Σαλόμ*, ποιητή
Στο βιβλίο του αγαπημένου μου συγγραφέα Luis Sepulveda, «Χρονικά του περιθωρίου», υπάρχει μια ιστορία με τίτλο «Σαλόμ, ποιητή». Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που έμαθε να ζει όρθιος ακόμη και στις χειρότερες στιγμές. Ενός ανθρώπου που «αντιστάθηκε» με την σωστή σημασία του όρου. Εβραίος, και σαν τέτοιος καταδικασμένος στην περιπλάνηση, γεννήθηκε σε ένα χωριουδάκι της Λιθουανίας, μικρός μετανάστευσε με τους γονείς του στην Σιβηρία, επέστρεψε στην Λιθουανία και κλείσθηκε σε γκέτο, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην χώρα. Ακούμπησε τον θάνατο, πλακωμένος από χώματα δίπλα στον ομαδικό τάφο που θα έπεφταν τα πτώματα, ανάμεσα στα οποία και το δικό του. Κατάφερε να βγει από τον θάνατο, έζησε παράνομα στο γκέτο και οργάνωσε μια ομάδα που ξεκίνησε την ένοπλη αντίσταση στις χώρες της Βαλτικής. Στα τριάντα του χρόνια, ήταν ένας από τους σημαντικούς ηγέτες κατά των Ναζί, με την φήμη του να έχει περάσει τα σύνορα. Οι Σοβιετικοί, μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες, κατάφεραν να τον πάρουν στην Μόσχα με ένα στρατιωτικό αεροπλάνο.
Ο άνθρωπος αυτός ήταν ποιητής. Τους πρώτους στίχους του, τους έθρεψαν η τούντρα, τα δάση από σημύδες της Σιβηρίας, τα ουρλιαχτά των λύκων, ο άνεμος και το βιολί του πατέρα του. Αργότερα, τα ναυάγια των ονείρων, η έκρηξη του πολέμου και η θανατερή παραμονή του στο γκέτο.
Στην Μόσχα, τον περίμεναν ο Ηλία Έρεμπουργκ και ο Μπόρις Παστερνάκ. Οι διανοούμενοι τον κάλεσαν να μείνει στην ΕΣΣΔ, εκθείασαν την ποίησή του και του πρόσφεραν το βραβείο Στάλιν. Εκείνος όμως τα απαρνήθηκε όλα και δήλωσε πως η θέση του είναι στην αντίσταση. Με το τέλος του πολέμου κατέθεσε ως μάρτυρας στις δίκες της Νυρεμβέργης και αργότερα ,με ένα πλοίο που το έλεγαν «Πατρίδα», έφθασε στην Παλαιστίνη, τις παραμονές της ίδρυσης του Κράτους του Ισραήλ. Αυτός ο ποιητής πίστευε πως «οι ονειροπόλοι πρέπει να μετατραπούν σε στρατιώτες».
Ο Sepulveda αναφέρει το όνομά του, καθώς αγαπούσε τους στίχους του μεταφρασμένους στα ισπανικά και ταξίδευε μαζί τους στις μετακινήσεις του. Για μένα, που γράφω αυτές τις γραμμές, αλλά και για τους περισσότερους, αν όχι για όλους από μας, το όνομά του είναι παντελώς άγνωστο. Ανήκει σε κείνους τους ποιητές που δεν ενέπνευσαν βιογραφίες, δεν απασχόλησαν τον τύπο και στον φυσικό τους θάνατο προστέθηκε η λήθη. Ένας ποιητής που αντιστάθηκε, που δεν εξαγόρασε τις θυσίες του, δεν κατέλαβε αξιώματα, πέρασε από τη ζωή φευγαλέα, με ψηλά το κεφάλι, με την σκέψη να νικάει τον φόβο, τον πόνο και την οργή.
Σήμερα παρακολουθούμε αποσβολωμένοι τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης και καλούμεθα να πάρουμε το μέρος του ενός ή του άλλου. Ποια δυστυχία είναι χειρότερη; Ποιος φόβος είναι πιο μεγάλος; Ποιος υπολογίζει τα θύματα που αυτή η σκοτεινή πλευρά του κόσμου μετράει από το 1948; Αν πούμε «Λευτεριά στην Παλαιστίνη»,(πράγμα αυτονόητο), αυτό ερμηνεύεται ως αντισημιτισμός. Για να θεωρηθεί ότι βρισκόμαστε στην σωστή πλευρά της ιστορίας, πρέπει να κλείσουμε τα μάτια σε μια άγρια γενοκτονία! Που έχει πάει η λογική; Ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός; Μπορεί ο καλός να παραμένει καλός κάτω από όλες τις συνθήκες, επειδή υπήρξε θύμα στο παρελθόν;
Υπάρχει θύτης, υπάρχει θύμα, υπάρχει όμως και εργαλιοποίηση του θύματος.
Οι άνθρωποι και των δύο πλευρών πρέπει να ζουν όρθιοι και περήφανοι.
Σαλόμ, ποιητή ! Πόσο χρήσιμος θα ήσουν τώρα στα αγαπημένα σου χώματα! Με τίνος το μέρος θα ήσουν άραγε; Τι θα τραγουδούσαν οι στίχοι σου; Ποιους θα ενέπνεε το παράδειγμά σου; Ποιων την οργή θα καταλάγιαζε ;
Η ειρήνη μεταξύ δύο χωρών μπορεί να σημαίνει αληθινή εσωτερική ειρήνη, γαλήνη και ασφάλεια.
Σαλόμ*
