Τι θέλει ο σημερινός αναγνώστης ο οποίος έχει άμεση πρόσβαση σε όσα δεν είχαν οι παλιότεροι αναγνώστες; Τι ζητά να διαβάσει; Τι τον διασκεδάζει; Πλέον ο μόνος τρόπος να παρασυρθεί κανείς απ’ τις σελίδες ενός βιβλίου, να ταξιδέψει και να ξεχαστεί, είναι απλός. Δεν χρειάζονται πολλές πληροφορίες, περιγραφές, ανούσιες λέξεις και αναλύσεις. Χρειάζεται μόνο τολμηρές, μικρές ιστορίες ,με ιψενική ακρίβεια.
Δεκαπέντε μικρές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων διατρέχουν το βιβλίο αυτό, θραύσματα μνήμης, βιωμένες στιγμές, που ακεραιώνονται σε ένα όλον, που ακουμπά στα πιο μύχια και πονετικά συναισθήματα. Πρόκειται, καθώς φαίνεται, για κυρίως προσωπικές εμπειρίες, άναρχα δομημένες, όπως είναι και οι επισκέψεις της μνήμης.
Το «Δεν είναι έτσι τα χαμόγελα» της συμπατριώτισσας Μαριάνθης Νταφούλη είναι μια συναρπαστική συλλογή διηγημάτων που περιέχει τα εξής θέματα: ο Σατανάς που είχαν τα μάτια της Χαρούλας,το θαμπό πράσινο βελούδο του καναπέ και η μοναξιά, το Zundapp,το απόσταγμα της ζαμπέλας και το παράνομο νεογέννητο, δεν είναι έτσι τα χαμόγελα από ξεδοντιασμένο στόμα, η αμαρτία να σφάζεις θηλυκό, ο μαστουρωμένος Μάκης και η παλιοπαρέα, η πηχτή μυρωδιά των γηρατειών, η ζωή πίσω από μια πόρτα που δεν ανοίγει όταν πρέπει, οι λέξεις που νανουρίζουν τον φόβο, το κυνήγι του κάπρου και η χάραξη του δρόμου μέσα από το χωράφι, η φαντασίωση όσο ανεβαίνουν οι όροφοι με το ασανσέρ, η αστυνομία που μπλόκαρε την αίθουσα του εφετείου και τα πορτραίτα της Μυρτώς, ο σύζυγος που κοίταζε επιτιμητικά τις θηλές της γυναίκας του που διαγράφονταν μέσα από το λευκό μπλουζάκι, οι πρόσφυγες που περπατούσαν προς τη Δύση και ο φόβος που είναι βαρύ φορτίο.
Οι ήρωες της Μαριάνθης Νταφούλη θα μπορούσαν να είναι κοντινοί μας, να τους γνωρίζουμε. Είναι οι άνθρωποι που ενδεχομένως δεν τους προσφέρουμε δεύτερη ματιά. Δεν τους δίνουμε μια ευκαιρία. Όπως δεν τους έδωσε και η ζωή. Κι όμως, μέσα από τα διηγήματα της Νταφούλη αποκτούν υπόσταση και βαρύτητα. Ακόμη και η ρημαγμένη ζωή στο πλαίσιο της λογοτεχνίας αποκτάει άλλο σημασιολογικό βάρος.
Όχι, δεν είναι ένα απλοϊκό βιβλίο: αντίθετα ασκεί έντονη κριτική στα υποκριτικά ήθη της εποχής, μιλάει για τη μοναξιά, το φόβο, το τραύμα, την πικρία, τα γηρατειά, τις ματαιωμένες προσδοκίες, τα χαμόγελα της συνειδητότητας, τις βεβαιότητες που καταρρέουν, τη σιωπή των μοναχικών ανθρώπων, τους αποσυνάγωγους, τους πρόσφυγες ,κάποιους που δεν τα καταφέρουν στη ζωή, κάποιους πονεμένους ανθρώπους, που είναι άδειοι, μόνοι, τους ανθρώπους που μοιάζουν τελειωτικά χαμένοι, το στένεμα των χώρων,το μικρόκοσμο του στενού τόπου, τις αναποδιές και τα αχ της ζωής, τα χίλια σκόρπια κομμάτια της χαραμισμένης ζωής και συνάμα είναι ένας ύμνος στη γυναικεία δύναμη, στη φλόγα για ζωή αλλά και στο θάλπος της αγάπης.
Τα θέματα της συγγραφέως δεν είναι πρωτότυπα, όμως η γραφή τους είναι συγκινητική, βαθύτατα ανθρώπινη και μας θυμίζει πως οι άνθρωποι, όσο διαφορετικοί κι αν είμαστε, επιζητούμε τη συνάφεια, τη συντροφιά και την αληθινή αγάπη.
Πρόκειται για ιδιότυπες αφηγήσεις και κείμενα που δονούνται, φτιαγμένα από ψηφίδες ιστοριών και λέξεων. Οι λέξεις της Μαριάνθης Νταφούλη έχουν μια ξεχωριστή, δική τους δύναμη, γίνονται πουλιά, φτεροκοπούν γύρω μας, κουρνιάζουν πλάι μας, φωλιάζουν μέσα μας, και μας αλλάζουν…
Η γραφή της Νταφούλη ώριμη, τολμηρή και καλλιεργημένη, κουβαλάει ευαισθησία και αμεσότητα, παραδίδοντάς μας εξόχως ενδιαφέρουσες ηρωίδες και ήρωες. Μέσα σε ένα κλίμα υπόκωφης θλίψης, οι ήρωες νοσταλγούν, ονειρεύονται, επινοούν αλλαγές, μονολογούν, εξομολογούνται. Αν και οι ιστορίες είναι όλες διαφορετικής θεματικής, ακολουθούν ένα αόρατο νήμα που τις κρατά στην ίδια ευθεία, να μην παρεκκλίνουν από μια αρχική ιδέα που φαίνεται να κατευθύνει τη γραφή αυτή, δηλαδή να παραμεριστεί με κάθε τρόπο το υπαρκτό τοπίο για να αναδυθεί ο έσω κόσμος.
Επειδή με συγκίνησε αυτή η συλλογή διηγημάτων, ένιωσα την ανάγκη να τη διαβάσω δυο και τρεις φορές, για να γευτώ αυτή την υπόγεια γλυκιά μελαγχολία που την διαπερνά, αυτή την ευαισθησία που σε κάνει να πονάς. Γιατί διαθέτει τη δύναμη να ποτίσει την ψυχή του αναγνώστη μ’ έναν αρωματικό καπνό, που αναδίδει σπάνιες ψυχικές ποιότητες, γεννώντας την ίδια ώρα μελαγχολία και ανάταση.
Η Μαριάνθη Νταφούλη γεννήθηκε το 1976 στη Λάρισα και έχει καταγωγή από την Κυψέλη Άρτας. Από το 1999 ζει και εργάζεται ως δικηγόρος στην Αθήνα.
Άλλο έργο της είναι: «Ίκλι Αβρίκ».
Κώστας Α. Τραχανάς
