Στην Παυλίνα, νονά της στήλης
ενθάδε κείται κάποιος που το όνομά του ήταν γραμμένο στο νερό
[γραμμένο στον τάφο του ρομαντικού ποιητή Τζων Κητς, κατόπιν δικής του επιθυμίας]
Δε μπορείς μ’ ένα εισιτήριο να πας μακριά. Δε μπορείς μ’ ένα κλειδί ν’ ανοίξεις όλες τις πόρτες. Δε μπορείς να γράψεις στο νερό, ακόμα κι αν είσαι ο Κητς.
Δεν μπορείς να εισχωρήσεις στην άβυσσο του νου ενός συγγραφέα που το μέγεθός του, η γραφή αλλά κι η συμπεριφορά του σε ξεπερνάει.
Μπορείς μόνο να αντικρίσεις το βάθος του ουρανού, γαλάζιου ή κόκκινου. Μπορείς να συνομιλήσεις με τον εαυτό σου. Να τον κοιτάξεις στην ακύμαντη επιφάνεια μιας λίμνης με κίνδυνο να τον θαυμάσεις και να μείνεις με τον αυτοθαυμασμό.
Μπορείς να αυτοεξοριστείς στη χώρα του ποτέ – ποτέ. Ν’ αμολήσεις πετραδάκια στη διαδρομή σου για να βρεις το δρόμο της επιστροφής.
Δεν πρέπει να ταυτιστείς με το πρόσωπο που προσπαθείς να σκιαγραφήσεις όπως κάνει ο ηθοποιός που όταν κατέβει από τη σκηνή απεκδύεται το ρόλο και παίρνει το βαφτιστικό του όνομα.
Αν πάλι κοιτάς από απόσταση ασφαλείας κινδυνεύεις να μην κατανοήσεις παρά ελάχιστα το πρόσωπο που επιχειρείς να κοιτάξεις αποκολλώντας το είδωλό του από τον καθρέφτη σου.
Θα χρειαστεί να καθαρίσεις το βλέμμα, αλλά τις πιο πολλές φορές οι γρίλιες θα είναι μισοκατεβασμένες ή ακόμα και κλειστές.
Κάθε πρόσωπο μοιραία αποτελεί αίνιγμα, όπως και η τέχνη που θεραπεύει και πίσω της μισοκρύβεται ή φορά τις μάσκες των ηρώων του.
Ποιος είναι ο άντρας με το δασύτριχο βλέμμα που προσπαθεί να οχυρωθεί πίσω από το κονάκι του.
Ένα πρόσωπο είναι καλά προφυλαγμένο από το μύθο που έχει υφάνει το ίδιο για τον εαυτό του ή οι άλλοι γι αυτό που προσπαθώντας να το ξεδιαλύνουν το έθαψαν πιθανόν ακόμη βαθύτερα.
Με λίγα λόγια μπλέκεις μέσα στην πυκνότητα του μύστακος του Νίτσε με συνέπεια να θολώσεις τη μορφή του. Τα στοχαστικά μάτια. Το παθιασμένα σπινθηροβόλο βλέμμα. Την άφατη τρυφερότητα που ένιωσε αγκαλιάζοντας το άλογο στο Τορίνο, ο συγγραφέας του Ζαρατούστρα, και της κατάφορα παρεξηγημένης θεωρίας του υπεράνθρωπου. Οι κορυφή του Σιλς Μαρία είναι πολύ ψηλά για σένα. Δεν μπορείς να τον ακολουθήσεις στις ορειβατικές του διαδρομές. Θα γκρεμοτσακιστείς αν το επιχειρήσεις. Γιατί ο Νίτσε αγαπούσε τις κορυφές κυνηγώντας το ανέφικτο.
Βλέπεις το γελαστό πρόσωπο του Καμύ – που φέρνει στο νου τη φάτσα του Φερναντέλ, του δημοφιλούς κωμικού – πίσω από το τιμόνι του ιστιοπλοϊκού που αποπλέει από τη μαρίνα, διαβάζεις τις περιγραφές του ταξιδιού, αλλά πάντα κάτι αδιευκρίνιστο κρύβεται από πίσω. Και κυρίως αυτή καθαυτή η αιτία της φυγής. Ο στοχασμός γύρω από τον Σίσυφο και τη μοίρα του. Ποια είναι η δική του μοίρα. Οι κατηγορίες του εναντίον του δονζουανισμού στη θεωρία ενώ τη ίδια στιγμή ο ίδιος ήταν η προσωποποίηση του δονζουανισμού. Τι πραγματικά συνέβη μεταξύ εκείνου και του Σαρτρ όταν ήρθαν σε ρήξη. Τι ρόλο έπαιξε η διαφορετική ταξική καταγωγή, αλλά κι η επιμονή του Σαρτρ να συνεχίσει να υποστηρίζει τη σταλινική Σοβιετική Ένωση απέναντι σ’ έναν αντιδογματικό Καμύ.
Τι κατάλαβαν οι πρώτοι θεατές όταν βρέθηκαν να περιμένουν τον Γκοντό μαζί με τον Εστραγκόν και τον Βλαδίμηρο και το παράξενο ζευγάρι τον Πότζο και τον Λάκυ. Τι κατάλαβαν από τη μοίρα αυτού που είναι καταδικασμένος να μιλάει χωρίς να λέει. Καταδικασμένος να γράφει Κείμενα για το τίποτα ο Μπέκετ, αυτός ο αυτοεξόριστος Ιρλανδός που έγραψε τα περισσότερα έργα του όχι μόνο στη γλώσσα του αλλά και στα γαλλικά. Πώς είναι όταν κανείς δεν έρχεται κανείς δε φεύγει. Πόσο τρομακτικό;
Δες το πονηρό ύφος του μεγάλου στυλίστα Λουδοβίκου Φερδινάνδου Σελίν που σπούδασε στη Σχολή του Μίσους κι έγραψε τις αντισημιτικές μπακατέλες, που ο Στάινερ ευχόταν να σαπίσουν αδιάβαστες σε κάποια πολυκαιρισμένη βιβλιοθήκη, αλλά και το αριστουργηματικό Ταξίδι στην άκρη της Νύχτας και το Μακελειό για την εμπειρία του στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Πόσο θα σ’ εμποδίσει να διαβάσεις τη Φάρμα των ζώων ή το 1984, το γεγονός ότι ο Όργουελ κατέδωσε στις μυστικές υπηρεσίες όλους τους παλιόφιλους για να φωλιάσει στην ασφάλεια ενός συντηρητισμού, έχοντας κουραστεί από το εξεγερμένο του παρελθόν.
Τι γεύση να είχε άραγε το πούρο στο στόμα του πιο διαλεκτικού ποιητή του 20ου αιώνα του Μπέρτολτ Μπρεχτ που φαινομενικά μόνο τον προσεγγίζεις εύκολα.
Μπορείς να προσπεράσεις την αυτόκλητη υποστήριξη του Μουσολίνι και του φασισμού στο ιταλικό ραδιόφωνο από τον μεγάλο ποιητή Έζρα Πάουντ και να συνεχίσεις να διαβάζεις τα σχεδόν απρόσιτα Κάντος;
Τι σου λέει ο εβραιοαυστριακός αριστοκράτης Στέφαν Τσβάιχ που δεν μπορεί να ξεχάσει τον Κόσμο του Χτες και αυτοκτονεί όταν δε μπορεί πια ούτε από πολύ μακριά να ζήσει στον εμπόλεμο κόσμο.
Ο Τσβάιχ που ενθάρρυνε και συμπαραστάθηκε με πολλούς τρόπους στον ομόφυλο και ομότεχνό του, τον ταλαντούχο φτωχό πότη και σπουδαίο συγγραφέα Γιόζεφ Ροτ.
Γιατί αυτοκτόνησε ο μέγας Σοβιετικός ποιητής, ο συνονόματος του Λένιν Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι; Πόσους και πόσους δεν εξαφάνισε το σταλινικό καθεστώς που φοβόταν κάθε φωνή δίκαιης διαμαρτυρίας: Μάντελσταμ, Μπάμπελ, Τσβετάγεβα και πολλοί ακόμα ων ουκ έστιν αριθμός.
Γιατί όσο πλησιάζεις στον Πύργο τόσο αυτός απομακρύνεται;
Ποιο δικαστήριο σε δικάζει χωρίς να ξέρεις το κατηγορητήριο και πόσο δίκαιο είναι μαζί σου, όταν όλοι μοιραζόμαστε την ίδια ενοχή;
Ο Κάφκα που έτρεμε το βλέμμα του πατέρα του, που δεν τον ένοιαζαν καθόλου τα δημιουργήματα της φαντασίας του γιού του που για ν’ αποφύγει την επίδραση της οικογένειάς του μεταμορφώθηκε σε κατσαρίδα.
Ποιος πραγματικά είναι αυτός ο διοπτροφόρος που σιγά σιγά θα απολέσει την όρασή του, ο αδύνατος ψηλός άντρας με το όνομα Τζαίημς Τζόυς που κλέβει την ομηρική Οδύσσεια για να φτιάξει τον Οδυσσέα, το δικό του έπος;
Ή πώς αισθάνεται ένας άλλος συγγραφέας που χάνει κι αυτός σταδιακά το φως του και χώνεται βαθιά στους αρχαιοελληνικούς μυθολογικούς λαβυρίνθους; Ο μέγας και πολύς αργεντινός Χ. Λ. Μπόρχες που πριν τυφλωθεί είχε διαβάσει τόσα βιβλία όσοι οι …κόκκοι της άμμου.
Και όλοι αυτοί κι άλλοι τόσοι κι άλλοι τόσοι που προσπαθήσαμε να τους πλησιάσουμε χρησιμοποιώντας εκείνες τις δύο τετραψήφιες χρονολογίες μέσα στην παρένθεση που σηματοδοτούν τη γέννηση και το θάνατο. Και στο μεσοδιάστημα τη ζωή και τη δημιουργία.
