Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και το θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.
Άνοιξη και μυρίζει θάνατος από τα χέρια του λαού του Σωτήρα… Στο βάθος φέγγει η Ανάσταση, μα το μαρτύριο είναι μπροστά κι ας στρώνουν τώρα βάγια και ρούχα για να περάσει…
Μοιάζει μοιραίο: Κυριακή ξημερώματα έκαναν Έξοδο και οι Μεσολογγίτες και προδομένοι σφαγιάστηκαν οι περισσότεροι… Όσοι κατάφεραν να σωθούν, έμειναν να αφηγούνται την πείνα, τη δίψα και τα μαρτύρια που περάσαν μες στο Αλωνάκι της ψυχής τους.
Αγίασαν μια Κυριακή των Βαΐων…
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα. Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανωμένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια, ενώ τα παιδιά τραγουδούν κάλαντα ειδικά για την ημέρα.
Κατά την Καινή Διαθήκη (Ιωάννου ια’ 1-44), μια μέρα ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά και πέθανε. Οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού ότι ο φίλος του ασθενεί βαρέως, αλλά εκείνος καθυστέρησε να έλθει. Στους μαθητές του είπε ότι ο φίλος του κοιμήθηκε και ότι θα μεταβεί στη Βηθανία για να τον ξυπνήσει. Όταν έφθασε στη Βηθανία με τους μαθητές του, η Μαρία του παραπονέθηκε ότι αν ερχόταν εγκαίρως δεν θα πέθαινε ο αδελφός της. Τότε, ο Ιησούς δάκρυσε και με φωνή μεγάλη προ του τάφου εκραύγασε: «Λάζαρε δεύρο έξω!» και ανάστησε τον Λάζαρο τέσσερις ημέρες μετά τον θάνατό του, προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το θανάσιμο μίσος των εχθρών του Φαρισαίων (Ιωάννου ια’ 45-57).
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν τότε 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Έγινε επίσκοπος Κιτίου στην Κύπρο και πέθανε σε ηλικία 60 ετών. Τον Οκτώβριο του 890 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός βρήκε στην Κύπρο το λείψανο του Λαζάρου και το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη. Το τοποθέτησε σε αργυρή θήκη στον ομώνυμο ναό που κτίσθηκε στη βασιλεύουσα. Η ανακομιδή των λειψάνων του εορτάζεται στις 17 Οκτωβρίου. Ο τάφος του Λαζάρου έχει υποδειχθεί μέσα σε βράχο (διαστάσεων 3×3μ.) στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ.
…Μέσα στον τάφο ο Λάζαρος ακούει την αγαπημένη φωνή, από τον Άδη ανεβαίνει για να βγει στο φως, εκεί που τον καλεί ο φίλος ο μονάκριβος. Ανάσταση! Ζωή απ’ τη Ζωή στα μάτια και στα χείλη, στην ψυχή και στο κορμί. Μόνο το γέλιο χάθηκε για πάντα απ’ του Κάτω κόσμου την ασχήμια…
Τη μέρα την επόμενη ο Κύριος πάνω σ’ ένα ταπεινό γαϊδουράκι κινάει για τη μεγάλη πόλη. Στα Ιεροσόλυμα να μπει λίγο πριν το Πάθος. Ωσαννά υιέ Δαβίδ! Φωνάζει ο κόσμος στον Βασιλιά. Κι εκείνος ξέρει ποια είναι η αλήθεια…
Άνοιξη και μυρίζει θάνατος από τα χέρια του λαού Του… Στο βάθος φέγγει η Ανάσταση, μα το μαρτύριο είναι μπροστά κι ας στρώνουν τώρα βάγια και ρούχα για να περάσει…
Μοιάζει να είναι γραμμένο από κάποιο χέρι. Κυριακή ξημερώματα έκαναν Έξοδο και οι Μεσολογγίτες και προδομένοι σφαγιάστηκαν οι περισσότεροι… Όσοι κατάφεραν να σωθούν, έμειναν να αφηγούνται την πείνα, τη δίψα και τα μαρτύρια που περάσαν μες στο Αλωνάκι της ψυχής τους.
Αγίασαν μια Κυριακή των Βαΐων…
Κυριακή των Βαΐων
Την Κυριακή των Βαΐων η Εκκλησία αναβιώνει τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, ένα χαρμόσυνο γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι πιστοί τιμούν αυτή την ημέρα ως την αρχή του Θείου Δράματος που θα κορυφωθεί με τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Η Κυριακή των Βαΐων αποτελεί ορόσημο στο εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, καθώς συνδυάζει τον εορτασμό της βασιλικής εισόδου του Ιησού με την προετοιμασία για τα Πάθη που ακολουθούν.
Έξι ημέρες πριν το Ιουδαϊκό Πάσχα, μια σημαντική επταήμερη γιορτή αφιερωμένη στην ανάμνηση της Εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο, ο Χριστός έστειλε δύο από τους μαθητές Του με συγκεκριμένες οδηγίες: «Πηγαίνετε στο απέναντι χωριό και καθώς θα εισέρχεστε, θα βρείτε ένα δεμένο πουλάρι, επάνω στο οποίο ποτέ κανείς άνθρωπος δεν έχει καθίσει. Λύστε το και φέρτε το εδώ. Και αν κανείς σας ρωτήσει γιατί το λύνετε, θα του απαντήσετε ότι το χρειάζεται ο Κύριος». Οι μαθητές εκτέλεσαν την εντολή, έφεραν το πουλάρι στον Ιησού και αφού έριξαν επάνω του τα εξωτερικά τους ενδύματα, Τον βοήθησαν να ανεβεί.
Το θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου στη Βηθανία λίγες μέρες νωρίτερα, καθώς και η υπόλοιπη διδασκαλία του Ιησού, είχαν προκαλέσει μεγάλη εντύπωση στον λαό. Έτσι, όταν ο Χριστός εισήλθε στην Ιερουσαλήμ, το πλήθος Τον υποδέχθηκε όπως όριζε το εθιμοτυπικό της υποδοχής βασιλέων. Οι άνθρωποι έστρωσαν κλαδιά φοινίκων (βάια στα εβραϊκά) στους δρόμους από όπου περνούσε ο Χριστός με το γαϊδουράκι και Τον επευφημούσαν τραγουδώντας: «Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν.12:13). Από τα βάια πήρε το όνομά της η Κυριακή των Βαΐων.
Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ καθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουβείμ, ὁ ἐξεγείρας τὴν δυναστείαν, καὶ ἀποστείλας τὸν μονογενῆ σου Υἱόν, τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἵνα σώσῃ τὸν κόσμον διὰ τοῦ Σταυροῦ, τῆς Ταφῆς καὶ τῆς Ἀναστάσεως αὐτοῦ, οὗ παραγενομένου ἐν Ἱερουσαλὴμ ἐπὶ τὸ ἑκούσιον Πάθος, ὁ λαός, ὁ καθήμενος ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου, λαβόντες τὰ τῆς νίκης σύμβολα, τοὺς κλάδους τῶν δένδρων, καὶ τὰ βαΐα τῶν φοινίκων, τὴν Ἀνάστασιν προεμήνυσαν. Αὐτός, Δέσποτα, καὶ ἡμᾶς, τοὺς κατὰ μίμησιν ἐκείνων, τῇ προεορτίῳ ταύτῃ ἡμέρᾳ Βαΐα καὶ κλάδους δένδρων ἐν χερσὶ φέροντας, διατήρησον, καὶ ὡς ἐκεῖνοι οἱ ὄχλοι καὶ οἱ Παῖδες, τὸ Ὡσαννά σοι προσφέροντας, διαφύλαξον, ὅπως ἐν ὕμνοις καὶ ᾠδαῖς πνευματικαῖς καταξιωθῶμεν τῆς ζωοποιοῦ καὶ τριημέρου Ἀναστάσεως, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, μεθ’ οὗ εὐλογητὸς εἶ, σὺν τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
