«Πιο κάτω, εκεί που κατηφορίζει ο δρόμος, ξεχωρίζει το ποτάμι. Μια υγρή λάμψη στα μάτια. Και πάλι, δεν είναι ένα ποτάμι, είναι αυτό το ποτάμι…»

Το «Δεν είναι ποτάμι » κινείται σαν το νερό, σε ρεύματα ονείρου και αλληλοεπικαλύψεις χρόνου που διαμορφώνουν τις ιστορίες και τις αναμνήσεις του Ενέρο και του Νέγρο, των ενήλικων φίλων του νεαρού Τίλο, τον οποίο πήραν μαζί τους για ψάρεμα στον ποταμό Παρανά.

Ενώ πίνουν και μαγειρεύουν, μιλούν και χορεύουν, προσπαθούν να ξεπεράσουν τα φαντάσματα του παρελθόντος και του παρόντος, μισοζαλισμένοι από την υπνηλία και το κρασί. Αυτή η οικεία, ιδιόμορφη στιγμή που συνδέει τις ζωές αυτών των τριών ανδρών τούς συνδέει επίσης με τις ζωές των κατοίκων του τόπου που περιβάλλεται από νερό και διέπεται από τους δικούς του νόμους. Το ποτάμι φέρει ζωή στα σπλάχνα του και οι άνθρωποι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε αυτό το μέρος, βαφτίστηκαν στο ποτάμι, κολύμπησαν στο ποτάμι, ψαρεύουν στο ποτάμι, το προστατεύουν με νύχια και με δόντια από τους εισβολείς.

Περίεργα, ονειρικά μοτίβα αναδύονται στα σκηνικά και τις εικόνες που παρουσιάζονται-το ίδιο ποτάμι, τα νυχτερινά κέντρα, ο τυχαίος θάνατος του πατέρα του Τίλο, ο Εουσέμπιο Πόνσε, που πνίγηκε στο παχύρευστο και σκοτεινό σαν μελάνι ποτάμι, ο Ενέρο που ονειρεύεται τον εφιάλτη με τον Πνιγμένο, το τεράστιο σελάχι των εκατό κιλών, που πιάσανε στο ποτάμι ο Ενέρο, ο Νέγρο και ο Τίλο, η Σιομάρα που της μιλάει η φωτιά και είχε την καταραμένη μανία να ανάβει φωτιές, η ανάφτρα Ντιάνα Μασιέλ, μητέρα του Τίλο, οι αδελφές Λούσι και Μαριέλα, οι τσούλες και φαρμακομούνες, ο θεραπευτής Γκουτιέρες που θεράπευε παράσιτα και δυσπεψία και απομάκρυνε ανεπιθύμητα μωρά απ’ τις μήτρες των μητέρων τους, ένα φορτηγάκι γεμάτο κόσμο που επέστρεφε από κάποιο χορό ανατράπηκε σε ένα χαντάκι και για κακή τους τύχη θάφτηκαν εννέα άτομα όλοι στη λάσπη, η τοξική αρρενωπότητα, η αδιάφορη παντοδυναμία της φύσης-συνδέοντας ανατριχιαστικά ανομοιογενείς χαρακτήρες και εποχές.

Αυτή η ιστορία, που κυλάει σαν το ποτάμι, μιλάει για την αγάπη μεταξύ φίλων, συγγενών, την αγάπη μιας μητέρας για τις κόρες της και αυτής των ντόπιων για το ποτάμι τους και ό,τι ζει σε αυτό, ενώ παράλληλα εξερευνά τη σκληρότητα και τη βία στο σύμπαν των αντρών.

Η οικονομία και η σαφήνεια της γραφής σε μαγνητίζουν από την αρχή της αφήγησης. Οι απότομες μεταβάσεις –με μία μόνο πρόταση ανατρέπει την ήρεμη εξέλιξη της ζωής– είναι μια μεγάλη αφηγηματική ικανότητα.

Ένα αριστοτεχνικό μυθιστόρημα, όπου ο μοναδικός τρόπος γραφής και η εξαιρετική ευαισθησία της Αλμάδα λάμπουν για μία ακόμη φορά, καθώς οι ήρωες εκφράζουν με τις πράξεις τους αυτό που ελλοχεύει βαθιά μες στην ψυχή τους, πέρα από τη δική τους ζωή.

Μια πολύ δυνατή νουβέλα…

Η Σέλβα Αλµάδα (Έντρε Ρίος, 1973), σύγχρονη κλασική συγγραφέας της Αργεντινής, αναµετριέται µε συγγραφείς όπως ο Ουίλιαµ Φόκνερ κι ο Χουάν Ρούλφο, η Κάρσον Μακ Κάλερς κι η Φλάνερι Ο’Κόνορ. Έγινε διεθνώς γνωστή το 2015, µε τα βιβλία Ο άνεµος που σαρώνει, Ladrilleros και ∆εν είναι ποτάµι. Το πρώτο της βιβλίο, «Ο άνεµος που σαρώνει» (Εκδόσεις Κλειδάριθµος), σάρωσε όχι µόνο τις πωλήσεις αλλά και τα εγκώµια των κριτικών, µεταφράστηκε σε 12 γλώσσες, µεταφέρθηκε στο θέατρο, στη µεγάλη οθόνη, έγινε όπερα στο Ρίο ντε λα Πλάτα και το 2019 τιµήθηκε µε το First Book Award Festival International of Edinburgh. Η συγγραφέας βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Tigre Juan µε το βιβλίο της Ladrilleros, όπως επίσης και για τα βραβεία Rodolfo Walsh & Vargas Llosa µε το Chicas Muertas. Το «∆εν είναι ποτάµι» συµπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το ∆ιεθνές Βραβείο Booker 2024.

Κώστας Α. Τραχανάς