Κωνσταντίνος Μπούρας: «Ο ΜΠΑΜΠΑΣ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στο ΘΕΑΤΡΟ ΌΛΒΙΟ.

«Πατήρ πάντων Πόλεμος» αποφαίνεται και γνωμοδοτεί ο Ηράκλειτος. Αυτό το μεταφράζει αναλόγως ο αείμνηστος δραματουργός Ιάκωβος Καμπανέλλης.

Όλα (ή τα περισσότερα από τα πολυπρόσωπα) έργα του «πατάνε σταθερά» σε προηγούμενα αριστουργήματα (άλλοτε στην «Κάρμεν» των Μεριμέ-Μπιζέ, άλλοτε στην εξιδανικευμένη πτωχική «Αυλή» τού Κ. Χατζηαργύρη ή τού Παντελή Χορν, άλλοτε στην «Ορέστεια» τού Αισχύλου και λοιπά).

Εδώ όμως, πέρα από το φιλοσοφικό λογοπαίγνιο τού τίτλου, αξιοποιούνται στο έπακρο παραδοσιακοί κώδικες λαϊκού θεάτρου, έτσι όπως έχουν διαιωνιστεί στην Παγκόσμια Κωμωδία χάρη στις μιμάδες, στους μίμους, στους joculatores/ζογκλέρ, στους πλανόδιους τσιρκολάνους, στα μπουλούκια τού Μεσαίωνα, τού Βυζαντίου, της Αναγέννησης, της πολλαπλώς απελευθερωμένης Ελλάδας…

Η χωροχρονική μετατόπιση στο 305 π.Χ. προσφέρει στον δραματουργό Ιάκωβο Καμπανέλλη ένα ασφαλές ιστορικό πλαίσιο προκειμένου να μην εκληφθούν τα σκόπιμα ή τυχαία υπονοούμενα των κωμικών του προσώπων ως άμεσες ή έμμεσες μπηχτές στο θολό πολιτικό τοπίο τής Ελλάδας τού 1952.

Η φαρσοκωμωδία είναι η πλέον ανώδυνη μορφή κοινωνικής σάτιρας και με την πρόφαση τού αβίαστου γέλιου μπορούν να ειπωθούν τα πλέον τρομακτικά «κοινά» μυστικά και να καυτηριαστούν με τον πλέον ανώδυνο τρόπο συγχρονικά και διαχρονικά «κακώς κείμενα».

Η έρις, η αρχομανία, ο παθολογικός φθόνος, το νείκος (ως μισαλλοδοξία), η χειριστική αξιοποίηση τού ερωτικού ενστίκτου, ο πραγματισμός ως χρηματομανία κι η δοκησισοφία ως υπερφίαλη αλαζονεία, ο κακώς εννοούμενος εγωισμός, ο άκρατος εγωισμός, η υπερκαταναλωτική ατομοκεντρικότητα, ο δόλιος ωχαδερφισμός, το προαιώνιο «λούφα και παραλλαγή», η ε-αυτιστική δοκησισοφία… παρελαύνουν εδώ με άκρως επιθεωρησιακό αλλά ανώδυνο τρόπο.

Τα πρόσωπα γίνονται γραφικά. Χάνουν την ουσία τους και σκιαγραφούνται σε περιγράμματα φευγαλέα χωρίς φιλολογικά ή φιλοσοφικά παραγεμίσματα.

Το λαϊκό θέατρο σε όλο του το μεγαλείο, έτσι όμως όπως αφομοιώθηκε από το νέο αστικό υπόστρωμα που ερωτοτροπεί με το λούμπεν στοιχείο των δεκαετιών τής απότομης εκβιομηχάνισης και τού απρογραμμάτιστου εκσυγχρονισμού τής μετεμφυλιακής Ελλάδας στα πρότυπα τής πολλά υποσχόμενης κι αξιοζήλευτης Δύσης, ειδικά της Αμερικής, όπως είχε βγει αλώβητη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η άλωση των τοπικών παραδόσεων από τα τουριστική στίφη που επελαύνουν διονυσιακά είναι το κύριο θέμα, όχι όμως και το αποκλειστικό.

Σημαντικό κείμενο για τις ιστορικές, πολιτικές, κοινωνικές, ακόμα και λαογραφικές συνυποδηλώσεις του, σε μια παράσταση που δεν αποφεύγει το ευτράπελο και κουρδίζεται στον τομέα τής διασκέδασης μάλλον παρά στης ψυχαγωγίας.

Εκτονωτικό το αποτέλεσμα για το συλλογικό θυμικό μας.

Όσο για το ατομικό θυμικό, εξαρτάται… «Περί ορέξεως».

Τα καλοχτισμένα θεατρικά έργα επιβιώνουν στην εποχή τής δραματουργικής ξηρασίας που επέφερε η μετανεωτερική, ισοπεδωτική αποδόμηση των πάντων, στο όνομα… τίνος/ποίας/ποίου; Η Ιστορία θα δείξει. Το μέλλον πάντα κρίνει το παρελθόν, κατά το δοκούν…

ΔΕΙΤΕ ΤΟ! ΘΑ ΓΕΛΑΣΕΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΣΑΣ. ΣΑΣ ΤΟ ΕΓΓΥΩΜΑΙ ως γευσιγνώστης εξειδικευμένος εις τα θεάματα…

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας https://konstantinosbouras.gr ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός

info:

https://www.olviotheater.gr/o-mpampas-o-polemos

Ο ΜΠΑΜΠΑΣ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ

κωμωδία του Ιάκωβου Καμπανέλλη

Η θεατρική ομάδα «Πτωχαλαζόνες» παρουσιάζει την κωμωδία του

Ιάκωβου Καμπανέλλη «ο Μπαμπάς ο Πόλεμος» σε σκηνοθεσία

Κώστα Παπακωνσταντίνου

ΣΑΒΒΑΤΟ 21:00 – ΚΥΡΙΑΚΗ 18:00

Διάρκεια: 90 λεπτά

Εισιτήρια από 12€ στο

ΤΟ ΕΡΓΟ

Το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη «Ο μπαμπάς ο πόλεμος» γράφτηκε το 1952 στην πρώτη του μορφή, αλλά ευτύχησε να παρουσιαστεί μόλις το 1979, από το θέατρο Τέχνης. Πρόκειται για μια πολυπρόσωπη κωμωδία εμπνευσμένη από το ιστορικό γεγονός της πολιορκίας της Ρόδου από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, το 305 π.Χ., με την οποία ο Καμπανέλλης σατιρίζει σύγχρονα ήθη και πάθη. Όπως ο ίδιος αναφέρει: «Το ερέθισμα που κατέληξε στην κωμωδία «Ο μπαμπάς ο πόλεμος» – ακατάλληλο από πρώτη άποψη για Κωμωδία – το έδωσε η ψυχροπολεμική ένταση που ακολούθησε τις μεγάλες προσδοκίες. Η ελπίδα πως, ο πόλεμος που λίγα χρόνια πριν είχε τελειώσει ήταν και ο τελευταίος, έμοιαζε με παιδαριώδη αφέλεια. Η κατάσταση ήταν και τότε θολή και απειλητική. Οι σύμμαχοι σαν να είχαν μολυνθεί από το κακό που πολέμησαν και γίνηκαν και νικητές και διάδοχοι του.»

Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι διάδοχοί του πολεμούν μεταξύ τους για την κυριαρχία του κόσμου. Η Ρόδος, κηρύσσοντας αυστηρά ουδετερότητα, έχει μετατραπεί σε έναν ασφαλή τουριστικό παράδεισο. Δημόσια κτίρια και ναοί έχουν μετατραπεί σε επιχειρήσεις ενώ η κυβέρνηση έχει αντικατασταθεί από το Ανώτατο Ξενοδοχειακό Συμβούλιο. Όταν ο πόλεμος μεταφέρεται στη θάλασσα, οι Ροδίτες με το φόβο ότι οι Μακεδόνες του Δημητρίου του Πολιορκητή πλέουν εναντίον τους, στέλνουν τον καλύτερο τους μάγειρα και την πιο όμορφη κοπέλα του νησιού για να τον ξελογιάσουν. Ο Δημήτριος όμως ερωτεύεται την Ρόδο και αποφασίζει να την κατακτήσει. Οι τουρίστες φεύγουν, ο στρατός του Δημητρίου αποβιβάζεται στο νησί, κι όταν ένας σερβιτόρος εκσφενδονίζει ένα πιάτο εναντίον τους, οι Μακεδόνες καίνε όλα τα μαγαζιά της παραλίας προς παραδειγματισμό. Ο λαός της Ρόδου τότε παίρνει τα όπλα, μαχαιροπίρουνα στην αρχή, και πολεμάει.

Ο μπαμπάς της Ιστορίας ο πόλεμος έχει ξεκινήσει και όλα μέλλουν να αλλάξουν.

Οι Ροδίτες αντιγράφουν τους Μακεδόνες, γίνονται άριστοι πολεμιστές και νικούν.

Ο Δημήτριος ξελογιάζεται από την ομορφιά και τις χαρές της ζωής και χάνει.

Η Ρόδος θα συνεχίσει να πλουτίζει αλλά πλέον μέσω μιας άλλης, πιο επικερδούς επιχείρησης, της βιομηχανίας του πολέμου.

«Πατήρ πάντων Πόλεμος», Ηράκλειτος

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

Όταν ξεκινούσαμε να οργανώνουμε την παρούσα παραγωγή, βρεθήκαμε μουδιασμένοι από τα θλιβερά και δυσοίωνα νέα, της επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Λίγες εβδομάδες πριν την πρεμιέρα μας, παρακολουθούμε με αγωνία τα όσα διαδραματίζονται για μια ακόμη φορά στην Παλαιστίνη. Θεωρώντας σταθερά το θέατρο ως ένα φόρουμ κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου μέσω της τέχνης, προσδοκούμε, με όχημα την αιχμηρή κωμωδία του Ιάκωβου Καμπανέλλη «ο Μπαμπάς ο Πόλεμος», να συνδιαλεχθούμε ουσιαστικά με το κοινό, για αξίες και έννοιες που διαμορφώνουν συνειδήσεις. Στον πόλεμο, έννοιες όπως η δημοκρατία και η ελευθερία θρυμματίζονται. Οι μεγάλες ιδέες για οικονομικό και στρατιωτικό imperium δημιουργούν κρίση για τους αδύναμους και ευκαιρίες για τους ισχυρούς. Η δίψα για κέρδος και η δίψα για εξουσία, είναι όψεις στο ίδιο νόμισμα και ας προβάλλονται ως κάτι διαφορετικό.

Ο Καμπανέλλης πλέκει επί σκηνής έναν κόσμο με συμμαχίες, συγκρούσεις, πάθη, ματαιώσεις και προσδοκίες. Έναν κόσμο διόλου μακριά από την πραγματικότητα, διόλου μακριά από τη φαιδρότητα και την τραγικότητα που έχει η ίδια η ζωή, ο ίδιος ο Πόλεμος. Στον επίλογο του έργου, βουτηγμένη στην ειρωνεία, έρχεται η συμφιλίωση που ελπίζει σε ένα αύριο ειρηνικό που θα σέβεται την αξία της ανθρώπινης ζωής.