Είναι αληθινά Μεγάλη η ημέρα αυτή, όπως όλες αυτής της εβδομάδος βέβαια. Τη σημασία της τονίζει ο Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε:
«Ο Νυμφίος Χριστός μας προσκάλεσε ήδη στην μυστική ευωχία των γάμων Του, ενώ αυτή την ημέρα μας χαρίζει, χωρίς περιορισμούς τις δωρεές Του. Και όχι μόνο τις δωρεές Του, αλλά τον Ίδιο τον Εαυτό Του, που είναι η πηγή κάθε αγαθού.

Τέσσερα μεγάλα γεγονότα εορτάζουμε αυτή την ημέρα:

-τον Ιερό Νιπτήρα,

-τον Μυστικό Δείπνο,

-την Προσευχή στη Γεθσημανή και

-την προδοσία του Κυρίου.

Όλα είναι θεία γεγονότα, γεμάτα από μυστήριο και αχώρητα στον νου μας.

«Τῇ μυστικῇ ἐν φόβῳ τραπέζῃ προσεγγίσαντες πάντες, καθαραῖς ταῖς ψυχαῖς τὸν ἄρτον ὑποδεξώμεθα, συμπαραμένοντες τῷ Δεσπότῃ, ἵνα ἴδωμεν τοὺς πόδας πῶς ἀπονίπτει τῶν Μαθητῶν, καὶ ἐκμάσσει τῷ λεντίῳ, καὶ ποιήσωμεν ὥσπερ κατίδωμεν, ἀλλήλοις ὑποταγέντες, καὶ ἀλλήλων τοὺς πόδας ἐκπλύνοντες· αὐτὸς γὰρ ὁ Χριστὸς οὕτως ἐκέλευσε τοῖς αὐτοῦ…»(Οίκος).

Η πλύσις των ποδών των Μαθητών μας δείχνει το αδιανόητο εις βάθος μυστήριο της ταπεινώσεως του Κυρίου, ο οποίος, λόγω της αμετρήτου αγαθότητος, μας χάραξε την τελεία οδό σωτηρίας, δηλαδή, την οδό της ταπεινώσεως.

Αλλ’ όταν ετοιμάζεται να πλύνει τα πόδια τους, γιατί δεν λέγουν τίποτε οι Μαθητές Του; Γιατί δεν αντιδρούν, αφού αυτό το έργο δεν ήτο φυσικό και συνηθισμένο να γίνεται από τον Διδάσκαλό τους; Μόνο ο μεγαλύτερος στην ηλικία Πέτρος αντιλαμβάνεται το γεγονός και αντιδρά λέγοντας: «Οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα»!

Έστω ότι οι Μαθητές δέχονται να τους πλύνει τα πόδια! Αλλά κατόπιν γιατί κανένας απ’ αυτούς δεν σπεύδει να πλύνει τους πόδας του Δεσπότου; Γιατί ούτε και ο Πέτρος; Οι Μαθητές αισθάνονται ευχαρίστηση με τον δροσισμό και την πλύση των ποδιών τους, αλλά του Διδασκάλου γιατί κανείς δεν του δροσίζει τα πόδια;

Μας χαρίζει ο Κύριος τόσες δροσιστικές παρηγοριές, τόσες αδιάκοπες χαρές σε κάθε εποχή, κι εμείς δεν Τον χαροποιούμε σε τίποτε! Κανείς δεν προθυμοποιείται να του πλύνει τα κουρασμένα και σκονισμένα πόδια από εμάς τους αμαρτωλούς! Μόνον αχαριστία, λησμονιά και αγνωμοσύνη δείχνουμε.

Λοιπόν, ο Διδάσκαλος έγινε δούλος των Μαθητών Του! «Οὐκ ἦλθον διακονηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, μας λέγει, και ἐγὼ εἰμι ὡς ὁ διακονῶν». Συνεχώς προνοεί και φροντίζει για εμάς, τα παιδιά Του. Γι’ αυτό και η πλύσις των ποδιών των Μαθητών Του δεν μας φαίνεται τόσο ασυνήθιστο γεγονός.

Ωστόσο εδώ υπάρχει ένα βαθύ μυστήριο, το οποίον υπηρέτησαν οι Μαθητές Του, χωρίς και να το αντιληφθούν. Ο Κύριος ήλθε για να πλύνει όλους τους ανθρώπους από τον μολυσμό της αμαρτίας, ενώ Αυτός, ως τελεία καθαρότης και αγιότης, δεν έχει ανάγκη καθάρσεως. Η ανθρωπότης όμως, χωρίς αυτό το λουτρό Του, δεν ημπορεί να έχει μέρος μαζί Του. «Ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ᾿ ἐμοῦ» (Ιωάν.13, 8).

»Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, γίνεται η ακολουθία του Ιερού Νιπτήρος. Παλαιότερα αυτή ετελείτο σ’ ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία· τώρα διατηρείται μόνο στα Ιεροσόλυμα, στην Ρώμη, στην Νήσο Πάτμο, ίσως και αλλού. Τελείται επίσης κατά τρόπο μυστικό στα ορθόδοξα μοναστήρια μας και στις καρδιές πολλών ευσεβών χριστιανών μας, οι οποίοι ζουν με θαυμασμό και κατάνυξη την ανέκφραστη ταπείνωση του Κυρίου μας.

Δεν ημπορώ να ξεχάσω τον θαυμασμό που δοκίμασα, όταν μία γυναίκα, γριά από την Ρουμανία, κάποια Μεγάλη Πέμπτη, είχε επισκεφθεί μία κατάκοιτη στο κρεβάτι. Της έδωσε τα δώρα της και της έπλυνε τα πόδια!

Έλεγε αυτή η γυναίκα: «Σήμερα ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός να πλένει τα πόδια τω Μαθητών Του κι εγώ να μη κάνω τίποτε; Δόξα τω Θεώ που έκανα κι εγώ αυτό το ολίγο». Αυτό είναι το μεγαλύτερο μάθημα της ταπεινώσεως, το οποίο μας έδωσε ο Κύριος πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του, μάθημα διακονίας προς τον πλησίον.

Από τον Μυστικό Δείπνο αρχίζουν ήδη τα Άγια Πάθη: «Λάβετε, φάγετε, τοῦτο ἐστι τὸ Σῶμά μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον…». «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες τοῦτό ἐστι τὸ Αἷμά μου, τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον…». Από εκείνη την ώρα αρχίζει το Σώμα να μελίζεται και το Αίμα να εκχύνεται μέχρι συντελείας των αιώνων: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν»!

Ατερμάτιστη η αγάπη και βαθυτάτη η ταπείνωσις του Κυρίου στον Μυστικό Δείπνο! Στην γέννηση, στην ξενιτεία προς τους οικείους, στον Γολγοθά, Θεός όντας ενδύθηκε το όμοιο με τους ανθρώπους σώμα, σπαργανώθηκε σε μια φάτνη, κρατήθηκε ως βρέφος στην αγκάλη μιας θνητής Παρθένου γυναικός, «ὁ ἄνθρωπος τῶν ὀδυνῶν». Στην Θεία Κοινωνία όμως είναι τελείως κρυμμένος, και με την μορφή του άρτου και του οίνου, μας προσφέρεται όλος και τέλειος, χωρίς δυσκολία, «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ ζωὴν τὴν αἰώνιον».

Η επί του Σταυρού θυσία είναι πλήρης και οριστική εξαγορά του ανθρώπου από τον θάνατο και την αμαρτία. Αυτός έφερε μέσα του τα σημάδια της φθοράς από την αμαρτία, είχε υποταχθεί στον θάνατο, και τώρα η Θεία Ευχαριστία στο ανθρώπινο φθαρτό σώμα ρίχνει τον σπόρο της αναστάσεως, τον αρραβώνα της αιωνίου ζωής, «τὸ φάρμακον τῆς ἀθανασίας», κατά τον λόγο των Πατέρων· διότι μας εμπιστεύθηκε ο Κύριος την αθανασία της ψυχής, λέγοντας: «Ὁ τρώγων μου τὸ Σῶμα καὶ πίνων μου τὸ Αἷμα, ἔχει ζωὴν αἰώνιον καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῆ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ». (Ιωάν. 10, 54).

Η ευχαριστιακή Λειτουργία είναι η Λειτουργία της ταπεινώσεως του Κυρίου, η Λειτουργία της αγάπης Του, η διαθήκη της φιλανθρωπίας Του: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν!» Και πράγματι, σε κάθε Θεία Λειτουργία, επιτελείται η ίδια θυσία προς ανάμνησιν του Κυρίου, ο οποίος πάντοτε θυσιάζεται για να μας αγιάσει και να μας προσελκύσει προς τον εαυτό Του. Αλήθεια, δεν υπάρχει μεγαλύτερο έργο στον κόσμο απ’ αυτό. Έργο θεϊκό, θαύμα συνεχές, πέτρα σκανδάλου.

-Βλέπεις ψωμί και κρασί και λαμβάνεις Σώμα και Αίμα Χριστού!

-Πλησιάζεις σαν ένα σύντριμμα της αμαρτίας και γίνεσαι όλος καινή κτίσις!

-Υπάρχει ο Χριστός σ’ αυτό εδώ το άγιο Θυσιαστήριο και συγχρόνως σ’ όλα τα Θυσιαστήρια των Ορθοδόξων Εκκλησιών του κόσμου. Αυτό είναι ένα θείο θαύμα, το οποίο τελειούται κατά την επίκληση του ιερουργούντος ιερέως. Ο Θεός ως Παντοκράτωρ είναι πάντοτε στην υπηρεσία του ανθρώπου.

Πρόκειται για παντοτινό θαύμα, αμέτρητη αγάπη, άφθαστη ταπείνωση του Θεού, τα οποία βλέπουμε κάθε ημέρα στην Αγία Τράπεζα. Και ωστόσο… οι λειτουργοί Του τελούν το Μυστήριο χωρίς ενίοτε την πρέπουσα προσοχή και ευλάβεια. Λησμονούν το μεγαλείο του και περιφέρονται μέσα στο Άγιο Βήμα, χωρίς φόβο Θεού, συζητώντας μερικές φορές και ακατάλληλα για τον χώρο πράγματα. Τι γίνεται τότε στο Άγιο Βήμα; Σταυρώνουμε και πάλι και πάλι τον Σωτήρα μας Χριστό, όχι για την σωτηρία μας, αλλά για την τιμωρία μας, για την ψυχική μας απώλεια.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας, που είναι εξ ολοκλήρου ευχαριστιακή, δεν μπορεί να επιστρέψει στην παλαιά της αίγλη και δύναμη, παρά μόνον όταν οι ποιμένες της θ’ ανθίσουν με τα άνθη της αγάπης προς τον Χριστό της Ευχαριστίας· όταν οι καρδιές μας θα γίνουν αναμμένες λαμπάδες και θυμιατήρια με αρωματικό θυμίαμα μπροστά στα πόδια του Βασιλέως Χριστού.

«Τοῦ δείπνου σου τοῦ μυστικοῦ σήμερον, Υἱὲ Θεοῦ, κοινωνὸν με παράλαβε…».

Με την προσευχή στην Γεθσημανή και με την σύλληψη του Ιησού εισήλθαμε ήδη στην Μεγάλη Παρασκευή των αγίων και Φοβερών Παθών Του.»

Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε, Οι Πύλες της Μετανοίας – Στοχασμοί στο Τριώδιο, Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη, 2003.

Τα γεγονότα της Μεγάλης Πέμπτης τα έχουμε πληροφορηθεί από τον Όρθρο της ημέρας που ψάλλεται την Μ. Τετάρτη το βράδυ στις εκκλησίες μας. Μιλήσαμε ήδη γι’ αυτά. Ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή το ιερό δείπνο του Ιησού Χριστού με τους 12 Αποστόλους, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου και του Λουκά. Ο Ιερός Νιπτήρας, δηλαδή το πλύσιμο των ποδιών των 12 Αποστόλων από τον Ιησού Χριστό, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Λουκά και του Ιωάννη. Η Υπερφυής Προσευχή, δηλαδή η προσευχή του Ιησού προς τον Πατέρα του μετά τον Μυστικό Δείπνο και λίγο πριν τη σύλληψή του, όπως περιγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη και η προδοσία του Ιούδα η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη του Ιησού, όπως περιγράφεται στα Ευαγγέλια του Ματθαίου, του Μάρκου, του Λουκά και του Ιωάννη.

Αξίζει να σταθούμε στο “δάκρυ” του Χριστού κατά την προσευχή του στο Όρος των Ελαιών. «Ο Χριστός σαρκώθηκε και η Ενσάρκωση είναι μια πράξη ταύτισης και μετοχής. Ο Θεός μας σώζει καθώς ταυτίζεται μαζί μας εκ των ένδον. Ο Σταυρός συμβολίζει με τον πιο τέλειο και απόλυτο τρόπο, ότι αυτή η πράξη της μετοχής φτάνει ως τα έσχατα όρια. Ο ενσαρκωμένος Θεός εισχωρεί σ’ όλες μας τις εμπειρίες. Ο Ιησούς Χριστός, ο σύντροφός μας, δεν μετέχει μόνο σ’ ολόκληρη την ανθρώπινη ζωή αλλά και σ’ ολόκληρο τον ανθρώπινο θάνατο: “Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται” (Ησ. 53,4).

Το αληθινό νόημα του Πάθους πρέπει να βρεθεί όχι μόνο μέσα στα βασανιστήρια, στους εξευτελισμούς, στο μαστίγωμα ή στη Σταύρωση. Πρέπει πιο πολύ να ιδωθεί μέσα στην πνευματική οδύνη, στο συναίσθημα της αποτυχίας, της απομόνωσης και της έσχατης μοναξιάς, στον πόνο της αγάπης που προσφέρθηκε και αποκρούστηκε.

Όταν λέει “Περίλυπος έστιν η ψυχή μου έως θανάτου” (Ματθ. 26, 38) σημαίνει ότι αποκτά ολοκληρωτική εμπειρία του πνευματικού θανάτου. Αυτή τη στιγμή ταυτίζεται μ’ ολόκληρη την απόγνωση και την πνευματική οδύνη της ανθρωπότητας, γεγονός πολύ πιο σημαντικό για μας από τη συμμετοχή του στον φυσικό μας πόνο.» (Κάλλιστου Γουέαρ, επισκόπου Διοκλείας)

«…Ο Άγιος Πορφύριος συγκινούνταν πάρα πολύ όταν έβλεπε την εικόνα του Χριστού στην Γεθσημανή. Ζούσε με αυτόν τον τρόπο προσευχόμενος σε όλη του τη ζωή. Με αυτές τις στιγμές.  Ζούσε το πάθος του Χριστού σε όλη του τη ζωή. Βίωνε τις στιγμές που Χριστός πόνεσε περισσότερο από κάθε άλλη φορά για τον άνθρωπο. Συνέπασχε γιατί γνώριζε ότι  ο Χριστός πονούσε όταν  έβλεπε ότι ενώ θα δώσει και το αίμα Του δεν θα σωθούν όλοι οι άνθρωποι. Και ο Άγιος Πορφύριος πάντα αγαπούσε αυτή τη στιγμή του Χριστού και ήθελε από μικρό παιδί να αισθανθεί το βαρύ φορτίο, τον μεγάλο πόνο του Χριστού.

“τότε λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου· μείνατε ὧδε καὶ γρηγορεῖτε μετ᾿ ἐμοῦ. καὶ προελθὼν μικρὸν ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ προσευχόμενος καὶ λέγων· πάτερ μου, εἰ δυνατόν ἐστι, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ.”( Ματθ. 26,38-39)

Ένας λόγος που πήγε στην πολυκλινική Αθηνών παραμονή του πολέμου του το 1940, ήταν για να ζει δίπλα στον πόνο των ανθρώπων.

“ περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ Ἰησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λαμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες;” (Ματθ. 27,46)

Ο γέροντας Πορφύριος μου διηγήθηκε όταν διάβαζε την Μεγάλη Πέμπτη στην Πολυκλινική Αθηνών τα δώδεκα Ευαγγέλια, όταν έφτασε στο σημείο που ο Χριστός κρεμάμενος επί ξύλου αναφωνεί  “ἠλὶ ἠλί, λαμᾶ σαβαχθανί”, εκείνη τη στιγμή ο Θεός του έδειξε φανερά την Σταύρωση και πώς ήταν ο Χριστός επάνω στον Σταυρό κι έλεγε ”Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες”. Εκεί ο Άγιος Πορφύριος σταμάτησε. Μου είπε:  “Δεν είχα την δύναμη να συνεχίσω, έτρεξα γρήγορα προς το Ιερό, έριξα λίγο νεράκι στο πρόσωπό μου, συνήλθα και είπα στον κόσμο “Συγχωρέστε με παραφέρθηκα”, αλλά τί να δω. ΄Όλοι έκλαιγαν από κάτω. Και το ξαναείπα το Ευαγγέλιο, αλλά με χαρά. Στο τέλος της ακολουθίας μου είπανε: “-Τί ήταν γέροντα αυτά που μας έκανες; Μας έκανες όλους να κλαίμε”.

Βίωνε ο Άγιος Πορφύριος το πάθος του Χριστού σε όλη του ζωή. Και μου έλεγε: ” Θόδωρε δεν υπάρχει μεγαλύτερη προσευχή από το να λες το  “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με” και να είσαι γονατιστός μπροστά στον Εσταυρωμένο.”

Έφυγε από αυτήν την ζωή με την Αρχιερατική Προσευχή του Ιησού και  σε όλη του τη ζωή βίωνε αυτή την ενότητα του Τριαδικού Θεού, την ένωση  του Πατέρα με τον Υιό.  Ο ίδιος προσπαθούσε συνεχώς να είναι ενωμένος με τον Τριαδικό Θεό με τον Χριστό  και κατ’ επέκταση αγωνιζόταν να μας μυήσει σε αυτήν  την ενότητα του Τριαδικου Θεού λέγοντας πάντα: “Σας θέλω να είστε όλοι ένα”.  Πάντα αγωνιζόταν για την ενότητα της Εκκλησίας, όλου του κόσμου. Όμως αυτό ήταν επίπονο διότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να ενωθούν με τον Θεό.  Ήταν ο πόνος και το δράμα του Αγίου Πορφυρίου. Βίωνε τον πόνο του Τριαδικού Θεού,  που ενώ ήρθε και σταυρώθηκε ο Χριστός κάτω στη γη για να μας ενώσει με τον Πατέρα του, 2000 χρόνια οι άνθρωποι δεν κατάφεραν αυτό το μεγαλείο της ενότητος του Τριαδικού Θεού. Αυτός  είναι ο μεγαλύτερος πόνος του Χριστού που βίωσε και βιώνει και ο μεγαλύτερος πόνος  των Αγίων, όπως και του Αγίου Πορφυρίου. Άφησε σε εμάς τα παιδιά του αυτή την κληρονομία της Αρχιερατικής Προσευχής , το “Ίνα Ώσιν Εν”.  Όμως μπορεί με τη Χάρη του να βιώνουμε έστω στο ελάχιστο την αγάπη και  αυτή την ενότητα με τον Θεό,  συγχρόνως όμως βιώνουμε και τον πόνο των ανθρώπων που δεν καταφέρνουν αυτή την ενότητα, διότι  η ενότητα αυτή  προϋποθέτει να γίνει πρώτα η σταύρωση εκούσια…»

Ιερομονάχου π. Γεωργίου Καυσοκαλυβίτου

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Οι ιερείς κατά την ετοιμασία της Θείας Κοινωνίας εξάγουν δύο «αμνούς» (το μέρος του άρτου το οποίο μεταβάλλεται σε σώμα Χριστού) και διατηρούν τον ένα αφού τον τεμαχίσουν και τον αποξηράνουν, σε ασφαλές σημείο (μέσα στο αρτοφόριο πάνω στην αγία τράπεζα) για έναν ολόκληρο χρόνο για την κοινωνία των πιστών σε έκτακτες περιπτώσεις.
Το βράδυ τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται τα 12 ευαγγέλια που περιγράφουν την πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά. Τον Μυστικό Δείπνο, το δάκρυ και την ανθρώπινη αδυναμία στους κήπους της Γεσθημανής, την προδοσία του από τον Ιούδα, την σύλληψη, την δίκη, τα βασανιστήρια, την Σταύρωση.

Ανάμεσα στο 5ο και το 6ο Ευαγγέλιο ψάλλεται το αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…» και ο Εσταυρωμένος λιτανεύεται από τους ιερείς. Στις εκκλησίες της Ζακύνθου, η περιφορά του Εσταυρωμένου γίνεται μετά το 11ο Ευαγγέλιο.

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…

Ο Υιός του Θεού… κρεμασμένος σαν ληστής πάνω στον σταυρό, δίπλα σε ληστές, ματωμένος, βασανισμένος σαν τον χειρότερο κακούργο. Μας κοιτάζει απ’ τον Σταυρό με το βλέμμα της άπειρης αγάπης και της συμπόνιας του Θεού για τον άνθρωπο, με βλέμμα που όμοιό του σε τρυφερότητα δε βλέπεις πουθενά όσο κι αν ψάξεις.
Μας καλεί να Του προσφέρουμε τις αδυναμίες και τα πάθη μας, τις μικρότητες και τις πιο ταπεινές και σκοτεινές πλευρές της ύπαρξής μας, να Του παραδοθούμε ολοκληρωτικά και ν’ απελευθερωθούμε, να ζήσουμε ανακαινισμένοι μέσα στην Αγάπη Του που μας καλεί σε άλλο δρόμο, σε άλλη ζωή.
Για εμάς πάσχει και τις δικές μας αμαρτίες, τα δικά μας σφάλματα κουβαλάει πάνω στον Σταυρό κι ο σταυρός είναι ασήκωτος καθώς έχει πάνω του τις αμαρτίες όλου του κόσμου… Αν το δούμε… προοπτικά, γιατί ο Θεός δεν θα περιοριζόταν σε μια… χρονική στιγμή… ο Χριστός προσφέρεται θυσία στους αιώνες γι’ αυτούς που είναι εκεί, γι’ αυτούς που θα έρθουν, που θα έρχονται, μέχρι την ώρα που θα σημάνει η βασιλεία Του. Προσφέρεται ο ίδιος για τη σωτηρία του ανθρώπου. Ποιο σημείο να σκεφτούμε και δεν είναι συγκλονιστικό; Ο Θεός που πάσχει και θυσιάζεται, γενόμενος άνθρωπος, για τον άνθρωπο; Η Σταύρωση; Η αγάπη; Η ταπείνωση; Η συγχώρεση; Το βίωμα της εγκατάλειψης; Η μοναξιά; Η προδοσία της απόλυτης αθωότητας;

Σήμερον κρεμάται επί ξύλου,

ο εν ύδασι την γην κρεμάσας.

Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται,

ο των αγγέλων βασιλεύς.

Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται

ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις.

Ράπισμα κατεδέξατο,

ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ.

Ήλοις προσηλώθη,

ο Νυμφίος της Εκκλησίας.

Λόγχη εκεντήθη, ο Υιός της Παρθένου.

Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ.

Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν.

Είναι η στιγμή, περίπου στις 9 το βράδυ, όπου σε όλες τις εκκλησίες της χώρας θα σβήσουν τα φώτα. Η πομπή της σταύρωσης υπό το αμυδρό φως των κεριών θα κινηθεί με αργό και σταθερό ρυθμό προς το κέντρο των ναών, διαπερνώντας το πλήθος των πιστών. Το Θείο πάθος σχεδόν κορυφώνεται…

Τα 12 Ευαγγέλια της Μεγάλης Πέμπτης συγκροτούνται κυρίως από περικοπές των Ευαγγελίων του Ιωάννη και του Ματθαίου. Εν περιλήψει τα 12 Ευαγγέλια: Τελευταίες νουθεσίες του Ιησού στους μαθητές του… «Αγαπάτε Αλλήλους». Ο τελευταίος αποχαιρετισμός. Προσευχή του Ιησού. Προδοσία του από τον Ιούδα. Σύλληψη του Ιησού και μεταφορά του «Από τον Άννα στον Καϊάφα». Δίκη του Ιησού από τους Αρχιερείς. Άρνηση Πέτρου («Πριν αλέκτορα φωνήσαι, τρις απαρνήση με»). Ο Ιησούς ενώπιον του Πιλάτου, στο Πραιτώριο. Προσπάθεια του Πιλάτου να απελευθερώσει τον Κύριο, αλλά εμπρός στην αποφασιστικότητα των Φαρισαίων υποχωρεί. «Βαραβάν ή Χριστόν;». Ο Πιλάτος «Νίπτει τας χείρας του». Ο Ιούδας μεταμελείται και επιστρέφει τα «τριάκοντα αργύρια» στους Αρχιερείς, οι οποίοι τα έβαλαν στον «Κορβανά» (ταμείο του Ναού). Απαγχονισμός Ιούδα. Πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά και Σταύρωσή του με δύο ληστές. Ο Ιησούς αφήνει το πνεύμα επί του Σταυρού. Μεταμέλεια του ενός ληστή, που ζητά από τον Κύριο να τον θυμηθεί στη βασιλεία των Ουρανών. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας ζητά από τον Πιλάτο το Σώμα του για να το θάψει. Ταφή του Ιησού και σφράγιση του Τάφου του από τους Αρχιερείς και Φαρισαίους.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης μας παραδίδει τη μεγάλη παρηγοριά, τη μεγάλη ευλογία, το μυστήριο των μυστηρίων, τη Θεία Ευχαριστία που είναι ο τρόπος για να είναι κοντά μας για πάντα. Ο άρτος γίνεται σώμα. Το κρασί γίνεται αίμα. Και η προτροπή, Τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν…
Δεν θα μας εγκαταλείψει ποτέ, ακόμη κι αν τον προδώσαμε.

Έθιμα Μ. Πέμπτης

Στις εκκλησίες, όλο το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, παραμένουν κυρίως γυναίκες οι οποίες «μοιρολογούν», ψάλλοντας ύμνους, τον Χριστό. Σε πολλά μέρη, προετοιμάζουν τον στολισμό του Επιταφίου κατά την διάρκεια της νύχτας αυτής.

Στα σπίτια των Χριστιανών, την Μεγάλη Πέμπτη, βάφονται τα κόκκινα αυγά. Για τον λόγο αυτό, η ημέρα λέγεται και Κόκκινη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη. Εκτός από τα αυγά, την μέρα αυτή, φτιάχνονται τα πασχαλινά κουλούρια και τα τσουρέκια. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι Χριστιανοί κρεμούν κόκκινα πανιά στα παράθυρα των σπιτιών τους.