Μόνον οι άνθρωποι που φοβούνται τον Θάνατο ασχολούνται με το Επέκεινα. Ή εκείνοι που έχουν περάσει στην αντίπερα όχθη κι έχουν ξαναγυρίσει.
Ο πρωτόγονος ανιμισμός, η πνευματολατρεία, ο σαμανισμός, η μαγική θέαση τού κόσμου… βασίζονται στην ανάγκη του ανθρώπου να θεραπεύσει το υπαρξιακό άγχος που του προκαλεί η αυτεπίγνωση τής θνητότητός του.
Όλες οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες, τα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά ρεύματα τού κόσμου όλου γύρω από δύο θέματα στρέφονται: Έρως, Θάνατος-Ύπνος.
Το «Ω γλυκύ μου Έαρ» συνδέει την Άνοιξη με την κυκλική επαναγέννηση.
Στη νεοελληνική δραματουργία το θέμα δεν είναι άγνωστο μήτε ασυνήθιστο, αφού πρόσφατα ανέβηκε από τους “Ginger Creepers Band” η παραλογή «Του νεκρού αδελφού».
Ακόμα και στο δημοφιλέστατο θεατρικό έργο «Τα αξύριστα πηγούνια» αναμένεται μια νεκρανάσταση.
Η άρνηση όμως τού τελεσίδικου αφανισμού λάμπει ήδη από την δεκαετία τού 1990 στο έργο τού Έρικ Εμάνουελ Σμιτ που ανέβασε ο Σ. Α. Ευαγγελάτος στο τότε «Αμφί-θέατρο» με τίτλο «Ξενοδοχείο των δύο κόσμων».
Βέβαια η Θεωρητική Φυσική, τα Ανώτερα Μαθηματικά, η Κοσμολογία μιλάνε καθαρά για άλλες διαστάσεις. Ποιος μας λέει όμως ότι μπορούμε να αναληφθούμε ΜΕ το σώμα μας το υλικό, να διατρέξουμε το σύμπαν με ταχύτητες μεγαλύτερες ή ίσες τού Φωτός, να διατηρήσουμε την λογική και την αυτοσυνείδησή μας;
Αμήχανο το αποτέλεσμα. Καλές οι προθέσεις, ευρηματική η σκηνοθεσία, ευφυές το κβαντικό flash-back, εντάξει κι ο μοντερνισμός, όμως το νεοελληνικό θέατρο είναι ακόμη παγιδευμένο στην ηθογραφία, στον κυνικό ρεαλισμό, στην επιθεωρησιακού-αριστοφανικού τύπου ελευθεροστομία, η χυδαιότητα συναντά την κακοποιητική βία (σε λεκτικό τουλάχιστον επίπεδο) κι η υψηλή ποιητικότητα πάει περίπατο. Ελάχιστοι σύγχρονοι δραματουργοί στην Ελλάδα τού σήμερα γράφουν σε μαγικό ρεαλισμό. Οι όποιες ποιητικίζουσες απόπειρες βουλιάζουν στην κινούμενη άμμο τής μη σωματοποιημένης φλυαρίας. Η εικονοποίηση/ηχοποίηση αφ’ ετέρου καλά κρατεί (διεθνώς). Το Διαδίκτυο είναι ένα χρήσιμο εργαλείο κάλυψης τής αρχετυπικής ανάγκης του ανθρώπου για αφηγηματική παραμυθία τής ψυχής μας. Μυθοπλασία χωρίς ποίηση και ποίηση χωρίς σωματικό ρυθμό δεν νοείται. Στην νεοελληνική περιρρέουσα ατμόσφαιρα πάσχει και η ποιητική και η δραματική παραγωγή από μία άκρως επιμολυντική επικράτηση τής χυδαίας, παράλογης βίας και του κυνικού πανερωτισμού χωρίς φιλ-ανθρώπινο πρόσημο.
Το έργο αυτό (παρά τις όποιες δραματουργικές ατέλειές του) εξαιρετείται από τον εσμό των σύγχρονων μετριοκρατούντων αφού θέτει θέματα ειρηνικής συνδιαλλαγής, διαπροσωπικής διπλωματίας, οξυμένης ενσυναίσθησης, αλληλεγγύης, ανεκτικότητας…
Ευχάριστη η θέασή του, αμήχανη η ανέλιξη τής πλοκής του. Ο σκηνοθέτης Στέλιος Καλαθάς είχε την συναισθηματική ευφυία να συμπληρώσει εικονικά τα συγγραφικά «κενά».
Εξαιρετικοί ηθοποιοί. «Τηλεοπτικού» ρεαλισμού θέαμα, με ελάχιστες κινηματογραφικές στίξεις.
Μην το χάσετε! Ταράζει τα νερά. Κάτι διαφορετικό. Όσο για το θέμα, ο προτεσταντικός σπιριτσουαλισμός στην πράξη κάπου συνάδει με την νεοελληνική υλιστική μεταφυσική.
Πρωτότυπο θέαμα. Ως προς το ακρόαμα, θα χρειαζόντουσαν ίσως περισσότερα μουσικά ιντερμέδια (δίκην χορικών αρχαίας τραγουδίας). Μόνον έτσι αντέχεται η τόση δραματική ένταση των επεισοδίων.
Οι καλοί, επινοητικοί θεατρικοί συγγραφείς καλόν είναι να ζητούν την επαγγελματική γνώμη δραματουργών, θεατρολόγων, επιμελητών… Τόσοι κυκλοφορούν άεργοι κι ετεροαπασχολούμενοι με πανεπιστημιακές περγαμηνές αδιαμφισβητήτου κύρους. Το «χειροποίητο» των νεοελληνικών πολιτιστικών βιομηχανιών ας έχει και μια βαθύτερη στον χωροχρόνο πολιτισμική προοπτική.
Κατά τα άλλα, η ατομική πρωτοβουλία, αυτενέργεια, μονομερής δημιουργικότητα καλά κρατεί. Το θέατρο όμως είναι πράξη ομαδική. Η συγγραφή οφείλει να διακτινίζεται, να ανατροφοδοτείται προκειμένου να εμπλουτίζεται. Ίσως μια συλλογική συγγραφή (παρεΐστικη) να είναι επιθυμητή, όπως στην εποχή τού «ελισαβετιανού θεάτρου». Εξάλλου, η μοναξιά είναι συνήθως βαρετό πράγμα. Δεν συμφωνείτε; Το γράψιμο, εκτός από την αμιγή ποίηση έπαψε προ πολλού να είναι «ενός ανδρός αρχή». Ας ανακαλύψουμε τον πλησίον, αφού προηγουμένως αγαπήσουμε τον εαυτό μας συμφιλιωνόμενοι τόσο με τον Έρωτα όσο και με τον Θάνατο. Και τα δύο δεν είναι μοναχικά σπορ. Χρειάζονται τουλάχιστον δύο! Εμάς και τον περατάρη Χάροντα, που παρηχεί-συνηχεί (μόνο στα ελληνικά) με την Χαρά!!!
Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός
info από το Δελτίο Τύπου:
Από 21 Μαρτίου 2024
κάθε Πέμπτη και Παρασκευή
για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων
Ώρα έναρξης: 21.00
Από Μηχανής Θέατρο
Λίγα λόγια για το έργο
– Η ΘΕATΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ «ΓΕΦΥΡΑ» για τη θεατρική σαιζόν 2023 – 2024 έχει συμπεριλάβει στον προγραμματισμό της, το έργο «Καφενείο Το επέκεινα» του Μιχάλη Σπέγγου σε σκηνοθεσία του Στέλιου Καλαθά. Ένα έργο σε τρείς πράξεις. Κάποιοι πιστεύουν ότι μεταθανάτια ζωή υπάρχει, κάποιοι πως όχι. Πολλοί έχουν περιγράψει επιθανάτιες εμπειρίες. Άνθρωποι που έχουν πέσει σε κώμα και «ξύπνησαν» μετά. Πήγαν, λέει, και ήρθαν. Πού και πότε και τί; Ρωτάμε. Μα πέρα από το πού και το πότε και το τί, υπάρχει πάντα και ένα άλλο ερώτημα. Μετάνιωσαν; Για τα όποια κρίματα. Μικρά ή μεγάλα. Οι μεγάλες θρησκείες τονίζουν τη σημασία της μετάνοιας και της συγχώρεσης. Τη λυτρωτική τους σημασία. Και βέβαια αν δεχθούμε την έννοια της μετάνοιας, επακόλουθα θα πρέπει να αναρωτηθούμε για τον τρόπο. Και ας μην ξεχνάμε ότι μετάνοια σημαίνει πάντα αλλαγή. Κάποια από τα παραπάνω προσπαθεί να φωτίσει το έργο.
Λίγα λόγια για την υπόθεση
-Η ζωή ενός ορεινού χωριού στη μέση του πουθενά, ταράσσεται ξαφνικά όταν ξεσπά αναπόφευκτη βία. Τέσσερις άντρες και μία γυναίκα. Ο τόπος σφίγγει τους πρωταγωνιστές σαν μέγγενη. Δημιουργεί αδιέξοδα. Ερωτικά, κοινωνικά, ηθικά, οικονομικά. Κακό χωριό τα λίγα σπίτια, λένε. Το έργο μιλάει, όπως σχεδόν όλα τα έργα, για τη ζωή και το θάνατο. Προσπαθεί όμως να κάνει και ένα βήμα πέρα από αυτά. Σε αυτό που κάποιοι , φιλοσοφικά ίσως και μόνο, αποκαλούν επέκεινα, με στόχο την λυτρωτική σημασία που έχει η έννοια της μετάνοιας.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Κινούμενος στο πλαίσιο του θεάτρου του παραλόγου και αγγίζοντας τις παρυφές της κωμωδίας, το Καφενείο Το επέκεινα, μας συστήνει έναν δυστοπικό κόσμο και χρόνο που τελικά, ίσως να μην απέχει και πολύ από την πραγματικότητα στην οποία ζούμε.
Σ’ έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς, ή σε έναν κόσμο που θα ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα αν πράτταμε ή σκεφτόμαστε αλλιώς. Τα παράδοξα πάθη, ο απαγορευμένος έρωτας, αλλά και τα καταπιεσμένα ήθη της εποχής, είναι κάποιες από τις αρχές και αξίες που εκθειάζονται περίτρανα σε αυτό τον χώρο με σαρκασμό, εντάσεις και βιτριολικό χιούμορ. Στον απόηχο του γέλιου, σε μια κοινωνία, στην οποία μένουμε να προβληματιζόμαστε για την επερχόμενη καταστροφή. Ή- ακόμα χειρότερα- για την καταστροφή που είναι ήδη εδώ.
Σε έναν παράταιρο χωροχρόνο που όλο και δυσχερέστερα χαρακτηρίζεται βιώσιμος, ο κόσμος αλλάζει διαρκώς και η καθημερινή ζωή στο καφενείο ενός χωριού σηματοδοτεί το τέλος αλλά και μια νέα αρχή.
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Μιχάλης Σπέγγος
Σκηνοθεσία: Στέλιος Καλαθάς
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιωργίνα Γερμανού
Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Επιμέλεια κίνησης: Μαρίζα Τσίγκα
Μουσική επιμέλεια-Sound design : Σωτήρης Καναρέλης
Video trailer: Νικήτας Χάσκας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιάννης Οιχαλιώτης
Βοηθός ενδυματολόγου: Μαρίζα Σουλιώτη
Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Άντζυ Νομικού
Μια παραγωγή της Θεατρικής Ομάδας « ΓΕΦΥΡΑ »
Ηθοποιοί (αλφαβητικά)
Λεωνίδας Αργυρόπουλος
Γιώργος Ζώης
Μάνθος Καλαντζής
Κώστας Καραμουσάλης
Μαργαρίτα Σάββα
Η παράσταση Καφενείο Το επέκεινα πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
