Κωνσταντίνος Μπούρας: Συγκινητική, ανατριχιαστική, αληθοφανής, ποιητική «Αγάπη» στο θρυλικό «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης.

Σκέφτομαι συχνά πως το παλαιό, καλό, παραδοσιακό, ρεαλιστικό θέατρο ενέχει την εκπαιδευτική λειτουργία της μεταγγίσεως γνώσεων, της μεταλαμπαδεύσεως εμπειριών, της διαμεσολαβήσεως ανάμεσα στο ανεκτό και στο τερατώδες.

Οι γνωστές αισχύλειες «τερατείες» είναι πολύ κοντά στην καβαφική αντίληψη για τους υποσυνείδητους «Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες».

Στο θέατρο η κοινωνία κοιτάει έξω από το πλαίσιο, οφθαλμοπορνεύει στο «περιθώριο», περιπλανιέται εκ του ασφαλούς σε άγνωστα γνωστικά και γνωσιακά πεδία [δεν ταυτίζονται οι δύο αυτοί όροι].

Στο θέατρο αποκτούμε προσωρινή διαμεσολαβημένη πρόσβαση στο ανοίκειο.

Τι συμβαίνει όμως όταν το απρόσκλητο, το απαράδεκτο, το ανεπιθύμητο μάς κτυπάει την πόρτα;

Τι γίνεται με τα θέματα ταμπού που αρνούμαστε να αντιμετωπίσουμε (σε ατομικό αλλά και σε οικογενειακό επίπεδο);

Η άνοια δεν είναι ντροπή, δεν συνιστά απόδειξη ενοχής (μήτε καν «προπατορικού αμαρτήματος), αντίθετα από την «επάρατη νόσο» (τον καρκίνο), αντίθετα με το aids, με την σύφιλη, με τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Η άνοια είναι επακόλουθο της αναπόδραστης γήρανσης. Είναι ένα ιατρικό κεφάλαιο ανεξερεύνητο ακόμη (ως προς τις αιτίες του).

Κι επειδή ο ανθρώπινος εγκέφαλος ψάχνει εναγωνίως (προκειμένου να επιβιώσει) την γέφυρα ανάμεσα στην αιτία και στο αποτέλεσμα, στο αίτιο και στο αιτιατό, στο πεπονθός και στο αντιπεπονθός (κοινώς «κάρμα»), αναπτύσσει νευρώνες, προβαίνει σε νοητικούς ακροβατισμούς, σοφιστείες, απεγνωσμένες προσπάθειες εκλογικεύσεως τού Αρρήτου, τού Αγνώστου, τού Άφατου… το θέατρο (η μυθοπλασία εν γένει) διερευνά μέχρις ενός ορίου «εκείνο που δεν χωράει στο μυαλό του ανθρώπου», το μη επιστητό, το τερατώδες. «Τω πάθει μάθος».

Η άνοια λοιπόν. Οι οργανωμένες δυτικού τύπου κοινωνίες έχουν προβλέψει ειδικούς χώρους εγκλεισμού για τα πάσχοντα άτομα. Στην Ελλάδα ακόμη υπάρχει το ταμπού να μείνει το πρόβλημα μέσα στους τέσσερις τοίχους της ρωμαϊκής εστίας.

Υπεραναλυτικό αυτό το συγκεκριμένο θεατρικό έργο, μας μπάζει αργά μα σταθερά, σταδιακά κι επώδυνα στην βαθμιαία διαδικασία αποδόμησης μίας ψυχοσωματικής-νοητικής οντότητας με σαφές «προοδευτικό»-φιλάνθρωπο πρόσημο.

Εξαιρετικοί όλοι οι ηθοποιοί, μα ειδικά η Μαριέττα Σγουρδαίου κεντάει, φιλοτεχνεί μία ερμηνεία που αξίζει να βραβευθεί. Απόηχοι από τις προ πεντηκονταετίας καλές, αλησμόνητες διδασκαλίες τού Καρόλου Κουν ντύνουν το όλον θέμα με μία διαχρονική νοσταλγικότητα που δεν μπορεί (και δεν πρέπει) να μας διαφεύγει.

Σκέφτομαι συχνά πως το θέατρο (σε αντίθεση με τον γοργοφτέρουγο κινηματογράφο) είναι το τελευταίο καταφύγιο της ανθρώπινης συνομιλίας, της καθ’ αυτό λαλιάς, που μεταφέρει γνώσεις, εμπειρία, τεχνογνωσία…

Ο πολιτισμός είναι μια αόρατη σκυταλοδρομία. Τον τελευταίο μισό αιώνα προοδεύσαμε τεχνολογικά αλλά χάσαμε ένα μεγάλο μέρος της πνευματικής αλυσίδας που μας συνέδεε με την Προϊστορία. Η γλώσσα είναι κώδικας. Οι παραγλωσσικοί παρασταστικοί κώδικες παραμένουν λίγο-πολύ το ίδιο (αν και τείνουν προς την υβριδική ομογενοποίηση), όμως εάν θέλουμε να παραμείνουμε άνθρωποι, θα πρέπει να παρακολουθούμε υπομονετικά δύο και πλέον ώρες την αντικειμενοποιημένη αφηγηματική αναπαράσταση ατομικών λαθών/παθών που δεν είναι και τόσο ατομικά – το αντίθετο. Ό,τι είναι ατομικό είναι αυτόχρημα και κοινωνικό, εφ’ όσον συναπαρτίζουμε ένα σμήνος πτηνών που μεταναστεύει διαρκώς από την μία χωροχρονική ασφυξία σε μία άλλη.

Κι αν η ευτοπία είναι παραμυθία της ψυχής, η μεγεθυμένη δυστοπία λειτουργεί ομοιοπαθητικά, δραματοθεραπευτικά, «δια του ελέου και φόβου» τροφοδοτούσα τη συνείδησή μας με αποτελεσματικά όπλα προκειμένου να μας καταστήσει πλέον λειτουργικούς στις αναπόφευκτες δυσκολίες, που όσο κι εάν δεν μας αφορούν ατομικά αποτελούν όμως μία δυσάρεστη σκεπτομορφή στη συλλογική πανανθρώπινη Συνειδητότητα. Όλοι/όλες/όλα είμαστε Ένα. Όταν σαπίζει ένα φύλλο πονάει όλο το δέντρο κι η γη αναστενάζει για να το μεταβολίσει σε λίπασμα που θα θρέψει τον νέο καρπό.

Τόσο απλά, τόσο στρογγυλά.

Παίζουν: Παντελής Παπαδόπουλος, Μαριέττα Σγουρδαίου, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Γιώτα Κουιτζόγλου, Μάρκος Κώτσιας

Εξαιρετικό θέαμα, επώδυνα λυτρωτικό. Μην το χάσετε. Προλαβαίνετε λίγες μέρες ακόμα.

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, https://konstantinosbouras.gr , ποιητής, θεατρολόγος, μεταφρασεολόγος και κριτικός

info:

https://www.theatro-technis.gr/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9/599-%CE%B1%CE%B3%CE%B1%CF%80%CE%B7

ΑΓΑΠΗ

Αν είμαστε οι μνήμες μας και οι μνήμες μας θολώσουν, τότε ποιοι είμαστε; Η Ελένη Ευθυμίου σκηνοθετεί για πρώτη φορά στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, ένα έργο-βίωμα βασισμένο στην προσωπική της μαρτυρία. «ΑΓΑΠΗ». Από τις 26 Φεβρουαρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, με ένα εξαιρετικό σύνολο πρωταγωνιστών: Παντελής Παπαδόπουλος, Μαριέττα Σγουρδαίου, Κωνσταντίνα Τάκαλου. Προμηθευτείτε έγκαιρα τα εισιτήριά σας στο https://www.more.com/theater/agapi-1.

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν

ΥΠΟΓΕΙΟ

Πεσμαζόγλου 5 | 2103222760

ΑΓΑΠΗ

Σκηνοθεσία

Ελένη Ευθυμίου

ΠΡΕΜΙΕΡΑ

26 Φεβρουαρίου 2024

Ο Αντώνης και η Γεωργία, ένα ζευγάρι ηλικιωμένων που έχουν περάσει μια ολόκληρη ζωή μαζί, έρχεται αντιμέτωπο με μία νέα, επώδυνη κατάσταση που θα αλλάξει την πραγματικότητα όπως τη γνώριζαν.

Ο σπαραγμός των σχέσεων που χάνονται στα βάθη της μνήμης, αλλά και τα συναισθήματα των ανθρώπων που βρίσκονται δίπλα σε όσους απομακρύνονται μέρα με τη μέρα, γίνονται το υλικό μίας παράστασης-αφιέρωμα στη μνήμη της γιαγιάς και του παππού της σκηνοθέτριας Ελένης Ευθυμίου.

Είμαστε οι μνήμες μας; Και αν οι μνήμες θολώσουν, ποιοι είμαστε; Και τι επίδραση έχει αυτό στους αγαπημένους μας;

Ο ρόλος της μνήμης για την ανθρώπινη ταυτότητα, η αορατότητα των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, η έννοια της φροντίδας και τα όρια της αγάπης γίνονται οι κινητήριες θεματικές για τη δημιουργία μιας παράστασης που επιχειρεί να μιλήσει για όσα συχνά δεν μοιραζόμαστε ή δεν τολμούμε καν να αρθρώσουμε.

Μπροστά στην απώλεια του εαυτού, είναι τελικά η αγάπη ανήμπορη; Πώς συγκρούεται με την αρρώστια και τον πόνο; Και, τελικά, θριαμβεύει ή κατακρημνίζεται;