1.Γοργίας (ρήτορας, 5ος-4ος αιώνας π.Χ.) Ἑλένης ἐγκώμιον 8:

Λόγος δυνάστης μέγας ἐστίν, ὃς σμικροτάτῳ σώματι καὶ ἀφανεστάτῳ θειότατα ἔργα ἀποτελεῖ· δύναται γὰρ καὶ φόβον παῦσαι καὶ λύπην ἀφελεῖν καὶ χαρὰν ἐνεργάσασθαι καὶ ἔλεον ἐπαυξῆσαι.

Ο λόγος είναι ένας τρανός αφέντης, που ενώ έχει το πιο μικρό και αθέατο σώμα, ολοκληρώνει τα πιο εξωπραγματικά έργα· γιατί έχει την ισχύ και τον φόβο να αναχαιτίσει και τη λύπη να απομακρύνει και χαρά να προξενήσει και τον οίκτο να αυξήσει.

2.Πλάτωνας (5ος-4ος αιώνας π.Χ):

Α. Πολιτεία 588d:

Πλάττε τοίνυν μίαν μὲν ἰδέαν θηρίου ποικίλου καὶ πολυκεφάλου, ἡμέρων δὲ θηρίων ἔχοντος κεφαλὰς κύκλῳ καὶ ἀγρίων, καὶ δυνατοῦ μεταβάλλειν καὶ φύειν ἐξ αὑτοῦ πάντα ταῦτα.

Δεινοῦ πλάστου, ἔφη, τὸ ἔργον· ὅμως δέ, ἐπειδὴ εὐπλαστότερον κηροῦ καὶ τῶν τοιούτων λόγος, πεπλάσθω.

Φτιάξε λοιπόν, ένα είδος θηρίου πολυειδούς, που να έχει τριγύρω του πολλά κεφάλια, άλλα εξημερωμένων ζώων και άλλα άγριων, που να μπορεί να τα γεννά μόνο του και να τα μετατρέπει κατά βούληση. Υπάρχει χρεία για επιτήδειο τεχνίτη, προκειμένου να γίνει αυτό το έργο· αφού, όμως, είναι ο λόγος πιο εύπλαστος από το κερί και άλλα παρόμοια μέσα, ας δεχτούμε ότι το τέρας αυτό κατασκευάστηκε.

Β. Στο έργο του Πλάτωνα Κρατύλος σημειώνεται αντιπαράθεση απόψεων για την προέλευση και την ορθότητα της νοηματοδότησης των λέξεων. Ο Κρατύλος θεωρεί ότι τα ονόματα παράγονται φυσικά, δεν αποτελούν δηλαδή προϊόν σύμβασης. Αντιθέτως, σύμφωνα με τον Ερμογένη, η γλώσσα ως σύνολο λέξεων βασίζεται σε μια ομοφωνία. Άρα υπόκειται σε αλλαγές, ακριβώς όπως είναι ρευστή και όχι παγιωμένη η πραγματικότητα που ισχύει για τον καθένα μας. Επομένως, εκφράζουμε τις εμπειρίες μας, με έρεισμα μία συμφωνία και δευτερευόντως κατά το προσωπικό μας φίλτρο (εκπαίδευση, προκαταλήψεις κλπ):

384D: ὦ Σώκρατες … οὐ δύναμαι πεισθῆναι ὡς ἄλλη τις ὀρθότης ὀνόματος ἢ συνθήκη καὶ ὁμολογία. ἐμοὶ γὰρ δοκεῖ ὅτι ἄν τίς τῳ θῆται ὄνομα, τοῦτο εἶναι τὸ ὀρθόν· καὶ ἂν αὖθίς γε ἕτερον μεταθῆται, ἐκεῖνο δὲ μηκέτι καλῇ, οὐδὲν ἧττον τὸ ὕστερον ὀρθῶς ἔχειν τοῦ προτέρου, ὥσπερ τοῖς οἰκέταις ἡμεῖς μετατιθέμεθα οὐδὲν ἧττον τοῦτ᾿ εἶναι ὀρθὸν τὸ μετατεθὲν τοῦ πρότερον κειμένου· οὐ γὰρ φύσει ἑκάστῳ πεφυκέναι ὄνομα οὐδὲν οὐδενί, ἀλλὰ νόμῳ καὶ ἔθει τῶν ἐθισάντων τε καὶ καλούντων.

Σωκράτη μου, δεν μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι προκύπτει κάποια ορθότητα στα ονόματα που επιλέγονται, παρά μόνο σύμβαση και συναίνεση. Μου φαίνεται πως όποιο όνομα δώσει κανείς σε ένα πράγμα, αυτό μπορεί να θεωρηθεί σωστό. Και αν μετατραπεί αυτός ο όρος, δεν θα είναι ο καινούριος λιγότερο λογικός από τον αρχικό, κατά τον ίδιο τρόπο που αλλάζουμε τα ονόματα των υπηρετών μας. Πιστεύω πως κανένα όνομα δεν ανήκει νομοτελειακά σε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά αποδίδεται σε αυτό μέσω της συνήθειας και του καθορισμού από αυτούς, που το χρησιμοποιούν και καθιερώνουν τη χρήση αυτή.

3. Αριστοτέλης (3^ος αιω. π.Χ.) Ρητορική 1404B:

ὡρίσθω λέξεως ἀρετὴ σαφῆ εἶναι. σημεῖον γάρ τι ὁ λόγος ὤν, ἐὰν μὴ δηλοῖ οὐ ποιήσει τὸ ἑαυτοῦ ἔργον.

Ας οριστεί ως αρετή του λόγου η σαφήνεια. Γιατί, αφού ο λόγος είναι ένα σύνθημα, αν δεν αποκαλύψει ξεκάθαρα αυτό που θέλει να πει, δεν θα επιτελέσει τη λειτουργία του.

4. Μένανδρος (κωμικός ποιητής, 4ος-3^ος αιω. π.Χ.) Γνῶμαι μονόστιχοι 466:

Ῥῆμα παράκαιρον τὸν ὅλον ἀνατρέπει βίον.

Μια άστοχη κουβέντα έχει τη δύναμη να ανατρέψει ολόκληρη τη ζωή.

5. Πρβ. Βιντσέντζος Κορνάρος (ποιητής, 16ος αιώνας) Ερωτόκριτος Α’ 871-4:

Απ᾽ ό,τι κάλλη έχει άνθρωπος, τα λόγια έχουν τη χάρη

να κάμουσιν κάθε καρδιάν παρηγοριά να πάρει

κι οπού κατέχει να μιλεί με γνώσιν και με τρόπον

κάνει και κλαίσιν και γελούν τα μάτια των ανθρώπων.

Η Μαρία-Δέσποινα Ράμμου γεννήθηκε το 1981. Είναι φιλόλογος, Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Μάρτιος 2017) και υποψήφια μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ίδιου ιδρύματος. Υπήρξε επιστημονική συνεργάτιδα του «Σύγχρονου Λατινοελληνικού Λεξικού, από τις απαρχές της λατινικής γραμματείας μέχρι τον 9ο μ.Χ. αιώνα» (επιμέλ. Τρομάρας Λ.Μ., Νικήτας Δ., καθηγητές Λατινικής Φιλολογίας Α.Π.Θ, εκδ. University Studio Press, 2019).
Το 2022 εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο University Studio Press η διατριβή της με τίτλο «Σατιρικά επιγράμματα εναντίον γιατρών στη λατινική γραμματεία. Κοινωνικο-μοτιβιστική έρευνα» (σσ. 372). Παράλληλα, εργάζεται και ως μεταφράστρια, με πρόσφατο έργο της τη μετάφραση επτά κεφαλαίων από τον συλλογικό τόμο για το έργο του Ευριπίδη με τίτλο «Ευριπίδης. 35 Μελέτες» (2021, εκδόσεις University Studio Press, επιμέλ. Α. Ρεγκάκος, Ε. Σιστάκου, καθηγητές της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.).  Έχει εκδώσει μια συλλογή εκτενών αφηγηματικών ποιημάτων με τίτλο «Η Χίμαιρα δεν είναι μακριά» (εκδ. Διάττων, Αθήνα, 2012, σσ. 218) και μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Η Προσωπογραφία του Κρεγκ» (εκδ. Ενύπνιο, Αθήνα, 2022). Υπό έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Θερμαϊκός είναι δύο νουβέλες της με τίτλο «Το άλογο του Ρούζβελτ». Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί στα λογοτεχνικά περιοδικά Φρέαρ, Παρέμβαση, Χάρτης, Fractal, Τοβιβλιο.net.