαξιώνει κάθε άτομο που προβαίνει ευθαρσώς σε δημόσιες ή – έστω – ατομικές, διϋποκειμενικές εξομολογήσεις.

Νιώθω πως θα μπορούσα να γράφω εσαεί κριτικά κείμενα για αυτό το βιβλίο ανάλογα με τη σειρά ανάγνωσης, την νοητική αναδιάταξη, τα ψυχοσωματικά συμφραζόμενα, το χωροχρονικά δεδομένα, ακόμα και από κβαντική νευρομονάδα σε άλλο νευροδιαβιβαστή.

Θεματολογικά, θα μπορούσε να διαγνωστεί ακόμα και στα χνάρια τής ταινίας τού Λουί Μπουνιουέλ «Η ωραία τής ημέρας» με την πανέμορφη (αν και ψυχρή) Κατρίν Ντενέβ…. Όμως είναι πολύ περισσότερα από τούτη την γραφική απλοποίηση. Είναι «φέτες ζωής» επιδέξια συγκολλημένες, σερβιρισμένες με τακτ και γνώση των κανόνων τού ευ ζην.

Μία ψυχολόγος (και μάλιστα με διδακτορικό) παραμένει πάντα ψυχολόγος ακόμα κι όταν γράφει (ή δεν γράφει – ειδικά, ίσως, τότε…).

Η κινηματογραφική θεώρηση επιβάλλει ταχείς αφηγηματικούς ρυθμούς, οι περιγραφές είναι ελλειπτικές, οι ψυχογραφίες ιμπρεσιονιστικές, η τεχνική παραπέμπει σε μονοκοντυλιά. Η όποια λογοτεχνικότητα δεν επαφίεται σε επίθετα, γλωσσοπλαστικές επιδείξεις και σχοινοτενείς δευτερεύουσες προτάσεις. Ύφος απλό, καθημερινό, όμως ας μην ξεγελάει η τόση εκφραστική απλότητα, διότι είναι πεποιημένη. Πρόκειται για συγγραφική δεξιοτεχνία, δεδομένου ότι η ψυχογραφική λεπτότητα επιβάλλει διακριτικές αποστάσεις.

Η αφηγήτρια είναι επιεικής με τα δραματικά της πρόσωπα, ειδικά όταν φαίνεται σαν να τα επικρίνει. Ειδικά τότε προβαίνει σε ένα ρητορικό τέχνασμα προκειμένου να μας προκαλέσει αυτόματες, ενστικτώδεις ψυχοσωματικές-νοητικές ανακλαστικές αντιδράσεις έτσι ώστε να δούμε τον αναγνωστικό εαυτό μας απέξω και να τον ελέγξουμε σωκρατικώ τω τρόπω.

Αυτή η συνδημιουργική δεινότητα είναι ικανή κι αναγκαία συνθήκη για την εις βάθος αναδίφηση ενός μυθοπλαστικού σύμπαντος που συμπυκνώνεται ως αιθέριο άρωμα στις καλοτυπωμένες σελίδες ενός προσεκτικά σχεδιασμένου «βιβλίου τσέπης», που δεν πρέπει να μας ξεγελάει με τον όγκο του, γιατί αντιστρόφως ανάλογος τού σισύφειου άχθους που επιφυλάσσει στον επαρκή αναγνώστη.

Κάποια από αυτά τα οκτώ διηγήματα είχαν δημοσιευτεί προηγουμένως σε έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά που τα διευθύνουν έγκυροι λογοτέχνες, πρωταγωνιστές τής πνευματικής μας ζωής.

Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα παίζει εδώ σημαντικό λόγο, ενώ στο επίπεδο τής θεματολογίας, οι ίδιες καλοδουλεμένες και λεπταίσθητες, προσεκτικά επεξεργασμένες συγγραφικές εμμονές κυριαρχούν κι εδώ: το σώμα, η σεξουαλική ρώμη ή – ακόμα καλύτερα η ανικανότητα – ο σχιζοειδής διαχωρισμός αισθημάτων και σωματικών εκκρίσεων, η ιδεοψυχαναγκαστική νεύρωση, η κατάθλιψη, η διπολική αμφιθυμία, η συντροφική κυκλοθυμία, το αδιέξοδο των σχέσεων, η κυρίαρχη μοναξιά, η πολύκοσμη μοναχικότητα, που δεν εξορκίζεται μήτε με όλα τα φυτικά ή χημικά σκευάσματα τού κόσμου.

Έξεις και εντροπές, εμμονές τε και ενοχές, αδιέξοδα και πλασματικές διέξοδοι, τάσεις φυγής και φανταστικοί παράδεισοι, υπερδιέγερση τού φαντασιακού, η νεοπλασία ενός κόσμου καταδικασμένου να μην βρει ποτέ τη λύτρωσή του…

Όμως διόλου πεσιμιστικός δεν είναι αυτός ο έναρθρος λόγος. Το αντίθετο. Άκρως επιστημονικές οι λογοτεχνικές διατυπώσεις τού γνωστού, όπου επικρέμεται – ως ξέφτι – το Άγνωστο. Προκειμένου να μην συγκρουστούν με το Άρρητο, αντιηρωίδες και αντιήρωες εθελοτυφλούν σε ένα ιδιότυπο, άκρως ενδιαφέρον, παιχνίδι τής τυφλόμυγας. Επιδίδονται σε όλες τις δήθεν παραβατικότητες από περιέργεια, πλήξη, μόδα, από επιθυμία να διαφέρουν ή απλώς για να ξορκίσουν την αστάθεια, την ανασφάλεια, την έλλειψη αυτοεκτίμησης.

Η ενσυναίσθηση ούτως ή άλλως εξασκείται με την προσεκτική ανάγνωση αυτού τού πονήματος, που θα αποτελούσε εξαιρετικό υλικό για κάθε έμπειρο δραματουργό.

Αφηγηματική ύλη με πολλές οπτικοακουστικές προεκτάσεις…

Ο «ήλιος τού μεσημεριού» σταθερό leit motiv, ως αντίστιξη στο Σκοτάδι.

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός.